به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک و در مصاحبه با شبکه تلویزیونی ان بی سی آمریکا اظهار داشت: بحران‌ها و مشکلات بین‌المللی و منطقه‌ای می تواند با الگوبرداری از برجام از طریق مسایل سیاسی و مذاکره حل و فصل شود، بنابراین شکست برجام، شکست ثبات و امنیت جهانی و فعالیت‌های دیپلماسی و بین‌المللی است. کسی از این شکست نفع نمی‌برد و همه باید تلاش بکنیم که برجام پایدار بماند.
وی در پاسخ به سوالی درباره برجام و میزان پایبندی طرفین و ایالات متحده به اجرای دقیق آن تصریح کرد: مسأله برجام، برای موفقیت فعالیت سیاسی در دنیای امروز مسأله بسیار مهمی است شاید در دهه‌های گذشته برای اولین بار است که یک مسأله بسیار پیچیده بین‌المللی در سایه مذاکرات به موفقیت دست یافته است. برای این موفقیت نیز نهادهای بین‌المللی و همه ۷ کشور، تلاش کردند.
روحانی با بیان اینکه ایران طبق گزارش های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همه تعهدات خودش عمل کرده است، گفت : فکر می‌کنم که این یک آزمایش بزرگ تاریخی برای همه طرفین است که چگونه به قول‌مان پایبندیم و آیا در عمل تعهداتی را که اعلام کرده ایم، اجرا می‌کنیم یا نه؟ طبق اذعان آژانس و کشورهای ۱+۵، ایران به طور کامل به تعهدات خودش عمل کرده، اما در طرف مقابل متأسفانه آمریکا در برخی از موارد اهمال‌ها، عقب‌ماندگی و یا حتی تخلفاتی دارد.
رئیس جمهور اضافه کرد: در برجام آمده که کشورها باید همه شرایط لازم را برای فعالیت اقتصادی ایران آماده کنند و بنابراین همه موانعی که در روابط بانک، بیمه و امثال آنها بوده باید به طور کامل رفع شود. خزانه‌داری آمریکا به جای اینکه بانک‌های جهان را به اجرای برجام تشویق بکند، جملاتی را ادا می‌کند که آنها را می‌ترساند و این باعث شده که برخی از بانک‌های بزرگ به خاطر اینکه می‌ترسند مورد تحریم خزانه‌داری آمریکا قرار بگیرند در مورد همکاری با ایران دچار تردید شوند و این یک تخلف بزرگ از طرف آمریکا است که باید این را رفع بکند و همانطور که همه مردم می‌دانند در تعهدات بین‌المللی اگر یک طرف به تعهد خود عمل نکند، به این معناست که آن تعهد نمی‌تواند دوام داشته باشد.
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره سوء تفاهم برخی از تداوم تحریم های غیرهسته ای و ارتباط آن با برجام اظهار داشت: برای این منظور و برای تعیین کالاهای دومنظوره کمیسیون خاصی پیش‌بینی شده تا مشکلات و موانعی که در آن زمینه وجود دارد، رفع شود، اما بحث این است که بانک‌های بزرگ می‌خواهند در مواردی نظیر بندر و راه‌آهن و خرید هواپیما همکاری کنند و با مشکلاتی مواجه هستند. این موضوع طبق متن برجام تفسیر دیگری ندارد، آمریکایی‌ها به جای اینکه بانک‌ها را تشویق بکنند، با کلمات دو پهلو آنها را می‌ترسانند و این ترساندن بانک‌ها باعث شده که همکاری آنها با ایران به طور کامل نباشد و برخی از بانک‌ها ترجیح دهند که این همکاری‌ها را انجام ندهند.
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: مورد دیگری که آمریکا تخلف کرده اینکه در برجام به صراحت آمده که باید اجازه داده شود تا هواپیماهای مسافربری و غیرنظامی به ایران به فروش برسد و امروز ۸ ماه از برجام گذشته و بعد از این ۸ ماه هنوز هم آمریکا برای دادن مجوز برای هواپیماهای مسافربری امروز و فردا می‌کند. تازه خبرهایی هست که دیروز در برخی از موارد موافقت کرده اند بنابراین در این ۸ ماه تأخیری که آمریکا دارد یک نوع تخلف است، حتی اگر امروز مجوز لازم را به طور کامل صادر بکند.
روحانی در پاسخ به سوال مجری این شبکه تلویزیونی مبنی بر اینکه" شاید یکی از دلایلی که بانک‌های بین‌المللی در همکاری با ایران تردید دارند نقش سپاه در اقتصاد ایران و توسعه موشک‌های دوربرد است آیا راهی هست که نقش سپاه را در اقتصاد کم‌رنگ‌تر کند که باعث راحتی بیشتر بانک‌های بین‌المللی شود؟ " تصریح کرد: شرکت‌هایی در ایران هستند که ممکن است بخشی از سهامشان به شرکت‌هایی تعلق داشته باشد که آن شرکت‌ها وابسته به نیروهای نظامی باشند، اما در عین حال آن شرکت‌ها فعالیت‌های اقتصادی می‌کنند. امروز در ایران برخی از بزرگراه‌ها توسط همان شرکت‌ها ساخته می‌شود، برخی بنادر توسط همان شرکت‌ها ساخته می‌شود، حتی در زمینه نفت و گاز، گاهی برخی از همان شرکت‌ها فعالیت دارند و فعالیت‌های عادی اقتصادی، مثل ساخت بندر، بخش‌های نفت، گاز و همچنین در زمینه اتوبان‌ها. این ربطی به مسأله نظامی ندارد. هر شرکتی می‌تواند وابسته به هر دستگاهی باشد کار عمرانی انجام دهد، بنابراین، فشار به بانک‌ها در زمینه کار با ایران به این بهانه قطعاً تخلف از برجام است.
وی در پاسخ به اینکه آیا هنوز امید دارید که برجام دوام‌دار باشد، تاکید کرد: همه باید تلاش کنیم تا برجام دوام داشته باشد، به دلیل این همه تلاشی که ۷ کشور در طول سال‌ها انجام دادند و ماه‌ها مذاکرات بسیار سخت و طولانی را پشت سر گذاشتند. اگر برجام پایداری نداشته باشد، به این مفهوم است که فعالیت سیاسی ناکام است و این به ضرر همه خواهد بود.
خبرنگار ان بی سی در ادامه از رئیس جمهور پرسید: "نگرانی‌های برخی از اشخاص در ایالات متحده این است که بعد از ۸ سال که تاریخ اعتبار برجام به اتمام برسد، ایران می‌تواند دوباره برنامه سلاح هسته‌ای را دنبال کند. شاید این یک دلیل عمده باشد برای منتقدین که بخواهند راه پیشرفت برجام را کند کنند و یا مانع کامل جلوی راهش بگذارند. نگران این هستند که ایران بعد از اتمام ۸ سال آینده، به دنبال سلاح هسته‌ای برود. چگونه می‌توانید به آنها ضمانتی بدهید که خیال آنها را آسوده کند؟"
روحانی در پاسخ اظهار داشت: نسبت به همه کشورها برای اینکه در مسیر صلح‌آمیز هسته‌ای باقی بمانند، یک دستگاه نظارت بین‌المللی به نام آژانس بین‌المللی هسته‌ای درست شده و این آژانس بر فعالیت صلح‌آمیز کشورها نظارت دارد و برای اینکه این نظارت بیشتر شود، پروتکل الحاقی هم به مقررات پادمان اضافه شده است. ایران اکنون هم سیوگارد و هم پروتکل الحاقی را رعایت می‌کند هر کسی که سیوگارد و پروتکل الحاقی را خوانده باشد، می‌داند که کسی که متعهد به این مقررات می‌شود، معنایش این است که فعالیت‌اش حتماً صلح‌آمیز باقی می‌ماند. ضمن اینکه در سیاست جمهوری اسلامی ایران چیزی به نام سلاح‌های کشتار جمعی وجود ندارد و از لحاظ فتوای دینی هم رهبر مذهبی ایران، فتوا داده که هرگونه ساخت و نگهداری، سلاح‌های کشتار جمعی و از جمله هسته‌ای حرام و ممنوع است.
رئیس جمهور در پاسخ به سوالی در مورد استقرار سیستم دفاع هوایی اس۳۰۰ خریداری شده روسیه در فردو، گفت: همه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تحت نظر آژانس است و فردو هم جزو مراکز هسته‌ای است که آژانس بر آن نظارت می‌کند. ما دشمنانی در منطقه داریم که ممکن است بخواهند سوء نیتی به ما داشته باشند لذا ما همواره باید برای دفاع خودمان را آماده کنیم. نباید یادمان برود که ما کشوری هستیم که صدام حسین ۸ سال جنگ را بر ما تحمیل کرد. بنابراین ما در جنگ ۸ ساله به خوبی یاد گرفتیم که باید از کشور خودمان دفاع کنیم چون در آن ۸ سال هیچ کشوری به ما کمک نکرد اما همه به صدام کمک کردند.
وی در پاسخ به این سوال که" آیا امنیت اضافه در فردو به این معنا نیست که ایران هدفش از این دفاع فوق‌العاده این است که در آینده سلاح‌های هسته‌ای درآنجا تولید کند"، تصریح کرد: ایران در طول تاریخ هر وقت تعهدی کرده به تعهدش پایبند بوده است. شما پیدا نمی‌کنید در موردی که دولت جمهوری اسلامی ایران در طول این ۳۸ سال یک تعهد بین‌المللی داشته باشد یا تعهد دوجانبه که تخلف کرده باشد، بنابراین ایران دارای سابقه بسیار خوبی در تعهدات خودش است. ضمن اینکه هرگز جمهوری اسلامی ایران دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و به همین دلیل آن چیزی که ما را سال‌ها متهم می کردند تحت عنوان ابعاد احتمالی نظامی، آژانس در نهایت به این نتیجه رسید که پرونده را به طور کامل ببندد و اعلام کند که فعالیت ایران همواره در مسیر صلح‌آمیز بوده است.
روحانی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره سوریه اظهار داشت: آمریکا چند روز پیش مرتکب یک کار بسیار خطرناکی شد و آن اینکه ارتش سوریه را در منطقه دیرالزور بمباران کرد و درست در شرایطی که بین داعش و ارتش سوریه درگیری بود، با این بمباران کاملاً از داعش حمایت کرد. آنچه که موجب نگرانی بیشتر است که یکی دو روز قبلش هم اسراییل در یک منطقه دیگر به ارتش سوریه در مرزهای خودش حمله کرد، بنابراین احتمال تعمدی بودن این مسأله بالا رفته و به طور کلی همه باید تلاش کنند که در سوریه آتش‌بس ادامه پیدا بکند. برای اینکه مواد غذایی و دارو به افرادی برسد که ماه‌هاست از این مشکلات رنج می‌برند.
رئیس جمهور در پاسخ به سوال دیگری درباره منطقه پرواز ممنوع در منطقه شمالی سوریه گفت : به هر حال قرار این است که جنگ با تروریست‌ها و داعش ادامه پیدا کند اگر همه هواپیماها روی زمین بنشیند معنایش این است که داعش فعال‌تر به کشتار خودش ادامه دهد. شما می‌دانید بخش بزرگی از سوریه در اختیار داعش، جبهه النصره و گروه‌های تروریستی است در همه آتش‌بس‌ها یک اصل این بوده که حمله به تروریست‌ها ادامه پیدا کند و آنها مورد بمباران قرار بگیرند. بنابراین اگر کل هواپیماها روی زمین بنشیند و حرکت نکند صد در صد به نفع تروریست‌ها است و این حرف به نفع تروریست‌ها حرکت کردن است.
روحانی افزود: شما می دانید قبلاً هم سازمان ملل در مناطقی از سوریه کمک‌های نوع‌دوستانه‌ای را انجام داده و در این زمینه می‌شود هر برنامه‌ای را تدوین کرد تا بخش کمک‌رسانی از حملات مصون باشد، به هر حال می‌شود گفت که هیچ کس در مسیر کمک‌رسانی حمله هوایی نداشته باشد. این معنایش این نیست که در کل سوریه پرواز قطع شود.
وی در پاسخ به اینکه رییس جمهور اوباما، پوتین و جنابعالی و دیگران گفته اید که باید یک روند سیاسی بوجود بیاید تا بحران سوریه تمام شود. آیا ایران می‌تواند آینده‌ای بدون اسد را قبول کند؟ اظهارداشت: مشکل سوریه راه‌حل نظامی ندارد و حتماً باید مسایل سوریه، از راه‌حل‌های سیاسی در نهایت حل و فصل شود. برای ما در سوریه مهم این است که تمامیت ارضی سوریه حفظ شود و سوریه تجزیه نشود، برای ما مهم است که تروریست‌ها از سوریه بیرون رانده شوند و با آنها جنگ ادامه پیدا کند. برای ما مهم است که در آینده حکومت سوریه همه گروه‌ها و احزاب حضور داشته باشند، چه دولت سوریه و چه معارضین در آینده حکومت سوریه نقش داشته باشند. اما اینکه در آینده سوریه چه کسی رییس جمهور باشد و چه کسی حاکم باشد یا چه کسی نماینده مجلس باشد، کاملاً باید با رأی مردم و در اختیار مردم باشد. مردم هر کس را انتخاب کردند، باید مورد تأیید باشد، بنابراین مردم‌سالاری و حاکمیت صندوق آراء بر آینده سوریه یکی از اصولی است که مورد تأکید ما است.
رییس جمهور در پاسخ به اینکه آیا تماس خوب ورضایت بخشی بین ایالات متحده و ایران در زمان حمله بر داعش وجود داشته یا خیر؟ گفت: هیچ ارتباط مستقیمی بین ایران و ایالات متحده در جنگ با داعش وجود ندارد. البته ممکن است این ارتباطات بین دولت عراق و آمریکا و یا بین روسیه و آمریکا وجود داشته باشد. ما هم در سوریه و هم در عراق، کمک‌هایی که می‌کنیم به دولت مستقر در آن کشور است و اگر کمکی انجام می دهیم با درخواست دولت های عراق و سوریه است. یکی از اصولی که ما بر آن اصرار داریم این است که مبنا و محور همکاری‌ها در منطقه و یا خارج از منطقه دولتی باشد که در آن کشور استقرار دارد حالا چه در عراق و چه در سوریه.
روحانی در پاسخ به سوالی در باره بازداشت بعضی از اشخاص دارای دوتابعیت در ایران گفت: اولاً که در قانون ایران، دو تابعیت به رسمیت شناخته نشده است و بنابراین آنهایی که دارای دو تابعیت هستند، از دید قانون ایران، ایرانی هستند و محاکم ایران هم بر مبنای ایرانی بودن آنها، آنها را مورد محاکمه قرار می‌دهد. به طور کلی تلاش دولت، برای همه آنهایی که در دادگاه‌ها مورد محاکمه قرار می‌گیرند یا در زندان هستند بر این است که قوانین ما دقیقاً اجرا شود و رییس جمهور مسئولیت‌اش این است که نظارت بکند تا قانون اساسی، اجرا شود و نقض نشود. این مسئولیت کلی است و مسئولیت اجرای قانون اساسی به عهده رییس جمهور است.
وی در پاسخ به اینکه ایران مبالغ مختلفی را از ایالات متحده ایران دریافت کرده و برخی از منتقدین در سنای آمریکا گفتند که این باجی بوده برای آزادی ۴ آمریکایی که در ماه ژانویه آزاد شدند، آیا چنین بود؟ و آیا ایران این عده را در زندان نگه داشت تا پول‌های خودش را از ایالات متحده بازیافت کند؟ اظهار داشت: دو مسأله بود. یکی پول‌هایی که از ایران در آمریکا باقی مانده بود که هنوز هم البته مبالغ دیگری از پول‌های ایران در ایالات متحده است و در این زمینه مذاکرات ادامه دارد برای اینکه این پول‌ها بازگشت داده شود. برخی از مواردی که به توافق نمی‌رسد، می‌دانید که در داوری بین‌المللی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. موضوع دیگر کمک برای آزادی افرادی بود که زندانی هستند، ایرانی هایی در آمریکا زندانی هستند یا مورد تعقیب آمریکایی‌ها هستند و یا افرادی دارای دو تابعیتی هستند و در ایران زندانی هستند. این هم تلاش شد که این دو گروه در برابر هم آزاد شوند. یعنی هم ایرانی‌ها آزاد شوند و از تعقیب معاف شوند و هم آن افرادی که دو تابعیتی بودند و بخشی از زندانشان را گذرانده بودند و بخشی از زندانشان باقی مانده بود، مورد عفو قرار بگیرند. بنابراین دو تا مسأله بود که در کنار هم دنبال می‌شد، الان هم ممکن است راجع به مسأله بدهی‌ها این مذاکرات ادامه پیدا کند برای اینکه پول‌هایی که در اختیار آمریکا بوده به ما برگردانده شود. در واقع این پول ایران است که در طول این ۳۸ سال در اختیار آمریکا بوده و باید اینها را به ایران پس دهد.
روحانی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه درباره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ گفته برجام یک قرارداد فوق‌العاده فوق‌العاده بد بوده و گفته که می‌خواهد مذاکره را از سر بگیرد تا توافق دیگری به دست بیاید؛ و خانم هیلاری کلینتون هم گفته که از ایران انتظار دارد که پای تعهداتش بایستد، فکر می‌کنید ریاست جمهوری کدام یک از این دو کاندیدا به نفع برجام هستند، اظهارداشت: مسأله برجام امروز دیگر بحث ایران و آمریکا نیست. البته در انتخابات آمریکا به طور طبیعی کاندیداها هر موضوعی را ممکن است برای استفاده‌های انتخاباتی خودشان مطرح بکنند، اما واقعیت این است که برجام وقتی که طبق قطعنامه ۲۲۳۱ در شورای امنیت سازمان ملل مورد تأیید قرار گرفت، به یک معاهده و یک توافق بین‌المللی تبدیل شد. برجام امروز یک توافق بین‌المللی است که شورای امنیت آن را تأیید کرده بنابراین همه دولت‌ها در آمریکا متعهد به این توافق هستند. کسی نمی‌تواند بگوید که من این توافق را قبول ندارم و یا می‌خواهم از نو مذاکره بکنم. اینها بحث‌ها و شوهای تبلیغاتی است.
رئیس جمهور روحانی در پاسخ به اینکه آیا جمهوری اسلامی ایران می‌تواند رابطه‌ای که دولت شما با رییس جمهور اوباما داشته را با رییس جمهور بعدی آمریکا هم داشته باشد، گفت: همه چیز وابسته به شرایط آینده است. به هر حال دولت آینده آمریکا اگر بخواهد به دشمنی‌های خودش ادامه دهد، پاسخ مناسب خودش را دریافت می‌کند و اگر تصمیم داشته باشد به تخاصم خودش پایان دهد و حقوق مردم ایران را که در بسیاری از موارد مورد مراعات قرار نمی‌گرفته، مراعات کند، البته آن وقت جو و شرایط دیگری است و طبق آن جو و شرایط دولت ایران هم عمل خواهد کرد.
