مدتهاست که داشتن بدنی ورزیده برای عده ای از جوانان کشورمان به هدفی جدی در زندگی بدل و همین موضوع باعث شده تا بازار باشگاه های بدنسازی روز به روز رونق بیشتری پیدا کند. این اپیدمی تا آنجا پیش رفته که در هر کوی و برزنی نشانی از باشگاه های بدنسازی یافت می شود که به فعالیت مشغول هستند.
البته علاقه به ورزش و پرورش عضلات در فضایی بسته و استفاده از دستگاه های ورزشی، پدیده ای جدید نیست. ۱۴۰ سال پیش پزشکی سوئدی به نام گوستاو زاندر (Gustav Zander) اولین دستگاه فیتنس را به بازار روانه کرد که قرار بود با ایجاد لرزش در ناحیه شکم به تقویت دستگاه گوارش کمک کند. پیش از جنگ جهانی اول در آلمان حدود ۷۹ موسسه به نام این پزشک سوئدی وجود داشته است. اصطلاح (Bodybuilding) را فردی به نام فریدریش ویلهلم مولر در اواخر قرن نوزدهم رواج داد که یکی از پیشگامان ورزش های قدرتی بود.
ورزش یا خودنمایی
البته، این روزها گرایش افراد و به ویژه نوجوانان و جوانان به رشته بدنسازی برای داشتن بدن هایی زیبا و عضلانی تغییر کرده و بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و این کار صرف نظر از وجهه ورزشی که دارد، به ابزاری برای خودنمایی برای برخی جوانان تبدیل شده است.
اگر چه بدنسازی به عنوان یک فعالیت ورزشی، امری مهم و با ارزش به حساب می آید اما، چند وقتی است، استفاده از مکمل ها و داروهایی که قیمت آنها از50 هزار تومان شروع شده و تا 500 هزار تومان ادامه دارد، به عنوان مکمل ورزشی در میان جوانان شیوع پیدا کرده و سلامت نسل جوان جامعه را در معرض خطر قرار داده است.
تبعات منفی این داروها و مکمل ها حتی نام عده ای از قهرمانان را هم در فهرست سیاه یا محروم شدگان از فعالیت های ورزشی قرار می دهد. البته، استفاده از مکمل های سالم و تایید شده برای تقویت قوای جسمانی و انرژی از دست رفته ناشی از فشار تمرینات، موضوعی طبیعی است اما، آنچه این حوزه را با مشکل مواجه می کند نگرانی از وجود مواد و داروهای غیرمجازی است که در باشگاه ها و یا از سوی عده ای از دلالان به راحتی در میان نسل جوان و ناآگاه این ورزش، دست به دست می چرخد.
یکی از فروشندگان این داروها و مکمل ها در گفتگو با خبرنگار «فردا» می گوید: مصرف هر یک از انواع خوراکی و تزریقی مواد نیروزای غیر مجاز و حتی نیروزای مجاز بدون مشورت با پزشک و عدم آگاهی از شیوه و چگونگی مصرف آنها، باعث بروز عوارضی چون ناباروری، سرطان پروستات، بروز اختلالات رفتاری، ریزش مو و ده‌ها نوع آسیب دیگر می‌شود و بیشتر این مکمل‌های ورزشی به ویژه از نوع هورمونی و استروئیدی، سرطان زا هستند.
میثم حسینی افزود: اما فروشندگان این داروها و حتی برخی از مربیان باشگاه ها به دلیل کسب درآمد، داروهایی را که در دسترسشان هستند و قیمت بالایی هم دارند، به جوانان معرفی می کنند و جوانان به اصطلاح "عشق هیکل" هم بدون آگاهی از تبعات آن به مصرف این داروها مبادرت می کنند.
عدم ایجاد مشکل مصرف داروهای اصل زیر نظر مربی حرفه ای
بنا بر گفته وی مصرف داروهای اصل زیر نظر مربی حرفه ای هیچ مشکلی برای فرد مصرف کننده به وجود نمی آورد اما، اغلب داروهای موجود در کشور ما از چین و پاکستان وارد می شوند و یا در کشور خودمان ساخته می شوند که این مواد مملو از کورتن بوده و مشکلات زیادی را برای مصرف کننده به وجود می آورد.
یک مربی بدنساز نیز در این زمینه گفت: بدنسازی به دو دسته تقسیم می شود، یکی بدنسازی برای انجام ورزش های حرفه ای مانند فوتبال، والیبال، بسکتبال، دومیدانی و... است و نوع دیگر بدنسازی زیبای اندام است که در حال حاضر، بیش از 60 درصد کسانی که به این رشته روی می آورند هدفشان سلامتی، تناسب اندام، داشتن بدنی ایده آل و بدنسازی تخصصی رشته های ورزشی است که در آن فعالیت دارند. آمار بدنسازهای خیابانی ما هم حدود 10 تا 15 درصد است و در این بین، بقیه ای که می مانند هدف قهرمانی دارند.
اکبر آشتیانی ادامه داد: گاهی جوانان برای اینکه زودتر به نتیجه مطلوب برسند از موادی استفاده می کنند که در دراز مدت آنها را با مشکلاتی مواجه می کند. در مواردی افراد بدون نظر کارشناس از مکمل ها استفاده می کنند که علاوه بر آسیب های جسمی، کار حرفه ای آنها را هم تحت الشعاع قرار داده و به عنوان دوپینگی از ادامه فعالیت محروم می شوند.
او در رابطه با کاهش این آسیب ها گفت: جوانان و ورزشکاران با هر هدفی که به این مواد و مکمل ها روی می آورند باید زیر نظر مربی حرفه ای اقدام به مصرف این داروها کرده و از داروهایی استفاده کنند که از سوی وزارت بهداشت تایید شده است و در این میان فریب تبلیغات دلالان را نخورند.
عوارض مکمل ها
یک پزشک داروساز نیز در رابطه با عوارض این مکمل ها گفت: مصرف استروئیدها در زنان موجب یائسگی زودرس می شود و اگر این زنان باردار شوند جنین آنها دچار ناهنجاری هایی می شود و در مردان موجب رشد سینه ها و همچنین عقیمی می شود.
رضوان مظاهری ادامه داد: آنچه که متخصصان تغذیه به ورزشکاران و بدنسازان تاکید می کنند مسئله حفظ تعادل، تناسب و تنوع برای حفظ حیات است اما، بسیاری از ورزشکاران و جوانان می خواهند یک شبه راه صد ساله را بروند و دست به کارهایی می زنند که باعث بر هم خوردن تعادل و تناسب بدنشان می شود.
او تاکید کرد: در بسیاری از باشگاه های ورزشی، مربیان بدون آگاهی از عملکرد مواد تشکیل دهنده مکمل ها و میزان نیاز بدن فرد ورزشکار به این مواد و تنها با اطلاع از اینکه پروتئین ها به صورت اسید آمینه هایی هستند که موجب افزایش حجم عضلانی فرد می شوند، اقدام به تجویز این مکمل ها می کنند غافل از اینکه، تامین اسیدهای آمینه در صورتی که از حالت تعادل خارج شود ساخت پروتئین بدن را دچار وقفه می کند و کبد دچار مشکل می شود و رفته رفته عدم تعادل اسید آمینه های دریافتی می تواند کبد را به انباشتن چربی ها وادار کند.
مظاهری افزود: مصرف بی رویه ویتامین ها و مواد معدنی می تواند موجب بروز مسمومیت شود و عوارض پایداری را به وجود آورند که دیگر با هیچ روشی نمی توان زمان طلایی پیش بلوغ را به نوجوانان برگرداند و عوارض ایجاد شده را از بین برد. از همه خطرناک تر مسئله توصیه استروئیدهای آنابولیکی است که می تواند توان تمرینات ورزشی را بالا ببرند و عضلات را بسازند ولی عوارض جسمی بسیار خطرناکی را برای مصرف کننده داشته باشند.
در هر حال، ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ همان چیزی است که ﺩﺭ ﺑﺎﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎی ﺑﺪﻧﺴﺎﺯی ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺷﺎﻳﻊ ﺍﺳﺖ که رسیدن به این هدف گاهی ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ نادرست از برخی ﺩﺍﺭﻭها توسط جوانان صورت می گیرد. زیبا به نظر رسیدن و جلب توجه کردن یکی از ویژگی های بارز دوران جوانی است. حال در عصر حاضر ﺍﻳﻦ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ می خواهند با داشتن ﺍﻧﺪﺍمی ﻭﺭﺯﻳﺪﻩ زیبا و جذاب به نظر برسند. به ویژه در پسران به دلیل ایجاد حس قدرتمند بودن در آنان این موضوع بیشتر از دختران نمود دارد. از این رو بهتر این است که به جای منع کردن جوانان از این کار و داشتن نگاه سلبی به آن مسئولان کشور در امور ورزشی و همچنین سازمان غذا و دارو به آموزش مربیان و جوانان پرداخته و بر خرید و فروش داروها و مکمل های غذایی نظارت داشته باشند تا ضرر کمتری متوجه افراد شود وگرنه، تمایل به تناسب اندام و هیکل ورزشکاری در جوانان امری بدیهی بوده و جای نگرانی ندارد.
