سال 2016 برای عربستان سال بسیار بدی بود و موفقیت ایران و حمایت از متحدانش در منطقه عامل شکست‌های سعودی در سال جاری است.
در دومین سال پادشاهی «سلمان بن عبدالعزیز» و تنها یک سال پس از آغاز سیاست‌های اقتصادی جسورانه محمد بن سلمان جانشین ولیعهد سعودی، ریاض با افت بهای نفت و وخامت اوضاع اقتصادی داخلی روبه‌رو شده است به‌اضافه اینکه در باتلاق یمن فرو رفته است.
سناریوی پیچیده عربستان در مقابل آمریکا
با انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس جمهوری آمریکا، ریاض با سناریوی پیچیده با دولت جدید آمریکا روبه‌رو شد که با همه دولت‌های قبلی تفاوت دارد و به این ترتیب ریاض در پایان سال خود را در همه جبهه‌ها در حال عقبگرد می‌بیند.
محمد بن سلمان که عملاً اداره امور عربستان را به دست گرفته است در ژانویه گذشته پایان عصر «چرت زدن» در سیاست خارجی سعودی را اعلام و بر مقابله با ایران اصرار کرد.
این در حالی بود که در سوریه عناصر تحت حمایت عربستان شکست ناپذیر به نظر می‌رسیدند و در یمن نیز ژنرال‌های سعودی از سیطره قریب الوقوع بر صنعا پایتخت این کشور و بازپس گرفتن آن از حوثی‌ها و جلوگیری از انتخاب نامزد مورد حمایت ایران و حزب‌الله برای ریاست جمهوری لبنان سخن می‌گفتند.
تلاش عربستان برای ورشکسته‌کردن ایران
مقامات سعودی بدون اعتنا به خواسته سایر شرکاء در اوپک، از سرازیر کردن نفت به بازار برای ورشکسته کردن ایران سخن می‌گفتند.
ثامر السهبان، سفیر عربستان که پس از 25 سال به عراق بازگشته بود در حالی از بغداد فرار کرد که سیلی از انتقادها و اعتراض‌ها از سوی سیاستمداران عراقی نثارش شده بود.
در این میان در شرایطی که مخالفان مسلح در حلب در آستانه شکست قرار گرفته‌اند، عربستان نامزد مورد حمایت ایران و حزب‌الله برای ریاست جمهوری لبنان را پذیرفت و در نشست سی‌ام اکتبر سازمان اوپک مجبور شد بخشی از کاهش تولید نفت را بپذیرد تا بار دیگر بهای نفت در بازار با افزایش همراه شود اما همزمان با این اقدام اوپک به ایران اجازه داد سهم تولید خود را تا سطح پیش از تحریم‌ها افزایش دهد.
شکست عربستان در اوپک
به‌گفته پراس ریدل سیاستمدار آمریکایی و کارشناس مبارزه با تروریسم که مشاور مسائل خاورمیانه و جنوب شرق چهار تن از رؤسای جمهوری آمریکا بود، توافق اوپک برای کاهش صادرات نفت، یک شکست ضمنی برای عربستان به شمار می‌آید.
پراس ریدل معتقد است، عربستان با هرگونه کاهش صادرات نفت که شامل ایران نمی‌شد، مخالف بود، اما اوپک در نهایت با افزایش صادرات نفت ایران موافقت کرد در حالی که ریاض بار سنگین کاهش صادرات را متحمل می‌شود.
جلوگیری از خروج آبرومندانه عربستان از جنگ یمن
نشریه انگلیسی اکونومیست هم درباره جنگ یمن نوشت، «حوثی‌ها» (دشمن سعودی‌ها) عزم خود را برای جلوگیری از خروج افتخارآمیز جانشین ولیعهد سعودی از جنگ یمن جزم کرده‌اند و بر این اساس به حملات پی‌درپی به مناطق مرزی ادامه می‌دهند.
آنها به‌جای تن دادن به خواست بن سلمان و تشکیل دولتی با حضور رئیس جمهور فراری، هفته گذشته تشکیل دولت جدید خود را در صنعا اعلام کردند.
اکونومیست به‌نقل از یک مسئول ایرانی افزود: یمن، ویتنام سعودی‌ها خواهد شد و هیبت نظامی و دیپلماتیک سعودی را به زیر و به فرسایش در آورده است.
در همین ارتباط پراس ریدل نیز معتقد است، جنگ یمن هزینه سنگینی را بر عربستان تحمیل کرده است تا جایی که مناطق مرزی این کشور در معرض حملات موشکی قرار دارد و البته باید هزینه‌های طولانی‌مدت این جنگ را نیز در نظر داشت آن هم در شرایطی که تحقق چشم‌انداز 2030 عربستان، نیازمند کاهش هزینه‌های نظامی است.
موفقیت‌های ایران عامل شکست عربستان
در بخش دیگری از گزارش اکونومیست نیز آمده است که موفقیت‌های ایران و کمک‌های آن به متحدانش از بشار اسد رئیس جمهوری سوریه گرفته تا ارتش عراق و حزب‌الله لبنان، عامل بدشانسی‌های عربستان است.
این منبع به‌نقل از احمد العسیری مشاور جانشین ولیعهد سعودی در پرونده جنگ یمن نوشت: ما را با گروه‌های چریکی دوره کرده‌اند.
اکونومیست افزود: عربستانی‌ها در حال از دست دادن (قدرت نرم) خود هستند تا جایی که حمایت‌های خود را از متحدان کاهش داده‌اند و آنها نیز به‌دنبال یافتن متحدانی جدید هستند.
به‌نوشته این نشریه، «سعد حریری » رئیس حزب جریان المستقبل و همپیمان سعودی پس از آنکه شرکت ساخت‌وساز و پیمانکاری «سعودی اوجیه» به‌خاطر کاهش کمک‌های دولت سعودی دچار گرفتاری‌ها و ورشکستگی شد، ریاست جمهوری ژنرال میشل عون (نامزد مورد حمایت حزب‌الله) را به‌ازای نخست وزیری پذیرفت.
عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر هم بعد از قطع کمک‌های نفتی رایگان عربستان، رویکرد نزدیک شدن به سوریه و روسیه و حتی ایران را در پیش گرفت.
قانون جاستا، شکست بزرگ لابی‌های حامی عربستان در واشنگتن
پراس ریدل همچنین معتقد است قانون جاستا که به خانواده‌های قربانیان حادثه 11 سپتامبر اجازه محاکمه عربستان را می‌دهد، شکست بزرگی برای لابی‌ها و گروه‌های فشار طرفدار عربستان در واشنگتن به شمار می‌آید و اکنون ترامپ رئیس جمهوری جدید آمریکا هم از این قانون حمایت می‌کند.
اما عدنان الطباطبایی مدیر اجرایی مؤسسه مطالعاتی و تحقیقاتی کاربوی آلمان بر این باور است که ایران و عربستان هر دو از اقدامات شتابزده ترامپ نگران هستند تا جایی که حتی یک شاهزاده سرشناس سعودی خودداری از لغو توافق هسته‌ای با ایران را خواستار شد.
به‌گفته وی هیچ یک از این دو کشور تمایلی به سوق یافتن به‌سمت جنگ مستقیم را ندارند.
