ثبت 83 اثر شهر سوخته موجود در موزه ملی ایران و موزه منطقه ای جنوب شرق ایران در زاهدان از سوی اعضاء کمیته ثبت آثار ملی منقول به تصویب رسید. از این تعداد 23 اثر از موزه ملی و 60 اثر از موزه منطقه ای زاهدان انتخاب شده است.
مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی با اعلام این خبر گفت: این آثار حاصل کاوش های باستانشناسی صورت گرفته در این محوطه تاریخی از سوی باستان‌شناسان ایتالیایی به سرپرستی موریتزیو توزی از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ و دکتر سید منصور سید سجادی سرپرست هیات ایرانی از سال 1376 تا کنون است.
فرهاد نظری ثبت این آثار موزه ای در فهرست آثار ملی را درراستای اجرای قانون حفظ آثار ملی مصوب 1309 مجلس شورای ملی، نظام نامه اجرایی مصوب 1311 هیات وزرا، بند ج از ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی مصوب 1364 مجلس شورا و بند ششم از ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1367 مجلس شورای اسلامی ، ماده 22 آیین نامه حفاظت از میراث فرهنگی کشور مصوب شورای امنیت کشور، فصل دوم آیین نامه مدیریت، ساماندهی ، نظارت و حمایت از مالکان و دارندگان اموال فرهنگی تاریخی منقول مجاز مصوب 1384 هیات وزیران برشمرد.
به گزارش روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی شهر سوخته با مساحت بیش از 150 هکتار از بزرگترین شهرهای قدیم و اولیه فلات بزرگ ایران با حدود 5200 قدمت است که پس از 1200-1400 سال به سبب جا به جایی بستر رودخانه، دلتای هیرمند و همچنین تغییرات آب و هوایی متروک شد و از بین رفت.
سید منصور سید سجادی سرپرست کاوش های شهر سوخته پس از انقلاب اسلامی اهمیت شهر سوخته در دنیای باستان و حتی امروزی را در تعدد اشیاء، زیبایی آن ها و مسایلی این چنینی که در نقاط دیگر ایران اشیاء و آثار معماری بس زیباتر از شهر سوخته دارد ندانسته و می گوید: اهمیت شهر سوخته در نوع جامعه ، روابط بین المللی آن دوران و نقش آن در گسترش فن آوری و هنرهای زمان خود است.
به گفته وی بر اساس داده های به دست آمده از کاوش ها، مردم شهر سوخته از قومیت های گوناگونی تشکیل شده بودند که با صلح و صفا با یکدیگر و با سرزمین های همسایه خود می زیستند. در این شهر بزرگ که در اوج شکوفایی خود دارای جمعیتی حدود 9000 تا 12000 نفر بوده کوچکترین نشانه ای از جنگ و جدال و قتال دیده نشده است.
سید سجادی می گوید: شهر سوخته یک کانون علمی به معنای کامل بوده به گونه ایکه کسانی که در 5000 سال پیش دست به جراحی جمجمه برای معالجه بیماری می زدند یا برای محاسبات خود از خط کش های چوبی با مقیاس یک میلی متر استفاده می کردند، دارای سیستم لوله کشی آب یا فاضلاب و مخترعین بازهای فکری بر اساس منطق و ریاضیات بودند و با انعکاس تصویری بسیار ساده در روی ظروف سفالی و غیر سفالی مبدعان نخستین شکل های پویا نمایی( انیمیشن) بوده اند را نمی توان دست کم گرفت.
وی یکی دیگر از امتیازات شهر سوخته راه واقع شدن آن در سر چهار راه تمدنی زمان خود دانست و افزود: اطلاعات باستان شناسی نشان داده که مردم شهر مخلوطی از جوامع گوناگون فلات ایران و خارج فلات بوده است. نتایج کاوشهای باستان شناسی نشان داده که این جامعه ترکیبی از مردم محلی، شمالی ( آسیای مرکزی ) ، شرقی ( بلوچستان پاکستان و مردم درة سند )، غربی ( ایلامیان و بین النهرینیان) و جنوبی ( مردم سواحل دریای مکران و سواحل و جزایر جنوبی خلیج فارس ) بوده اند.
شهر سوخته وافع در ۵۶ کیلومتری زابل و در حاشیه‌ی جاده‌ی زابل - زاهدان در شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان در سی‌وهشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ ۱ تیر ماه 1393 به عنوان هفدهمین اثر کشورمان در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
