در سفر به شهرستان پارسیان به روستای میلکی می‌رسیم روستایی که ویژگی خاصی را به خود اختصاص داده که کمتر در نقطه‌ای از کشور دیده شده است؛ با نگاهی به معماری نسبتأ خاص سازه‌ها و مساجد این روستا، تن‌پوش مرتب و شیک اهالی و تمیز و منظم بودن معابر عمومی و مبلمان محیطی آن دریافتم که میلکی نمی‌تواند مانند اغلب روستاهایی باشد که تاکنون دیده‌ام.
مشخصات روستا
این روستا با جمعیتی بالغ بر ۸۰۰ نفر در ۵ کیلومتری غرب شهرستان پارسیان و در کنار جاده اصلی بوشهر–بندرعباس واقع شده و جاده روستا را به دوقسمت شمالی و جنوبی تقسیم کرده است. روستای میلکی از شمال به کوه – از جنوب به دشت – از غرب به روستای عمانی و از شرق به کنار سبز و فومستان نزدیک است.
در سال‌های دور قبیله‌ای به نام بنی مالک به طرف کشورهای حاشیه خلیج فارس مهاجرت می‌کنند. شاخه‌ای از آنها وارد ایران می‌شود. آن ها در مسیر خود به محل فعلی روستا می‌رسند. دیدن چشمه جوشان و دشت‌های حاصلخیز که به وسیله این آبها آبیاری می‌شدند، زمینه سکونت آنها را در اینجا فراهم می‌سازد و همه این مکان را به عنوان بنی مالک یا مالکی می‌دانند و به مرور مالکی به میلکی تبدیل می‌شود.
با توجه به نزدیکی روستای میلکی به شهرستان پارسیان اکثر اهالی یا کارمند هستند و در ادارات دولتی مشغول به کار هستند و یا در سطح شهر صاحب مغازه هستند. برخی از آنها هم به کشاورزی و دامپروری مشغول هستند. عمده محصول کشاورزی گوجه فرنگی است و بعد از آن خرماست. عمده افراد دامدار روستا در قسمت شمالی روستا که بوسیله اتوبان به دو قسمت تقسیم شده است، زندگی می‌کنند. این افراد عرب زبان و مهاجر بوده که قبلا زندگی عشایری داشته‌اند.
اکثر اهالی دارای مدرک دیپلم به بالا هستند. در روستا چندین پرستار، یک دانشجوی پزشکی چندین مهندس و استاد دانشگاه وجود دارد. همچنین روسای خیلی از ادارات در سطح شهرستان از روستای میلکی بوده و هستند و به خاطر همین مسأله میلکی به عنوان روستای رییس پرور مشهور است، از لحاظ عمرانی هم می‌توان آن را روستایی آباد نامید. خیابان کشی‌های زیبا، داشتن کوچه‌های باز و ساختمان‌های نوساز، اجرای طرح هادی و کاشتن در خت در معابر چهره روستا را زیبا کرده است.
دبستان روستا دارای شش کلاس درس مختلط با تعداد ۱۰۰ دانش آموز پسر و دختر است. مدرسه روستا کاملا هوشمند بوده که این کار به همت اهالی روستا و با کمک آموزش و پرورش شهرستان پارسیان صورت گرفته است. دبستان روستای میلکی اولین دبستان هوشمند روستایی در سطح شهرستان است که مبلغ ۹ میلیون و 500 هزار تومان جهت هوشمند سازی توسط خود اهالی پرداخت شده است. انجام این کار خود حکایت از میزان سطح شعور و فرهنگ اهالی دارد که حاضرند چنین هزینه‌ای جهت استفاده بهتر فرزندانشان از آموزش و مطالب آموزشی پرداخت کنند.
مهد کودک روستا که زیر نظر بهزیستی و بصورت هیئت امنایی اداره می‌شود، دارای ساختمانی مجزا و مخصوص به خود است که فضای داخل ان مخصوص کودکان طراحی شده است. مهد کودک دارای ۴ کلاس، یک آشپز خانه و یک سلف سرویس است، مهد کودک در سه سطح نوپا، آمادگی و زیر آمادگی به کودکان آموزش می دهد. مهد کودک روستا هم اولین مهد کودک هوشمند در شهرستان است که هزینه هوشمند سازی توسط اهالی و خیرین پرداخت شده است. از دیگر ویژگی مهد کودک روستا دارا بودن یک سالن ۷۵ متری مخصوص بازی کودکان است که تمام وسایل بازی کودکان از نوع فایبر گلاس است.
مکتب خانه روستا که در آن کلاس های قرآنی و دینی برگزار می‌شود، در دو طبقه دارای ۶ کلاس درس و یک سالن دایر است. آموزش قران در طول سال برای کودکان و نوجوانان و بزرگسالان برگزار می‌شود. مکتب خانه با کمک افراد خیر و هزینه‌ای که بابت برگزاری کلاس‌ها از دانش آموزان دریافت می‌شود، خودگردان است.
روستا دارای دو مسجد در جنوب روستا و یک مسجد در شمال روستا است. هم چنین روستا دارای یک خانه بهداشت است که فعالیت‌های بهداشتی در روستا عهده دار است. روستا دارای یک سالن ورزشی است که در حال تکمیل است. این سالن ۵۰۰ متر مربعی در کنار دبستان روستا و از محل دیه مرحوم ابراهیم رسمار با کمک اداره نوسازی در حال تکمیل است.
ساختمان پایگاه سلامت روان اجتماعی روستا با زیر ینای ۱۶۰ متر مربع در حال تکمیل شدن است که هزینه ساخت آن به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان از محل دیه مرحوم ابراهیم مدنی در حال تکمیل شدن است.
میلکی دارای یک پارک محله ای کوچک در وسط روستاست که هزینه احداث پارک توسط سیف نوشادی پرداخت شده است. همچنین روستا دارای دو زمین فوتبال است و در رشته فوتبال ساحلی از برترین های استان هرمزگان هستند.
آداب و رسوم
عید قربان و رمضان نزد جنوبی‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است، همان‌طورکه عید نوروز نزد اکثر ایرانیان حائز اهمیت است اما چگونگی انجام این عید:
بعد از اتمام نماز، حاضرین عبد را بهم تبریک گفته و از همدیگر حلالیت می‌طلبند، سپس درکنار مسجد به انتظار سینی‌های غذا که از هرخانه می‌آورند، می‌ایستند. هر لحظه سینی‌ها بیشتر می‌شود، با تمام شدن سینی‌ها حضار به سراغ آنها رفته و از هرسینی اندک لقمه‌ای تناول می‌کنند.
سپس امام مسجد دعا خوانده و سپس راهی خانه‌هایی می‌شوند که از قبل اعلام آمادگی کرده‌اند و با صاحبان خانه عید را برپا می‌کنند، بچه‌های کوچک هم پلاستیک به دست به درخانه‌ها رفته و عیدی می‌گیرند. بعد از اتمام خانه‌هایی که غذا پخته‌اند هر کس به سراغ آشنایان و دوستانی که آنها را ندیده، رفته و این عید را به آنها تبریک می‌گوید.
بعد از اتمام نماز مراسم قربانی شروع می‌شود و تا 4 روز ادامه دارد، معمولا اهالی چند نفر چند نفر باهم شریک شده و گاوی رابرای قربانی می‌خرند، قیمت هر گاو بین 800 تا یک میلیون است، برای خرید یک گاو نر حداکثر 7 نفر می‌توانند شریک باشند.
ازدواج در روستای میلکی
بعد ازاینکه در تاریخ انجام عروسی دو خانواده به توافق رسیدند، معمولا دوشنبه شب تمام اهالی برای صرف شیرینی دعوت می‌شوند، اگر عروس اهل روستا باشد و داماد از جایی دیگر فقط خانم‌ها دعوت می‌شوند، اما اگر داماد اهل روستا باشد هم خانم‌ها هم اقایان دعوت می‌شوند. اگر داماد بنیه مالی خوبی داشته باشد، پنجشنبه شب همه را به صرف شام دعوت می‌کند.
عروسی از سه شنبه رسمأ شروع می‌شود، برخی از خانم‌های فامیل به همراه داماد به خانه عروس رفته و به اصطلاح عروس را می‌نشانند. یک شب جلوتر از شروع عروسی، دوشنبه شب حنابندان است که دوستان عروس آن شب کنار عروس تا صبح می‌مانند و دست و پای خود را حنا می‌گذارند، شاید این حنا بخت آنها را بگشاید. عروس از سه شنبه شب تا پنچشنبه شب به انتظار داماد می‌ماند. پذیرایی (شیرینی) در سه شنبه شب از خانم‌ها به عمل می‌آید و شام هم خانه داماد پنجشنبه شب داده می‌شود.
در خانه داماد تمام اتقاقات از عصر پنجشنبه که به آن حجله بندان یا سرتراشو گفته می‌شود، آغاز می‌شود. ابتدا ظهر پنجشنبه حجله‌ای برای داماد بسته می‌شود که شکل آن و وسایل استفاده شده در آن را می‌توان دید. ابتدا نوازندگان که در اصطلاح محلی به آنها لوطی گفته می‌شود، نواختن همبونه و تمبک را شروع می‌کنند.
بعد داماد در حجله نشسته و ابتدا دست‌های او حنا گذاشته می‌شود و حضار می‌خوانند، حنا بند و حنابند و حنابندد، حنای خوبی ببندد، بعد نوبت پاها می‌رسد، سپس پا و دست در همانجا شسته می‌شود، نوازندگان آهنگ حنا بندان عوض کرده و آهنگ جدیدی با نام سرتراش می‌نوازند و می‌خوانند: سر تراش سر تراش سر داماد را بتراش. بعد از اصلاح سر درحالی که دو نفر دست داماد را گرفته‌اند، وی را برای حمام کردن به یکی از خانه‌های آشنایان می‌برند، اینجا هم آهنگ خاصی نواخته می‌شود.
درمدتی که داماد مشغول حمام کردن است، شرکت کنندگان به همراه نوازندگان مشغول شادمانی هستند، سپس داماد با چهره و لباسی جدید د رمیان مردم حاضر می‌شود، در مسیر از جلو خانه هرکس عبور کن،د صاحبخانه با ریختن شیرینی و شکلات خود را در این جشن سهیم می‌کند.
سپس داماد به خانه باز گردانده می‌شود و اگر قرار باشد به مردم شام داده شود، بعد اذان مغرب مردم دوباره بازگشته و پذیرایی می‌شوند. حوالی ساعت 11 شب داماد به همراه زنان و دختران به خانه عروس رفته و عروس را به خانه خویش می‌آورد. قبلا رفتن داماد جزء رسوم نبود، فقط خانم‌ها می‌رفتند. این رسم ورسوم کم کم دستخوش تغییرات شده و درحال از بین رفتن است.
روستایی که در آن نه قلیانی دیده می‌شود نه سیگاری
اما شاید مهم‌ترین ویژگی که این روستا در دیدم به خود بیش از همه چیز جلب کر،د نام گذاری روستای پاک بر این روستاست. برای پیگیری این موضوع به سراغ یکی از فعالین زیست محیطی شهرستان پارسیان رفتیم. گروه همیار سلامت روان که یک NGO است به عنوان تنها گروه همیار درشهرستان توسط جوانان این روستا تشکیل شده است.
روستای میلکی از لحاظ فرهنگی از جایگاه ویژه‌ای در سطح شهرستان و استان برخوردار است. بطوری‌که در اکثر استان و یا جای جای این کشور پهناور این روستا را می‌شناسند. این روستا علیرغم کوچک بودن (۸۰۰ نفر) توانسته است گام‌های بلندی در همه زمینه‌ها بردارد و خود را در زمره روستاهای مطرح قرار دهد. اکثرا آن را به عنوان روستایی محیط زیستی عاری از دخانیات و بزهکاری می‌شناسند. تعداد افراد سیگاری یا قلیانی از تعداد انگشتان یک دست هم تجاوز نمی‌کند که بازمانده از نسل کهن روستا هستند و جوانان روستا از این گونه آلودگی‌ها به دور هستند.
احمد مبارکی عضو این تشکل در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، افزود: در روستای میلکی در هر خانه‌ای را بزنید نه از قلیان خبری است نه از سیگار!
وی با بیان اینکه از یک سال گذشته این روستا از سوی اداره کل محیط زیست و ستاد مبارزه با موا مخدر به عنوان روستای پاک شناخته شده است، تصریح کرد: برگزاری همایش های مختلف از جمله بزرگ دوچرخه سواری با شعار نه به اعتیاد و همچنین مسابقه نقاشی کودکان با هدف مبارزه با اعتیاد و رفتن به سمت ورزش از مهم‌ترین کارهایی است که در جهت اشاعه این موضوع شده است.
مبارکی با اشاره به مخالفتش نسبت به عدم در نظر گرفتن تمهیدات لازم استقرار صنایع انرژی بر در شهرتسان پارسیان، خاطرنشان کرد: باید ابعاد زیست محیطی این موضوع رعایت شود، زیرا نباید منافع اقتصادی سبب تخریب محیط زیست و تغییر اکوسیستم منطقه شود.
این فعال زیست محیطی با اشاره به راه اندازی کتابخانه سبز در این روستا، بیان کرد: برای اولین بار در استان هرمزگان کتابخانه‌ای با موضوع کودک و محیط زیست در روستای میلکی پارسیان به بهره برداری رسیده که هدف اصلی آن آشنایی کودکان با منابع طبیعی و محیط زیست و نشانه ها و نعمتهای الهی است.
وی اظهار کرد: آموزش کودکان جهت بهره برداری و استفاده بهینه از محیط زیست از دیگر اهداف این کتابخانه است.
مبارکی خاطرنشان کرد: تفاوت این کتابخانه با دیگر کتابخانه‌ها این است که موضوع و محتوای کتابهای این کتابخانه در خصوص کودکان و محیط زیست در قالب‌های شعر، داستان، نقاشی و عکس ارائه شده است.
وی در پایان با اشاره به اینکه کتابخانه سبز روستا که یک کتابخانه محیط زیستی است و در مسجد جامع روستا واقع شده است، تصریح کرد: کتابخانه دارای ۲۵۰ جلد کتاب محیط زیستی که ویژه کودکان و نوجوانان بوده و به صورت رایگاه کتاب در اختیار اعضا قرار می‌گیرد.
