اظهارات اخیر نخست وزیر ترکیه با این مضمون که بشار اسد «طولانی مدت» در قدرت نخواهد بود و اظهارات سفیر این کشور در روسیه مبنی بر اینکه آنکارا با انتقال قدرت در سوریه در پرتو دولت کنونی مخالفتی ندارد سوال برانگیز است.
تغییر آشکار سیاست ترکیه در قبال روسیه، ایران و سوریه
اکنون دیگر روشن شده است که تغییرات سیاسی در ترکیه به ریاست رجب طیب اردوغان فقط به عادی سازی با اسرائیل و گشایش روابط با ایران و روسیه محدود نمیشود؛ بلکه تغییر سیاست این کشور در قبال سوریه را نیز در برمیگیرد.
در این راستا اظهارات روز دوشنبه گذشته بن علی یلدریم نخست وزیر ترکیه مبنی بر نقشه راه فراگیر شامل سه نقطه اصلی کاملا از تغییر سیاست ترکیه در قبال سوریه حکایت دارد.
محور راهبرد جدید یلدریم مبتنی بر وحدت اراضی سوریه است که این به معنی جلوگیری از تشکیل یک موجودیت مستقل کُرد و مخالفت با هرگونه تسلط نژادی و طایفهای است به اضافه اینکه به معنی پایان حکومت علوی در سوریه و بازگشت پناهندگان به کشورشان هنگام دستیابی به راه حل بحران سوریه است.
در این نقاط سه گانه جدید هنوز نشانههای سیاست قدیمی ترکیه در سوریه دیده میشود؛ زیرا موجودیت کُردی که یلدریم با آن مخالفت کرده است همواره دغدغه اصلی آنکارا و عامل سیاستهای مبهم آن در قبال جنگ علیه داعش بوده است.
در خصوص پناهندگان نیز بر کسی پوشیده نیست وقتی آنکارا به آنان پیشنهاد کرد که تابعیت ترکی بگیرند، وطن جایگزین را به آنان عرضه کرد.
اما نقطه ای که بیش از هر چیز مبهم است، اینکه پیشنهادهای یلدریم مربوط به مرحله جدید و ساختار دولتی است که به عقیده او در آن هیچ گروه منطقه ای و نژادی بر سایرین قدرت ندارد و این یعنی اینکه بشار اسد «در طولانی مدت» در قدرت نخواهد بود.
واقعا در ترجمه اظهارات سفیر ترکیه در روسیه اشتباهی رخ داد؟
هنگامی که خبرگزاری روسیه هفته گذشته به نقل از «اومیت یاردیم» سفیر ترکیه در روسیه اعلام کرد که آنکارا با نقش حکومت کنونی در روند انتقال سیاسی مخالفتی ندارد، خبرنگاران ترک اعلام کردند که بنابر برخی منابع وزارت خارجه اظهارات سفیر درست ترجمه نشده است.
بلافاصله پس از آن مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز در همان روز اعلام کرد که امکان اجرای عملیات انتقال سیاسی در سوریه با حضور بشار اسد وجود ندارد.
روشن است که آنکارا انتظارات خود را در مورد دولت احتمالی سوریه متشکل از یک گروه مشخص که ترکیه در آن نفوذ داشته باشد، کم کرده است و در این میان «مراد یتکین» سردبیر روزنامه « حریت دیلی نیوز» نوشت: ترکیه ممکن است با حکومتی به ریاست حزب بعث موافقت کند اما سوال این است که آیا بشار اسد ریاست دولت را برعهده خواهد داشت؟
نکته قابل ملاحظه اینکه در دسامبر 2015 رسانهها به نقل از مسئولان ترکیه اعلام کردند که آنکارا آماده قبول روند انتقال سیاسی در سوریه است که در آن بشار اسد به مدت شش ماه قدرت را به شکل سمبلیک به دست داشته باشد، اینجا باید پرسید آیا یلدریم بار دیگر این گام را احیا کرده است یا اینکه اظهارات او در مورد کنار رفتن بشار اسد «در طولانی مدت» اشتباه ترجمه شده است؟