احساس آن طعم آتشین مطبوع ادویه کاری یا سس سالسا یا غذاهای مخصوص شرق آسیا، چیزی است که بسیاری آن را جزو بهترین لذت‌های زندگی‌شان می‌دانند. این روزها خیلی‌ها حتی با خودشان هم برای چشیدن طعم‌های تندتر رقابت می‌کنند. چشیدن انواع طعم‌های تند و حتی سوختگی‌های عمیق حاصل از آن‌ها برای عده‌ای به نوعی حالت وسواس تبدیل شده است. عده‌ای حتی باور دارند که تا زمانی که طعم تند ادویه باعث تحریک نورون‌های درد دهان‌شان می‌شود، هیچ خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند. اما آیا این یک واقعیت است؟ آن‌هایی که طعم‌های خیلی تند را دوست دارند، می‌گویند که تنها چند دقیقه به خودتان زمان بدهید، این حس در حال سوختن زود مرتفع می‌شود و بجای آن حسی مطبوع خواهید داشت. همه این‌ها در نظر عده‌ای تنها یک بازی و سرگرمی است، آیا غیر از این است؟ خوب شاید همه این‌ها یک بازی و سرگرمی باشد اما تنها تا زمانی که خطری کسی را تهدید نکند.
چرا فلفل تند است؟
اجازه دهید که نخست کمی در مورد چیلی‌ها بیش‌تر بدانیم. میزان تندی فلفل‌ها چگونه سنجیده می‌شود؟ در مجموع برای طبقه‌بندی تندی چیلی‌ها از مقیاسی موسوم به مقیاس اسکویل (Scoville Scale) استفاده می‌شود. این مقیاس تندی، فلفل‌ها را بر مبنای میزان کپسایسین که نوعی ماده شیمیایی از گروه کپسیکوم است، می‌سنجد. این ماده همان ماده‌ای است که در فلفل‌های سبز و قرمز تند یافت می‌شود و باعث می‌شود که با خوردن آن احساس سوختگی به شما دست بدهد. در طب سنتی کشورهای آسیایی گفته می‌شود که فلفل علیرغم طبیعت گرم باعث خنکی و افت دمای بدن می‌شود و به همین دلیل هم هست که مردم کشور هندوستان، فلفل خیلی زیاد مصرف می‌کنند چرا که باور دارند که می‌تواند تحمل هوای گرم و شرجی را برای‌شان راحت‌تر کند. چیلی‌هایی که در مقیاس اسکویل بالاترین درجه را به خود اختصاص داده‌اند، همان‌هایی هستند که از یک میلیون واحد اسکویل فراتر تخمین زده شده‌اند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فلفل یا چیلی روح یا همان Bhut Jolokia اشاره کرد.
تجارب تلخ
در سال ۲۰۱۴ میلادی دو خبرنگار روزنامه آرگوس (Argus) یکی از روزنامه‌های مشهور شهر برایتون بریتانیا تصمیم گرفتند که همبرگرهای فوق تند یک رستوران محلی را آزمایش کنند. آن‌ها با خوردن تنها یک گاز از هات چیلی برگر XXX یا همان همبرگر فوق فوق هات چیلی دردی غیرقابل تحمل را به جان خریدند. درد به اندازه‌ای زیاد بود که یکی از این خبرنگاران برای خلاص شدن از شر آن به سرعت لقمه‌اش را به همراه مقادیر زیادی شیر بلعید. خبرنگار دوم نیز بعد از این تجربه دردآور معده درد بدی گرفت و حتی حس دستان خودش را هم از دست داد. تشنج و تنفس غیرعادی خیلی سریع (Hyperventilate) از جمله عوارض بعدی این اتفاق برای آن‌ها بود. هر دو آن‌ها بر اثر این تجربه راهی بیمارستان شدند و آن‌طور که بعدها توصیف کردند، درد به اندازه‌ای بوده که در خود احساس مرگ کرده‌اند.
افراد جسوری که دیده‌اید بی‌محابا در برنامه‌های تلویزیونی فلفل می‌خورند، گاهی حتی به حدی اذیت می‌شوند که آنچه را که خورده‌اند، برمی‌گردانند. یکی از شرکت‌کنندگان در چنین مسابقاتی می‌گوید که تنها ۲۱.۸۵ ثانیه طول کشید که من بتوانم سه فلفل دم عقربی (Carolina Reaper) بخورم اما قریب ۱۴ ساعت زمان برد که به وضعیت نرمال و طبیعی بازگشتم.
فلفل دم عقربی یا همان کارولینا ریپر در اصل یک فلفل دورگه است که از پیوند زدن هابانروی قرمز (Red habanero) و فلفل روح (Ghost Pepper) بوجود می‌آید و در سال ۲۰۱۳ توانست رکورد گینس را بعنوان تندترین فلفل در کل دنیا به خود اختصاص دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که یکی از عواقب بلع این نوع فلفل می‌تواند حمله قلبی آنی باشد.
وقتی فلفل تند می‌خوریم، در بدن‌مان چه اتفاقی می‌افتد؟
حالا اجازه دهید که کمی به عقب‌تر بازگردیم و اصل ماجرا را از زبان کاپسایسین روایت کنیم. مطالعات نشان می‌دهد که این ماده شیمیایی احتمالاً بعنوان یک عامل ضدقارچ در بعضی از گیاهان تکامل پیدا کرده است. وقتی شما فلفل تندی را مصرف می‌کنید، در اصل نورون‌های عصبی خاصی که وظیفه ادراک درد را دارند، فعال می‌کنید. این نورون‌ها پیغام گرما را به مغز مخابره می‌کنند و این درست همان پیغامی است که در زمان سوختگی به مغز مخابره می‌شود یعنی در اصل فرقی نمی‌کند که شما فلفل بخورید یا خودتان را بسوزانید، در هر دوی این موارد پیغام افزایش درجه حرارت به مغز مخابره می‌شود.
بروس برایانت (Bruce Bryant) یک زیست‌شناس از مرکز تحقیقاتی فیلادلفیا در این زمینه می‌گوید: «تاثیرات فیزیکی ناشی از خوردن فلفل را می‌توان خیلی راحت در عکس‌العمل‌هایی که بدن از خود نشان می‌دهد، مشاهده کرد و این عکس‌العمل‌ها دقیقاً همان عکس‌العمل‌هایی است که در زمان سوختگی دیده می‌شوند. اینکه شما در وهله نخست احساس عرق کردن می‌کنید، بدین خاطر است که بدن تلاش می‌کند تا به شکلی خود را خنک کند. پیغام دردی که نورون‌ها به مغز مخابره می‌کنند، باعث می‌شود که رگ‌های خونی عریض‌تر شود و در اصل نوعی تورم در آن‌ها بوجود بیایید که همه این‌ها جزو بهترین راهکارهای بدن برای کاهش آسیب‌های احتمالی است. اما وقتی شما فلفل تندی مانند کارولینا ریپر را می‌بلعید و این فلفل تند به جداره معده شما برخورد می‌کند، احساسی همانند قی کردن یا حالت تهوع خواهید داشت و علت هم این است که پایانه‌های نورون احساس درد در معده هستند. در واقع بدن‌تان با زبان بی‌زبانی به شما می‌گوید که برای من مهم نیست که در اثر حرارت یا یک ماده شیمیایی سوخته‌ای، من فقط می‌خواهم که از شر آن راحت شوم.
بایستی بدانید که نورون‌های احساس سوختگی در دهان، معده و هر جای دیگر از بدن در اصل کار خودشان را انجام می‌دهند خواه آن چیزی که شما بلعیده‌اید، به راستی باعث مرگ‌تان شود یا تنها باعث شود که به دستشویی بروید و بخواهید که از شر آنچه که خورده‌اید، راحت شوید. شما با خوردن فلفل‌های تند می‌توانید ساعت‌ها یا حتی یک روز احساسی ناخوشایند داشته باشید، اما ظاهراً خطری در درازمدت شما را تهدید نمی‌کند. دکتر برایانت می‌گوید که تحقیقات بر روی پستانداران دیگر نشان داده که پستانداران جوان‌تری که مدت‌های مدید کپسایسین مصرف کرده‌اند، در طولانی‌مدت نورون‌های درد خود را از دست داده‌اند. مساله اینجاست که کپسایسین با تحریک مداوم نورون‌ها می‌تواند به آن‌ها آسیب بزند و این آسیب می‌تواند برگشت‌ناپذیر باشد.
یک نظریه جالب هست که می‌گوید: فلفل‌ها برای این تکامل پیدا کرده‌اند که پستانداران نتوانند دانه‌های آن‌ها را بجوند. اما پرندگانی که فلفل می‌خورند، داستان‌شان کمی فرق دارد. آن‌ها دانه‌های فلفل را به طور کامل می‌بلعند و از این طریق تنها به پراکنش دانه‌ها کمک می‌کنند. مساله اینجاست که فلفل‌ها هنوز نمی‌دانند که از دست انسان‌ها چطور باید فرار کنند و اینکه دقیقاً چکار باید بکنند که انسان‌ها دست از خوردن‌شان بردارند.
