از سال ۸۶ خشک شدن دریاچه های فارس یکی پس از دیگری آغاز شد و هم اکنون با گذشت نزدیک به ۱۰ سال از آن زمان در حال حاضر از دریاچه های این استان فقط نمکزار باقی مانده است.
در آن سالها تالاب‌های فارس یکی پس از دیگری خشک شدند و حقابه ای که مایه حیات آنها بود نیز به تالاب‌ها اختصاص نیافت تا بختگان، طشک، پریشان ، کافتر و دیگر دریاچه ها یکی پس از دیگری از ادامه حیات بازبمانند.
دریاچه های طشک و بختگان تا قبل از خشکسالی از بزرگترین دریاچه های کشور محسوب می شدند. این دو دریاچه بعد از ارومیه بزرگترین دریاچه کشور به شمار می رفتند.
بختگانی که تا پیش از آن پناهگاه حیات وحش بود به گورستانی برای فلامینگوها و سایر پرندگان مهاجر در تالاب تبدیل شد و در حال حاضر وضعیت آن به حدی بحرانی است که به عنوان یک تهدید برای اهالی منطقه به شمار می رود.
دریاچه پریشان نیز که مهمترین دریاچه آب شیرین کشور به شمار می رفت نیز به سرنوشتی مشابه بختگان مبتلا شد به گونه ای که وضعیت این دریاچه به حدی بحرانی شد که زیستمندان از آن مهاجرت کردند. در این مدت یکی از گونه هایی که در دریاچه پریشان تا پیش از خشکسالی وجود داشت شنگ یا سگ آبی بود.
شنگ با نام علمی«لوترا لوترا» که با نام سگ آبی نیز شناخته می شود یکی از گونه هایی بود که تا پیش از خشکسالی در بستر دریاچه پریشان زندگی می کرد اما اکنون با خشکی دریاچه دیگر اثری از این گونه نیز وجود ندارد.
دریاچه پریشان نیز به خشکی گرایید و هر روز وضعیتش بحرانی تر شد و در حال حاضر بستر آن به محلی برای تردد اهالی محل تبدیل شده است.
در این مدت دریاچه پریشان نیز مانند دیگر دریاچه های فارس با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرد به گونه ای که حتی خودسوزی کرد.
کافتر نیز از جمله دریاچه هایی بود که در مقابله با خشکی کم آورد و خشک شد. دریاچه کافتر با وسعتی بیش از هفت هزار هکتار در بخش مرکزی شهرستان اقلید در شمال استان فارس قرار دارد.
این دریاچه در ۳۵ کیلومتری جنوب اقلید فارس و در ارتفاع دو هزار و ۳۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و طول آن در حدود ۲۴ کیلومتر و عرض آن شش کیلومتر است و یکی از دریاچه های آب شیرین استان فارس و از زیستگاه های بسیار ارزشمند پرندگان مهاجر محسوب می شود.
کافتر در کنار روستای کافتر واقع شده و دومین دریاچه آب شیرین بعد از دریاچه پریشان است که زیستگاه طبیعی پرندگان مهاجر و محل پرورش ماهی های کپور و آمور به شمار می رود.
تا قبل از خشکسالی سالانه حدود یک هزار تن ماهی کپور از دریاچه صید می شد و تا حدود دو سال پیش نیز صید ماهی در این دریاچه به ۷۰۰ تا ۸۰۰ تن در سال نیز رسید.
در این مدت اقدامات زیادی از سوی دستگاه های ذی ربط و دوستداران میراث فرهنگی برای تخصیص حقابه دریاچه های فارس انجام شد اما نه تنها حقابه ای به دریاچه ها اختصاص نیافت بلکه در حال حاضر وضعیت دریاچه ها به حدی بحرانی است که کارشناسان اعلام کرده اند در صورت ادامه این روند امکان احیای دریاچه های ارس وجود ندارد.
کشت بی رویه و برداشت زیاد از سفره های زیرزمینی عامل خشکی
در این خصوص سرپرست معاونت فنی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس به خبرنگار مهر گفت: طی چند سال گذشته دریاچه های استان فارس به دلیل عدم بارش و خشکسالی به طور کامل خشک شده است.
سیاوش محمدی بیگدلی اظهار داشت: در حال حاضر تمامی دریاچه های استان فارس از جمله بختگان، پریشان، کافتر و ... کاملا خشک است و تنها دریاچه مهارلو به دلیل ورود فاضلاب شهر شیراز تا حدودی آبدار است.
وی با بیان اینکه عمق دریاچه مهارلو نیز بسیار کم است، تاکید کرد: متاسفانه طی چند سال گذشته به دلیل کشت بی رویه و برداشت زیاد آب از سفره آبهای زیرزمینی وضعیت ورودی آب به دریاچه های استان کاهش چشمگیری داشت و این امر و خشکسالی باعث خشک شدن کامل دریاچه های فارس شد.
سرپرست معاونت فنی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس با تاکید بر لزوم اصلاح الگوی کشت افزود: ضروری است دستگاه های ذی ربط نسبت به تغییر الگوی کشت اقدام کنند تا بتوان برای احیای دریاچه های فارس قدمی برداشت.
محمدی گفت: باید تدابیری اتخاذ کرد تا حقابه دریاچه های فارس درنظر گرفته شود.
به نظر می رسد با این روندی که ناشی از کم توجهی به برخورد با دارندگان چاه های غیر مجاز و کشت محصولات آب‌بر وجود دارد، باید کار دریاچه های فارس را تمام شده دانست.
