دریاچه ارومیه یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین زیست‌بوم‌های کشور به‌شمار می‌رود که بزرگ‌ترین دریاچه داخلی کشور بوده و به دلیل برخورداری از ارزش‌های بی‌نظیر طبیعی و اکولوژیک به عنوان پارک ملی و ذخیره‌گاه زیست‌کره در یونسکو به ثبت رسیده است.
دریاچه ارومیه دومین دریاچه شور جهان است که در ۱۸ سال اخیر با بحران شدید کم آبی مواجه شده و از پهنه شش هزار کیلومتری آن فقط هفت درصد باقی مانده است و با تداوم این امر هم‌اکنون نزدیک به ۲.۵ میلیارد مترمکعب آب در این دریاچه که روزگاری به نگین فیروزهای آذربایجان شهرت داشت، وجود دارد.
نگین فیروزه ای آذربایجان در سال ۱۳۷۴ با تراز آبی ۱۲۷۸ متر از سطح آب‌های آزاد دوران پرآبی خود را سپری می‌کرد، تمامی مشکلات از سال ١٣۷۶ با بحران زیست محیطی آغاز شد ؛ خشکسالی، مصرف بی رویه از منابع آبی پرده برداری کرد، بحران جدی و جدی‌تر شد تا اینکه شوره‌زاری به وسعت ۵ هزار کیلومترمربع به وجود آمد.
این درحالی است که بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه به اوج خود رسیده و محافل مختلف از وقوع فاجعه ای بزرگ خبر می‌دهند، این دریاچه بخت برگشته از سوی نهادها و صنایع مختلف به مکانی برای تخلیه پساب تبدیل شده است.
نادر قاضی پور در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت:متاسفانه برای خروج دریاچه ارومیه از وضعیت بحرانی و احیای آن برنامه‌هایی بلندمدت و غیراصولی چون رهاسازی آب پساب‌های تصفیه شده شهرک‌های صنعتی کلید زدند، اما واقعا آب پساب‌های این صنایع به صورت کاملا تصفیه شده وارد دریاچه ارومیه می‌شود؟
نادر قاضی پور گفت: احیای دریاچه ارومیه از محل جمع آوری پساب‌های صنعتی مطلوب نیست و پساب، سهم دریاچه ارومیه برای زنده شدن نیست.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی به انتقاد از وزارت نیرو و سازمان محیط زیست در مورد احیای در یاچه ارومیه پرداخت و گفت: وزیر نیرو و ابتکار دو متهم اصلی فاجعه زیست محیطی در دریاچه ارومیه می داند که اجازه داده اند پساب شهرک های صنعتی و فاضلاب شهری بدون تصفیه وارد دریاچه شود و با این کار کمر به قتل دریاچه بسته اند.
وی گفت:رئیس مرکز بهداشت ارومیه نیز می گوید 20 درصد پساب های صنعتی و خانگی تصفیه نمی شود."پساب های تصفیه نشده در هنگام عملیات رهاسازی پساب های تصفیه شده به دریاچه ارومیه در نهرهای آب با هم ترکیب می شوند و عملیات جداسازی صورت نمی گیرد."
قاضی پور ادامه داد: ۸۰ درصد پساب تصفیه شده براساس گزارش های محیط زیست از "بی او تی" قابل قبولی دارد که با روش های علمی برداشت می توان از آن برای توسعه فضای سبز و کشت صیفی جات استفاده کرد در حالی که این پساب ها همراه با پساب های تصفیه نشده وارد دریاچه ارومیه می شود.
مجوز ورود پساب ها شهری و صنعتی به دریاچه ارومیه با قید «تصفیه شده»
پرویز آراسته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی نیز در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان تاکید کرد که مجوز ورود پساب ها شهری و صنعتی به دریاچه ارومیه با قید «تصفیه شده» است.
آراسته گفت: فاضلاب شهری ارومیه پس از جمع آوری و تصفیه در تصفیه خانه پیشرفته فاضلاب به طرف دریاچه ارومیه هدایت می شود.
وی با اشاره به اینکه البته ظرفیت این تصفیه خانه در برخی مواقع کمتر از میزان فاضلاب ورودی آن است گفت: به خصوص در زمان بارندگی و ورود روان آب های شهری به شبکه جمع آوری فاضلاب، قسمتی از آن در محل تصفیه خانه بعد از تصفیه اولیه به صورت بای پس تخلیه می شود که به حاشیه دریاچه ارومیه ریخته و در سال های اخیر به علت پس روی آب دریاچه، این پساب به بستر اصلی دریاچه نمی رسد و سبب ایجاد زیستگاه پرندگان شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی افزود: در این منطقه دو شهرک صنعتی نیز وجود دارد که حجم فاضلاب آنها نسبت به فاضلاب شهری کمتر است و هر دو شهرک دارای تصفیه خانه فاضلاب صنعتی هستند. ولی قسمتی از فاضلاب شهرک صنعتی فاز دو به علت داشتن معارض ملکی به تصفیه خانه فاضلاب هدایت نمی شود و به صورت خام از طریق نهرها به حاشیه دریاچه ارومیه منتقل می شود.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه مورد اخیر مطابق قانون می بایست به عنوان تخلف پیگیری شود، موضوع در دادگستری استان مطرح گردیده و پرونده های قضایی در این خصوص برای شرکت های آب و فاضلاب شهری و شهرک های صنعتی استان تشکیل شده و در حال پیگیری موضوع از طریق مراجع قضائی هستیم.
افزایش 42 سانتی متری ارتفاع آب دریاچه ارومیه
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی شرایط فعلی دریاچه ارومیه شرایط خوبی دانست و گفت: پروژه های اجرا شده برای احیای دریاچه موثر بوده و سطح آب دریاچه را در کل تقریبا 42 سانتی متر افزایش داده و پایه آبی دریاچه نیز بالا آمده است.
آراسته امیدوار است که اگر امسال بارندگی خوبی اتفاق بیفتد، دریاچه سال خوبی را در پیش داشته و شرایط برای سمت تثبیت وضعیت دریاچه پیش برود.
براساس مصوبات ستاد احیاء دریاچه ارومیه، قسمتی از آب برای احیاء این دریاچه از طریق پساب های تصفیه شده شهرهای اطراف آن تامین می شود. استفاده از پساب تصفیه شده در دنیا مورد توجه بوده و کارکردهای مفید آن تجربه شده است. اساسا بازچرخانی آب به دلیل منابع محدود آب کره زمین در سال های اخیر به عنوان اقدامی اساسی و مهم در جلوگیری از بیابان زایی و خشکسالی ها در دنیا مورد استفاده است.
