حسن قشقاوی معاون کنسولی و امور مجلس وزیر امور خارجه درباره آخرین پیگیری‌های صورت گرفته در ارتباط با پرونده فاجعه منا اظهار داشت: این موضوع چون از یک طرف دستور مقام معظم رهبری بوده است که فاجعه منا نباید فراموش شود و از سوی دیگر همه ما در جمهوری اسلامی به نوعی داغدار این حادثه بوده‌ایم، به طور جدی پیگیری شده است.
وی افزود: در این رابطه یک فراخوان عام صادر کردیم و من نیز در قالب یک تلکس به همه سفارتخانه‌ها و سرکنسولگری‌های ایران در سراسر جهان از همه حقوقدانان درخواست مشاوره برای پیگیری این پرونده را مطرح کردم؛ یعنی اگر این ادعا را بکنیم که هیچ حقوقدانی در داخل و در خارج از ایران نبود که با او مشورت نکرده باشیم، این ادعا دور از واقعیت نیست.
نمی توانیم از عربستان در مجامع بین المللی شکایت کنیم
معاون کنسولی وزیر امور خارجه ادامه داد: در برخی جاها هیأت حقوقی معتبر به فلان کشور اروپایی فرستادیم و یا به فلان کشور منطقه که قوانین آن به قوانین عربستان نزدیک است، اعزام کردیم و این مسئله را مطرح کردیم که آیا امکان اقامه دعوی در دو نهاد قضایی بین‌المللی شامل دیوان بین‌المللی دادگستری و دیوان بین‌المللی کیفری وجود دارد یا خیر؟
قشقاوی با اشاره به پاسخ حقوقدانان مورد مشورت در این رابطه تصریح کرد: همه این افراد می‌گویند که چون ایران و عربستان کنوانسیون‌هایی را که بستر اقامه دعوی در این دو نهاد قضایی بین‌المللی فراهم می‌کنند به طور کامل نپذیرفته‌اند، بنابراین امکان اقامه دعوی در مجامع بین‌المللی علیه همدیگر را ندارند.
اینقدر نپرسید که وزارت خارجه برای پیگیری فاجعه منا چه کرد
وی خاطرنشان کرد: با وجود این مسئله ما این باب را نبسته‌ایم؛ خواهش من از رسانه‌ها این است که اینقدر نپرسند چه کار کرده‌ای و به وزارت خارجه بابت این مسئله انتقاد نکنند، بلکه همراهی کنند؛ یعنی بخش حقوقی رسانه‌ها نیز جلو بیایند و در رابطه با این فراخوان کمک کنند.
معاون کنسولی وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه انتقاد نسبت به پیگیری حقوقی پرونده منا فایده‌ای ندارد، تأکید کرد: ما همچنان منتظر نظرات دیگر در این رابطه هستیم و این فایل برای ما باز است که هر کسی نظر حقوقی دیگری دارد، به ما ارائه دهد.
قشقاوی با اشاره به امکان پیگیری این پرونده در محاکم داخلی عربستان، اظهار داشت: از هنگام سفری که من بعد از فاجعه منا به عربستان داشتم تا زمان بسته شدن سفارت این کشور، خود طرف سعودی نیز این مسئله را رد نمی‌کرد و می‌گفت که داریم بررسی می‌کنیم، چرا که طرف سعودی نمی‌تواند مسئولیت خود را در این فاجعه رد کند، زیرا قاعده‌ای در فقه حنبلی وجود دارد که از آن با عنوان «قتیل‌الزحام» یاد می‌کنند.
وی در توضیح این قاعده گفت: بر اساس این قاعده، آدمی که در ازدحام کشته شود، بیت‌المال باید غرامت او را بدهد و این مسئولیت بر عهده کشور متوقف‌الفیه است؛ بنابراین از نظر فقه خود عربستان، آنها در این قضیه مسئول هستند.
کارشناسان نظرات حقوقی خود درباره منا را به ما ارائه دهند
معاون کنسولی وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: از لحاظ ماهوی در مسئولیت عربستان نسبت به این فاجعه شکی نیست، اما از جهت شکلی و درباره نحوه پیگیری و طرح دعوی، نیاز داریم که همچنان نظرات حقوقی به ما ارائه شود.
قشقاوی تصریح کرد: با توجه به سلطه‌ای که حکومت عربستان بر محاکم این کشور دارد، پیش‌بینی احکام صادره و یا ضمانت اجرای آنها قدری سخت است؛ وزارت خارجه در این رابطه قوی پیگیری کرده و خودم هم به جهت انگیزه شخصی که خانواده یکی از شهدای منا هستم و هم به جهت مسئولیت سازمانی و کشوری، خیلی پیگیری کرده‌ام و این وظیفه ما بوده است.
وی با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در سالگرد فاجعه منا و در جمع خانواده شهدای این فاجعه، اظهار داشت: حضرت آقا در سخنان خود در آن جمع، از جهان اسلام گلایه کردند و فرمودند که غیر از ایران، کسی به میدان پیگیری نیامد و این نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی پیگیر این مسئله بوده است.
