در سیستان‌و‌بلوچستان، هربار که باد برمی‌خیزد، هزاران نفر به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. سال جاری تنها در یک مورد، وزش باد همراه با گردوغبار، میزان غلظت ذرات معلق در هوای زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون را به 60 برابر حدمجاز و 22 برابر حد بحرانی رساند. سهم مردم زابل از دارایی‌هایی مملکت، بادهای موسمی120 روزه بوده که به 160 تا 180 روز افزایش یافته است.
مردم، هر روز سوار «اوکادا» می‌شوند و بی‌خیال در غبار این‌ور و آن‌ور می‌روند. شهری بندری است و شلوغ؛ صدای ترافیک، همهمه آدم‌ها و سوت قایق‌ها و کشتی‌ها در مهی غلیظ و خاکستری گم می‌شود. مردم، دیگر به این مه عادت کرده‌اند، هر ثانیه آن را با عذاب تا عمق جانشان می‌کشند و با حسرت پس می‌دهند. اوکاداها هم تا دلتان بخواهد دود کرده و به حجم آلودگی اضافه می‌کنند. این تاکسی‌های موتورسیکلتی پرسروصدا، نبض جریان حمل‌و‌نقل عمومی شهر هستند و تصور زندگی بدون آنها ممکن نیست اما تصور زندگی باوجود آنها هم تنها تن‌دادن به قتل تدریجی انسان‌هاست. اونیتشا، یکی از شهرهای جنوبی نیجریه، در سال 2016، کثیف‌ترین شهر جهان لقب گرفت. آلودگی این شهر، 30 برابر میزان مجاز اعلام‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی است. این سازمان، میزان ذرات آلوده را تا حد 20 میکرون در مترمکعب مجاز می‌داند اما این عدد برای اونیتشا، 594 میکرون بر مترمکعب است.
نلسون آلویا، پزشکی در نیجریه توئیت می‌کند: «ما در مشکلی تلخ فرو‌رفته‌ایم. سهم ما از مرگ، آسان به دستمان می‌رسد.» کیلومترها آن‌طرف‌تر، یک توپ فوتبال، تنها سرگرمی کودکان زابلی است. آنها در باد و در زمینی خاکی توپشان را شوت می‌کنند و امیدوارند روزی همین پاها، دست تقدیر و همین استعداد، آنها را به جایی دورتر از شهر و استانشان پرتاب کند. در سیستان‌و‌بلوچستان، هربار که باد برمی‌خیزد، هزاران نفر به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. سال جاری تنها در یک مورد، وزش باد همراه با گردوغبار، میزان غلظت ذرات معلق در هوای زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون را به 60 برابر حدمجاز و 22 برابر حد بحرانی رساند. سهم مردم زابل از دارایی‌هایی مملکت، بادهای موسمی120 روزه بوده که به 160 تا 180 روز افزایش یافته است. حالا زابل با متوسط ذرات معلق 527 میکرون در مترمکعب، جای دوم را در این لیست شوم به خود اختصاص داده است. کاربری ایرانی می‌نویسد: «آن‌قدر آلودگی هوا هوشمند شده که خود را در باد، باران، برف قایم می‌کند و روز بعد سروکله‌اش پیدا می‌شود.»
در پنج سال گذشته، آلودگی هوای کره‌زمین، بیش از هشت درصد رشد داشته است. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید؛ این افزایش در آلودگی هوا، سالانه باعث سه میلیون فقره مرگ زودرس بیشتر در مقایسه با وضعیت هوایی سالم‌تر می‌شود. همین امر باعث شده است که آلودگی هوا به یکی از بزرگ‌ترین خطرهای تهدید‌کننده سلامت انسان تبدیل شود. کشورهای شرق مدیترانه، شامل منطقه خاورمیانه، قسمت‌هایی از شمال آفریقا و همچنین کشورهای جنوب‌شرق آسیا، بدترین وضعیت را داشته‌اند و بیش از دو‌سوم شهرهای این منطقه، آلودگی هوا با رشدی پنج‌درصدی و بیشتر را تجربه کرده‌اند. آلودگی هوای این مناطق بین پنج تا ۱۰ برابر حد استانداردهای جهانی بوده است. اگر بخواهیم از میان کلانشهرهای جهان با جمعیتی بیشتر از ۱۴ میلیون نفر، آلوده‌ترین‌ها را انتخاب کنیم، رتبه‌های اول، دوم و سوم به ترتیب به دهلی، قاهره و داکا می‌رسد.
وضعیت جهان اول هم ترسناک است. آنچه ترامپ از آن با عنوان رنسانس زغال سنگ یاد می‌کند، ممکن است دنیا را با یک فاجعه برگشت‌ناپذیر مواجه کند. اگر اتحادیه اروپا در مدت ١٥ سال آینده کاملا به تولید نیرو از زغال سنگ پایان ندهد، تعهدنامه اقلیمی پاریس را در حد بسیار گسترده‌ای زیر پا خواهد گذاشت. استفاده سالانه از زغال سنگ در اروپا در حدود یک درصد است اما این مقدار هنوز معادل یک‌چهارم از نیروی تولیدی و یک‌پنجم از انتشار گازهای گلخانه‌ای در اروپاست.
چین در نظر دارد تا سال ٢٠٤٠، صنعت زغال سنگ خود را تعطیل کند و این نشان می‌دهد که این کشور در رعایت توافقنامه پاریس، کارنامه بهتری از آمریکا و بریتانیا دارد. در چین اما این تبدیل به حقیقتی طنزآلود شده است: «حالا به غبار می‌گویند، آب‌وهوا... مثلا امروز باران می‌بارد...» این را ژینگ چن توئیت کرده است. کاربری دیگر، عکسی از یک نشانگر شاخص هوا را که روی خط سبز ایستاده است، آپلود کرده و می‌نویسد: «یاد روزهای خوش بخیر»؛ اینها بخشی از توئیت‌هایی است که مردم جهان در طوفان توئیتری روز گذشته توئیت کردند؛ طوفانی که امید است با افزایش آگاهی مردم بتواند گردوغبار و آلودگی موجود را کنار بزند.
در گوشه دیگری از جهان، مادری اهل سیدنی می‌نویسد: «پسر سه‌ساله من آسم دارد؛ به‌همین‌خاطر، مدام میزان آلودگی هوا را چک می‌کنم.» در سیدنی اوضاع بهتر است؛ هشدار آلودگی هوا تا یک هفته زودتر اعلام می‌شود تا مردم برنامه‌ریزی‌های خود را انجام دهند. کاربر دیگری می‌نویسد: «عاشق دوچرخه‌سواری هستم اما روزهایی پیدا می‌شود که کیفیت هوای سیدنی قاتل دوچرخه‌سوارها می‌شود.» این مرگی است که هیچ پزشکی، هیچگاه در گواهی‌های مرگ به آن اشاره نمی‌کند؛ می‌نویسند تنگی نفس. این سمی است که هر روز فرو می‌دهیم تا قلب، مغز و خونمان آلوده شوند، تا سرآخر بگویند سکته کرد یا سرطان گرفت و مرد. حالا جنگ، حداقل در دنیای مجازی شروع شده است تا جان 6,5 میلیون نفری که در سال در معرض خطر مرگ هستند، نجات پیدا کند. این مرگی است که باید به آن اهمیت داد؛ از یک هشتگ در دنیای مجازی تا تغییر رفتار و رویکردها در جهان حقیقی.
