علی اصغر فانی در مناظره «غیرمحرمانه» با محمدرضا بهرنگی استاد دانشگاه خوارزمی و دکترای علوم تربیتی که به منظور بررسی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در آستانه سال تحصیلی جدید برگزار شد، گفت: تدوین و تصویب سند تحول بنیادین ۱۰ سال به طول انجامید و هم اکنون برای اجرای آن به دو برنامه ششم و هفتم توسعه نیاز است یعنی اجرای سند تحول بنیادین تا سال ۱۴۰۴ به طول می‌انجامد.
وی افزود: برخی از اجزای سند تحول بنیادین دارای مراتب است، برای نمونه، ارتقای کیفیت در آموزش و پرورش دارای مراتبی است و این سند یک نوع شدن است نه بودن، یعنی نمی‌توانیم یک روز مدعی شویم که سند تحول بنیادین به طور کامل اجرا شده است چرا که تحول در نظام تعلیم و تربیت یعنی ایجاد رفتار مطلوب پایدار در متربی که این موضوع کار ۵ یا ۱۰ سال نیست.
فانی در پاسخ به این پرسش که سند تحول بنیادین دارای مفاهیم بنیادین است که کمی شدن این مفاهیم دشوار است، گفت: برخی صاحب نظران سند تحول را در بخش‌هایی آرمان گونه تلقی می‌کنند اما باید توجه داشت که در برخورد با سند بحث شدن را دنبال می‌کنیم نه بودن.
وی افزود: طبق سند تحول بنیادین مدرسه باید یک نهاد تربیتی باشد اما در حال حاضر مدارس تا ساعت ۲ بعدازظهر باز بوده و پس از آن تعطیل می‌شوند و در مدرسه تا صبح فردا بسته می‌شود درحالی که می‌توان پس از تعطیلی مدارس درها را به روی دانش آموزان هر محل باز کرد تا آنها از فضای موجود استفاده کنند.
وی ادامه داد: مدرسه زمانی به یک نهاد تربیتی تبدیل می‌شود که نیروی انسانی توانمند شده و به این موضوع عادت کند همچنین خانواده‌ها نیز باید به این موضوع عادت کرده و شهرداری‌ها نیز حمایت کافی از مدارس داشته باشند.
وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که وظیفه سنگین اجرای سند تحول بنیادین از مدیر آرامی همچون شما برمی‌آید، گفت: آیا باید فریاد زد و سند را اجرا کرد یا با تمهید مقدمات و زمینه سازی کار را پیش برد. در آموزش و پرورش نمی‌توانیم بگوییم مدارس و این وزارتخانه تعطیل شوند چرا که می‌خواهیم آموزش و پرورش را تعمیر کرده و در آن تحول ایجاد کنیم، آموزش و پرورش باید در مسیر حرکت دچار تحول شود.
فانی بیان کرد: لازمه تحول در آموزش و پرورش تحول در برخی زیرساخت‌هاست که از آن تحت عنوان زیرنظام یاد شده و این سند ۶زیرنظام دارد که عبارتند از برنامه درسی، فضا و تجهیزات، مدیریت، منابع انسانی، پژوهش و ارزشیابی، مالی و منابع.
یک سوم مدارس کشور ایمن نیستند
وی تصریح کرد: یک سوم مدارس کشور ایمن نیستند و با وقوع یک زلزله سقف آنها ویران می‌شود، در سه سال عمر دولت یازدهم بودجه آموزش و پرورش دوبرابر شده است.
وی افزود: یکی از مشکلات تحول در نظام آموزشی این است که با افرادی می خواهیم تحول ایجاد کنیم که خود دست پرورده نظام قبل هستند، برای بسیاری از افراد در و دیوار آموزش و پرورش عادی شده است بنابراین در برابر هر نوع تغییری مقاومت خواهند کرد.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: برای تغییر در هر سازمانی باید مجریان تغییر را در برنامه ریزی‌ها مشارکت دهیم. بنابراین در آموزش و پرورش نیز باید نیروی انسانی را نسبت به تحول توجیه کنیم.
وی اضافه کرد: ستادی در این وزارتخانه تحت عنوان ستاد راهبری سند تحول بنیادین ایجاد شده است که برنامه‌های توجیهی و آموزشی کارکنان این وزارتخانه را در رابطه با تحول بنیادین برعهده دارد.
فانی گفت: امسال ۱۵۶ برنامه براساس نقشه راه سند تحول بنیادین تدوین و مشخص شده است که هر برنامه زیر کدام راهکار عملیاتی خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که تا سال ۱۳۹۹ کدام اهداف مهم سند تحول بنیادین عملیاتی می‌شود، گفت: فعالیت‌های تربیتی، آموزشی و برنامه‌های مربوط به اقامه نماز.
وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه اجرای سند تحول بنیادین به منابع مالی نیاز دارد، خاطرنشان کرد: بنده اعلام می‌کنم که از عهده اجرای سند تحول بنیادین برمی‌آییم اما منابع مالی باید در اختیار ما باشد.
وی با بیان اینکه معتقدیم برای ایجاد تحول در آموزش و پرورش باید از محتوا، برنامه‌ها و روش‌ها آغاز کنیم، تاکید کرد: طی چند سال گذشته تحول را از ساختار آغاز کردند به همین دلیل نظام ۶.۳.۳ مستقر شد در حالیکه فضا و نیروی انسانی لازم آماده نبود و حتی کتاب‌های درسی نیز با عجله تدوین شدند.
