فرزاد پیرویان عضو هیات علمی گروه مدیریت و اقتصاد دارو دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: بازار دارویی دنیا از مرز 1050 میلیارد دلار گذشته و پیش بینی می شود تا سال 2018 به ارزشی بالغ بر 1300 میلیارد دلار دست یابد.
وی ادامه داد: کشور ما نیز با جمعیتی بالغ بر 80 میلیون نفر، با رتبه هفدهم جهانی از نظر جمعیت، 1.1 درصد جمعیت دنیا را به خود اختصاص داده است و این در حالی است که بازار دارویی کشور در سال 1394، بیش از 4 میلیارد دلار ارزش داشته که در مقایسه با بازار جهانی دارو، سهمی حدود 0.4 درصدی را به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به اینکه کشوری مانند چین با وجود بازار دارویی حدود 108 میلیارد دلاری خود در سال 2015، رتبه پنجم خود در رتبه بندی بازارهای دارویی دنیا در سال 2008 را به رتبه سوم در سال 2015 (بعد از ایالات متحده آمریکا و ژاپن) ارتقا داده است گفت: پیش بینی می‌شود بازار دارویی این کشور تا سال 2020 به بیش از 200 میلیارد دلار برسد.
وی ادامه داد: در صورتی که به بیست کشور اول دنیا از نظر ارزش بازار دارویی در سال 2013 نگاهی بیندازیم، به ترتیب به کشورهای ایالات متحده آمریکا، ژاپن، چین، آلمان، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، برزیل، کانادا، انگلستان، ونزوئلا، ترکیه، هند، مکزیک، کره جنوبی، روسیه، یونان، لهستان، استرالیا و هلند می‌رسیم که با توجه به سهم اندک بازار دارویی کشورمان در دنیا، نبودن نام کشورمان در این فهرست جای تعجب نیست.
عضو هیات علمی گروه مدیریت و اقتصاد دارو دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: بد نیست نگاهی به بازار سلامت و داروی کشور ایالات متحده بیندازیم. این کشور با حدود 3 تریلیون دلار هزینه بخش سلامت در سال 2014، حدود 40درصد بازار سلامت دنیا را به خود اختصاص داده است. در این بخش، بازار دارو با بیش از 370 میلیارد دلار ارزش در همین نسبت از بازار جهانی دارو را به خود اختصاص داده است و برای هر آمریکایی به طور متوسط 1030 دلار در سال هزینه شده است، که بالاترین میزان در دنیا است.
وی افزود: شاید برای مقایسه، بهتر باشد از همین مقیاس هزینه سرانه دارویی بین کشورها استفاده کنیم. اگر به کشورهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) که شامل 34 کشور است، نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که متوسط هزینه دارویی در سال 2013 در این کشورها حدود 515 دلار بوده است.
پیرویان ضمن تاکید بر اینکه سرانه مصرف دارو در سال 2015، در کشور چین 78 دلار و در کشور ترکیه 97 دلار بوده است گفت: بر اساس آمار سال 1394 بازار دارویی کشورمان، این سرانه در کشور ما به حدود 45 دلار در سال می‌رسد که خود نشان دهنده نداشتن رتبه شاخصی برای کشورمان در این زمینه در دنیا است.
وی تصریح کرد: طبق گزارشات سازمان بهداشت جهانی (WHO) سهم دارو از هزینه‌های سلامت در کشورهای مختلف دنیا به طور متوسط 24.9 درصد (از 7.7 درصد تا 67.6 درصد) است که این سهم در کشور ما حدود 12.5 درصد برآورد می‌شود که عدد قابل قبولی است.
وی ادامه داد: جالب است بدانیم سهم بخش دارو از هزینه‌های نظام سلامت در سال 2015، در کشور ترکیه بالغ بر 19 درصد و در کشور چین 17 درصد بوده است.
شاید بتوان گفت یکی از مهمترین مشکلات دارویی کشور ما در بخش تقاضا، تجویز و مصرف غیر منطقی دارو است. اغلب این عبارت در اذهان افراد به مثابه زیاد بودن مصرف است.
وی افزود: اما این تصور، تصور اشتباهی است. درست است که ما در مورد برخی از اقلام دارویی مانند آنتی بیوتیک ها و یا داروهای تزریقی و کورتیکواستروئیدها، آمار تجویز و مصرف نابجا و بالایی را در کشور شاهد هستیم، اما بر اساس داده های اپیدمیولوژیک، متاسفانه در مورد برخی داروهای مربوط به بیماری های مزمن و غیر واگیر مانند دیابت، بیماری های قلبی- عروقی و فشار خون و بیماری های تنفسی با کاهش مصرف مواجه هستیم که می توان ریشه آن را در عواملی مانند عدم تشخیص به موقع بیماری، عدم تجویز مناسب و در اندازه صحیح، عدم دریافت دارو توسط بیمار و عدم استفاده درست دارو توسط بیمار جستجو کرد.
وی در پایان گفت: وقتی به آثار و عوارض جسمی ناشی از پیشرفت این قبیل بیماری ها توجه کنیم و بار مالی بسیار سنگین ناشی از مدیریت این عوارض بر بخش سلامت را محاسبه کنیم، به اهمیت تجویز و مصرف غیر منطقی دارو از این منظر، بیشتر پی می بریم.
