8 ماه از اجرایی شدن برجام یا همان توافق نهایی میان دولت روحانی و چند کشور غربی می‌گذرد و بدون هیچ تعارفی، مسئله مبتلی‌به امروز این توافق میزان تحقق «دستاورد»های آن است.
دستاوردهای مورد انتظار از ده‌ها شعار که پر بیراه نیست اگر بگوییم برجام از ابتدا هم بر اساس همان‌ها بود که به مطالبه روحانی و یارانش تبدیل شد.
چه اینکه آنها از بحران زده بودن اقتصاد ایران، اثرگذاری گسترده تحریم‌ها، خالی بودن خزانه، چرخش کند چرخ زندگی مردم و حتی تأثیر تحریم‌ها بر آب خوردن مردم ایران سخن می‌گفتند و در مقابل، تنها راهکاری را که ارائه می‌دادند، توافق با غرب برای حل این مشکلات بود!
مردم این روزها هاج و واج از دستاوردتراشی‌هایی نظیر رهاندن ایران و ایرانیان از خطر «گرسنگی» و «جنگ» بوسیله برجام! در حال رؤیت تحریم، FATF، بی‌دستاوردی و کاهش رتبه پاسپورت ایران در دنیای پسابرجامی هستند که علی‌اکبر صالحی، دیپلمات ارشد شرکت‌کننده در مذاکرات، زمانی وعده داده بود دنیای دیگری خواهد بود...
جالب آنکه در این میان، حتی مسئله «اقتصاد مقاومتی» هم از سوی دولتی‌ها به برجام گره زده و اینطور عنوان شد که «امیدواریم با گشایش‌های بین‌المللی گره از پای فعالان اقتصادی برداشته شود و به تصمیمات راهبردی در تحقق اقتصاد مقاومتی به عنوان تنها راه دستیابی به اقتصاد رقابتی دست پیدا کنیم»[1]
اکنون و 8 ماه پس از اجرایی شدن برجام، همان‌ها که وعده می‌دادند «دنیای پسابرجام دنیای دیگری خواهد بود»، «مردم باید دستاوردهای برجام را سریعاً لمس کنند» و «در روز اجرای توافق تمام تحریم‌ها لغو خواهد شد» با بی‌دستاوردی آشکار برجام مواجه شده‌اند و در این رابطه هر روز نمایشی جدید برای مردم اجرا می‌شود...
*دستاورد تقریباً هیچ یک توافق دولتی...
بی‌دستاورد بودن برجام گزینه پنهان و یا ناملموسی برای مردم نیست.
خاصّه آنکه برجام حاوی 2 وعده بزرگ به مردم و البته به نظام بود.
«لغو تمام تحریم‌ها» و «ارزانی»... که البته دومی بیشتر در مزاج شعارهای اعلامی بیان می‌شد.
دولتی‌های طرفدار برجام یا همان ستاد برجامیان اما این روزها با عدم تحقق این دو شعار مواجه‌اند و گویا برای جبران مافات به راه‌های گوناگونی روی آورده‌اند.
جبران مافاتی از قبیل انکار وعده‌های اعلامی به مردم و نظام، دستاوردسازی، مقصّرتراشی برای عدم تحقق نتایج مورد انتظار و... (درباره این مقولات می‌توانید این گزارش را بخوانید)
جالب آنکه در این زمینه حتی اخیراً شاهد بازگشت بدون عذرخواهی از برجام و تلاش برای عبور دادن سؤالات افکار عمومی پیرامون برجام نیز هستیم!
«عباس عبدی» از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب به تازگی در بخشی از یک گفت‌وگو که روزنامه شرق آنرا منتشر کرد با اشاره به اینکه وعده اصلی برجام «رفع خطر جنگ»! بود گفته است:
«در شرایط فعلی کشور، مردم به‌دلیل حصول برخی نتایج خاص از برجام عبور کرده‌اند هرچند ممکن است هنگام انتخابات دوباره به برجام برگردند. بنابراین الان بیشتر دغدغه‌شان بهبود وضعیت اقتصادی کشور یا اصلاح بعضی امور اجتماعی و مسائل دیگر است. شاید بهتر باشد بگوییم از برجام و دستاوردهای آن تا حدی عبور کرده‌اند. کسانی که سعی می‌کنند برجام را مجددا زنده نگه دارند، حرفشان چندان شنیده نمی‌شود، همچنان که افرادی که می‌کوشند علیه برجام حرف بزنند، حرفشان شنیده نخواهد شد، چون هدف مهم برجام که عبور از جنگ بود، عملا محقق شده است»[2]
و صد البته قضاوت در این زمینه را باید به عهده افکار عمومی گذاشت که بحث مسائل اقتصادی وعده اصلی برجام بوده است یا خیر و اینکه آیا طبق ادعای عبدی، جامعه کنونی از برجام عبور کرده است؟!
این تلاش‌ها و این گفته‌ها اما فقط بخشی از ماجراست و در صفحات دیگر رمّان برجام اتفاقات دندان‌گیرتری هم به چشم می‌خورد.
*لیلاز: آحاد مردم جامعه رشد اقتصادی را لمس و احساس کرده‌اند!
«سعید لیلاز» از فعالان سیاسی و اقتصادی اصلاح‌طلبان که چندی قبل در گفت‌وگو با شماره 185 نشریه تجارت فردا اظهار کرده بود: اینکه مردم بگویند که در زندگی روزمره‌شان آثار برجام احساس نمی‌شود، پذیرفتنی نیست! اخیراً در مصاحبه خود با خبرگزاری دولتی ایرنا یک گام به پیش نهاده و از کشف دستاوردهای برجام توسط مردم نیز سخن گفته است.
او در این زمینه به ایرنا می‌گوید:«به طور قطع رشد به دست آمده از سوی آحاد مردم جامعه لمس و احساس شده است» و در بخش دیگری از صحبت‌های خود نیز تأکید می‌کند که «این رشد یکی از دستاوردهای برجام بوده.»[3]
این سخنان لیلاز چندان دقیق به نظر نمی‌رسند. کما اینکه او پیش از این نیز در گفت‌وگو با خبرنگار نشریه تجارت فردا بصورت جدی دچار چالش شد، آنجا که مدعی تک‌نرخی شدن ارز و یا افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج فارس شد اما خبرنگار نشریه بیان می‌کرد که سخنان وی صحیح نیست.[4]
در کنار این فرد البته رئیس‌جمهور روحانی هم قرار دارد که به تازگی طی اظهاراتی در مراسم آغاز سال تحصیلی از دستاوردهای برجامش سخن رانده و گفته است: کسب و کار و بسیاری از بودجه‌های دولت در سایه اجرای برجام تأمین شده است.
روحانی البته توضیح نداد که ایران نمی‌تواند درآمد نفت‌فروشی‌اش را وصول کند و این را هم نگفت که مشکلات نفتی ایران از 4 سال قبل آغاز شده و برجام مربوط به 8 ماه قبل است.
*روحانی: آمریکا قول داد تعهداتش را انجام دهد/ظریف: آثار کامل برجام را ندیده‌ایم
در کنار تأکید ستادی‌های برجام بر وجود دستاوردهای برجام و اظهار و تأکید بر اینکه برجام، مشحون از دستاوردهای مختلف است اما گاهی سخنان دیگری از جانب آنها مطرح می‌شود که نوستالژی صحبت‌های منتقدین درباره برجام است.
رئیس‌جمهور روحانی قبل از آنکه درباره معجزه برجام در بودجه دولت سخن بگوید، در اشاره به دستاوردهای سفر نیویورکی خود گفته بود: آمریکا قول داد روند اجرای تعهداتش در برجام را اصلاح کند![5]
و همزمان با روحانی هم این محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت بود که در صحبت‌های خود در شورای روابط خارجی آمریکا با اشاره به بی‌دستاوردی برجام گفته بود: هیچیک از بانک‌های اصلی اروپایی پس از گذشت هشت ماه از توافق هنوز هم نمی‌خواهد معامله‌ای با ایران داشته باشد، ما بر این باوریم که این یک کاستی است.[6]
ظریف همچنین در دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا نیز در همین رابطه اظهار کرد: «آثار کامل برجام را به خاطر اعتیاد آمریکایی‌ها به تحریم ندیده‌ایم.»[7]
او البته به ایرانی‌های مقیم آمریکا توضیح نداده بود که «آثار ناقص برجام» برای مردم چه بوده که ظریف هم‌اکنون منتظر تکمیل آنهاست؟! و چرا از این کشور به آن کشور از بدعهدی آمریکا در قبال برجام سخن می‌گوید؟!
*برجامِ تناقض‌ها
مردم ایران 8 ماه است که در حال شنیدن این تناقضات هستند...
از یکسو گفته می‌شود که «دستاوردهای برجام آفتاب تابان است» و «برجام پرونده رهبری نظام است» و از سوی دیگر همان‌ها که این حرف‌ها را در خلوت و جلوت می‌گویند، اظهار می‌دارند که برجام دستاوردی تقریباً هیچ داشته، در مسئله برجام راهی جز تقابل برای ایران باقی نمانده، برای تحقق دستاوردهای برجام باید نامه‌های آرامش‌بخش آمریکا را به این و آن بدهیم، نتوانسته‌ایم دستاوردهای برجام را ببینیم و غیره...
مردم نیز اگرچه به اثبات نظرسنجی‌ها نظر مثبتی به برجام ندارند اما پیش از همه مشغول قضاوت درباره این تناقض‌گویی‌ها و صاحبان آنها هستند.
مردم این روزها هاج و واج از دستاوردتراشی‌هایی نظیر رهاندن ایران و ایرانیان از خطر «گرسنگی» و «جنگ» بوسیله برجام! در حال رؤیت تحریم، FATF، بی‌دستاوردی و کاهش رتبه پاسپورت ایران در دنیای پسابرجامی هستند که علی‌اکبر صالحی، دیپلمات ارشد شرکت‌کننده در مذاکرات، زمانی وعده داده بود دنیای دیگری خواهد بود...
***
1_ http://www.farsnews.com/13940724000818
2_ http://sharghdaily.com/News/103110
3_ http://www.irna.ir/fa/News/82238051/
4_ http://www.farsnews.com/13950616001117
5_ http://www.farsnews.com/13950702000397
6_ http://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/07/03/1194164
7_ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950704000297
