خبرگزاری رویترز مدعی شد که آمریکا و شرکای مذاکره‌کننده این کشور در گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین بعلاوه آلمان) بعد از برجام، به صورت محرمانه به توافق رسیدند تا ایران را از یکسری محدودیت‌های توافق هسته‌ای معاف کنند تا از این طریق در ضرب‌الاجل 16 ژانویه، گروه 1+5 بتواند تحریم‌هایی که در برجام به آن اشاره شده است را لغو کند.
این گزارش قرار است روز پنجشنبه (امروز) توسط موسسه علوم و امنیت بین‌الملل واشنگتن منتشر شود. «دیوید آلبرایت» رئیس این اندیشکده و بازرس سابق تسلیحات در سازمان ملل و یکی از نویسندگان این گزارش، چنین خبری را اعلام کرد.
این گزارش ظاهراً بر اساس گفته چندین مقام دولتی است که در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 مشارکت داشتند اما آلبرایت حاضر نشد هویت این افراد را فاش کند.
با اینحال رویترز در گزارش خود آورده است که هیچ‌یک از اظهارات مطرح شده در این گزارش موسسه علوم و امنیت بین‌الملل را به طور مستقل تأیید نمی‌کند.
آلبرایت تصریح کرد: «این معافیت‌ها و روزنه‌ها به صورت محرمانه و ظاهراً در راستای منافع ایران بوده است».
این گزارش مدعی شده است، در میان معافیت‌ها، می‌توان به دو مورد اشاره کرد که به ایران اجازه داد در خصوص میزان اورانیوم با درصد غنای پایین که می‌توانست در تأسیسات هسته‌ای خود حفظ کند، فراتر از محدودیت‌های برجام برود.
در این گزارش آمده است که کمیسیون مشترکی که طبق برجام برای نظارت بر اجرای توافق هسته‌ای ایران تشکیل شده بود، چنین معافیت‌هایی را برای ایران مورد تأیید قرار داده بود.
رویترز ادامه داد، این کمیسیون از آمریکا و شرکای مذاکره کننده آن یعنی گروه 1+5 و ایران تشکیل شده بود.
یکی از مقامات آگاه که در این گزارش از وی نقل قول شده است، می‌گوید اگر کمیسیون مشترک چنین معافیت‌هایی را برای ایران در نظر نمی‌گرفت، بخشی از تأسیسات ایران، تا ضرب‌الاجل 16 ژوئیه با مفاد برجام سازگار نمی‌شد. ضرب‌الاجل 16 ژوئیه در واقع مهلتی برای آغاز لغو تحریم‌های ایران بود.
این گزارش در حالی است که دولت آمریکا گفته است که 1+5 هیچ‌گونه مقدمات محرمانه‌ای نداشته است.
یکی از مقامات کاخ سفید که خواست نامش فاش شود، اعلام کرد که کمیسیون مشترک و نقش این کمیسیون محرمانه نبوده است و هیچ اشاره‌ای به اظهارات گفته شده در گزارش مذکور در خصوص معافیتی که برای ایران در نظر گرفتند،اشاره نکرد.
نمایندگان گروه 1+5 در سازمان ملل در خصوص این گزارش هیچ‌گونه اظهارنظری نکردند.
در این گزارش آمده است که دولت «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا روز 16 ژانویه، کنگره را در جریان معافیت‌ها قرار داده است.
آلبرایت می‌گوید که این معافیت‌ها که علنی نشده است، به صورت مفصل در اسنادی محرمانه و طبقه‌بندی شده در همان 16 ژانویه به کنگره فرستاده شده است.
یکی از مقامات کاخ سفید می‌گوید که دولت آمریکا به صورت مکرر و جامع، کنگره را در جریان کار کمیسیون مشترک برجام قرار داده است.
«باب منندز» سناتور دموکرات و منتقد اصلی برجام و عضو ارشد کمیته روابط خارجی سنا در یک ایمیل به رویترز گفت: «من نه (از معافیت ایران) آگاه هستم و نه گزارشی دریافت کردم».
این گزارش مدعی شده است، کمیسیون مشترک، بعنوان بخشی از امتیازاتی که به ایران اجازه داد تا از محدودیت قرار داده شده بر ذخایر اورانیوم با درصد غنای پایین فراتر برود، موافقت کرد، مقادیر نامشخصی از اورانیوم با درصد غنای 3.5 درصد موجود در ضایعات مایع، جامد و گل و لای ذخیره شده در تأسیسات هسته‌ای ایران را معاف کند.
این در حالی است که برجام به ایران اجازه می‌دهد تنها 300 کیلوگرم اورانیوم با درصد غنای 3.5 را ذخیره کند.
رویترز ادامه داد، کمیسیون مشترک یک معافیت دوم برای مقادیر نامشخص از اورانیوم با درصد غنای نزدیک به 20 درصد در «آلاینده آزمایشگاه» که غیرقابل بازیابی تشخیص داده شده بود، قائل شد.
این در حالی است که توافق هسته‌ای ایران را ملزم می‌کند تا تمامی چنین اورانیومی را به سوخت رأکتور تحقیقاتی تبدیل کند.
پیش‌نویس این گزارش می‌گوید که کمیسیون مشترک همچنین موافقت کرده است که به ایران اجازه داده شود 19 اتاقک مهار تابش بزرگتر از مجموعه‌ای که در توافق هسته‌ای آورده شده بود، راه اندازی کند.این اتاقک‌ها که اصطلاحاً «اتاقک‌های داغ» نامیده می‌شود، برای انتقال مواد رادیواکتیو و جابجایی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد اما می‌توان از آن برای جداسازی پلوتونیوم سوء استفاده نیز کرد.
