زنبورعسل گونه‌ای زنبور است که با گردآوری شهد گل‌ها در کندو عسل می‌سازد که در فارسی به زنبورعسل منگ، منیج و مگس انگبین هم می‌گویند. این حشرات اجتماعی هستند به طوری که حتی اگر در خارج از کندو دارای غذای کافی باشد نمی‌توانند به تنهایی زندگی کنند.
زنبور بعد از اینکه در بهار شهدها را جمع‌آوری کرد، در شهریور عسل‌های بهاره برداشت می‌شود و هر کندو در بهار 15 کیلو عسل تولید کند.
در شهریور باید زنبور در مناطق قشلاقی کوچ داده شود و سپس در مناطق گرمسیری تغذیه مصنوعی داده می شود تا ملکه با تخم‌ریزی دوباره جمعیت کلنی افزایش یابد.
عسل برای درمان بیماری رماتیسم و سرع و سرطان مناسب است.
رامین رنجبر زنبورداری که اهل آذربایجان شرقی است که برای زمستان گذرانی به مازندران آمد در گفت و گو با قائم آنلاین با اشاره به اینکه با خوردن عسل تمام نیازهای تغذیه بشر برطرف می‌شود، اظهار کرد: اگر نظام جهان از رفتارهای زنبور در کندو تبعیت می کرد در حال حاضر جهان به بهشت تبدیل می شد.
وی افزود: عسل تنها ماده غذایی است که در جهان فاسد نمی‌شود زیرا عسل دارای مواد نگهدارنده‌ای است که حتی اهرام مصر از عسل بود که هنوز ماندگار شد.
این کارشناس و زنبوردار اهل تبریز، افزود: هر کندو حدوداً 9 قاب دارد و هر قاب بستگی به شرایط آب و هوایی متفاوت 3 تا 2 کیلو عسل و به طور کلی هر کندو حدود 40 کیلو عسل تولید می‌کند.
رنجبر تصریح کرد: برای هر قاب زنبور یک شونه عسل و هر کلنی 50 هزار تا زنبور دارد. مصرف عسل برای هر کلنی 60 کیلو در سال است.
رنجبر در خصوص چگونگی محافظت زنبورها از خود در مقابله سرما، اشاره کرد: زنبورها برای اینکه خود را از سرما حفظ کنند به صورت دسته جمعی حالت گلوله پیدا کرده که ملکه در قلب گلوله قرار دارد و زنبورها قسمت داخل گلوله‌ای که ایجاد کردند را با عسل و اصطکاک گرم می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه در فصل تابستان هم باید کندو به مناطق ییلاقی انتقال داده شود، گفت: در ییلاق هم میزان عسل بستگی به قدرت ییلاق دارد هر چه پوشش گیاهی بیشتر باشد میزان عملکرد افزایش می‌یابد و در مناطقی که پوشش گیاهی مساعد نیست از شکر با نسبت ۱ به یک استفاده می شود.
رنجبر تصریح کرد: برای تقویت زنبورها و دارو‌های آنتی بیوتی، مولتی ویتامین، تی‌ان‌تی و فوماژلین به آنها داده می شود و همچنین داروی ضد کنه واروا شپشک هم باید استفاده شود.
رنجبر تأکید کرد: در فصل بهار باید کندو بررسی شود زنبورهایی که قدرت پرواز ندارند نشانه آن است که آنان مریض شدند.
این زنبوردار توضیح داد: در هر کلنی عده ای نگهبان، پرستار و عده‌ای مسئول جمع‌آوری آب هستند که دمای کندو را ثابت نگه می دارند به این صورت که برخی از زنبورهایی که آب آوردند آب‌ها را میپاشند بر روی زنبورهای دیگر و آنها هم با بال زدن همانند کلر عمل می کنند اگر دمای کندو بالا رود به این شکل کاهش می یابد.
رنجبر در مورد مسئولان ساخت لانه‌های کوچک شش ضلعی در کندو، اشاره کرد: برخی از زنبورها مسئول تولید بره موم هستند موم تنها از بدن زنبورهای جوان تازه متولد شده ترشح می‌شود.
این زنبوردار اهل تبریز با بیان اینکه ملکه با توجه به گرده، شهد و طول روز تخم‌گذاری می‌کند، تصریح کرد: گرده گل غذای نوزاد است اما غذای ملکه ژله رویال است که به اکسیر جوانی می‌نامند، ملکه قبل از آنکه تخم‌گذاری کند باید جایگاه نوزاد زنبور با زنبورهایی که نقش ضدعفونی دارند و به آنها الکل زنبور می‌نامند ضدعفونی شود.
وی ادامه داد: عده‌ای هم مسئول آوردن گرده گل هستند که به آن نان زنبور می گویند که در این حالت زنبور با خوردن آن جمعیتش افزایش می یابد.
رنجبر بهترین دما برای زنبور را ۲۴ درجه اعلام کرد و گفت: اگر دمای هوا مساعد و حدود ۲۴ درجه باشد در این شرایط نوزادان به پرستاری نیازی ندارند و قدرت تخم‌گذاری ملکه افزایش یافته بنابراین وقتی ملکه به دمای محیط خود را بررسی می کند و اگر دما مساعد باشد شروع به تخم‌گذاری می کند .
وی یادآور شد: در روز های آفتابی به سبب تبخیر و تعرق در گل ها شهد بیشتری در گل ها تولید می شود و زنبورها برای آوردن شهد به کندو تلاش می کنند اما در روز های ابری گرده به کندو حمل می شود.
رنجبر در مورد فواید زنبور با بیان اینکه از زهر زنبور می توان برای تولید دارو استفاده کرد، گفت: در ایران بازاری برای تولید دارو از زهر زنبور عسل وجود ندارد و حتی اگر زنبورداری آن را استخراج کند خریداری وجود ندارد.
وی با بیان اینکه از زنبورداری حمایت نمی‌شود و باید دستگاه‌هایی برای استخراج ژله رویال ساخته شود و برای این مواد با ارزش بازار ایجاد کرد گفت: هنگامی که بازار برای خرید نیست ژله‌ای هم تولید نخواهد شد ایران تنها کشوری است که به زنبور فقط برای تولید عسل فکر می‌کنند اما در اروپا زنبوردار می تواند از بره موم ژله رویال و زهر زنبور بهره برداری کند.
میلاد دروگر کارشناس زنبورداری در گفت‌و‌گو با قائم آنلاین، در مورد چگونگی جای‌گیری مکان زنبور، اظهار کرد: زنبور زمانی که جمعیت آن در بهار در کندوها به حد نصاب می‌رسد به دلیل کمبود فضای خالی و افزایش دمای داخل کندو و آنان تصمیم می‌گیرند تا با ملکه جدید زندگی جدیدی را آغاز کنند.
وی افزود: هنگامی که زنبورهای کارگر برای پیدا کردن مکانی مناسب در حال کندوکاو هستند ملکه به همراه بقیه زنبورهایی که از کندو خارج شدند بر روی درخت به شکل گلوله‌ای آویزان می شوند.
دروگر تصریح کرد: زنبورهایی که برای پیدا کردن مکان مناسب خارج شدند اگر در داخل درخت پیری فضای خالی پیدا کردند در آنجا قرار می گیرند که به آن عسل تنه درختی می‌گویند که ممکن است این تعداد به 20 هزار زنبور برسد.
وی گفت:ملکه را می توان با دست خود برداشت و هر نقطه‌ای که ملکه قرار گیرد با ترشح فرمون خاصی باعث جذب بقیه زنبورها به همراه خود می شود.
این کارشناس زنبور در مورد خواص درمانی عسل، با اشاره به اینکه عسل برای بیماری‌های مختلف مثل زخم معده و عفونی موثر است، گفت: با توجه به اینکه هیچ نوع ویروسی و باکتری در عسل رشد نمی‌کند و عسل به عنوان ماده درمانی در طب سنتی استفاده می شود و در مراحل نخست عسل به عنوان دارو شناخته شده بود و سپس از آن برای خوراکی استفاده می شد.
مدیر‌عامل اتحادیه زنبورداران در گفت‌و‌گو با قائم آنلاین با اشاره به اینکه در استان مازندران طبق آخرین آمار سرشماری در شهریور سال 94، پنج هزار و 500 نفر زنبوردار و 80 هزار و 400 کلنی در حال فعالیت هستند، اظهار کرد: در حال حاضر کندوهای زنبور عسل در مازندران در نواحی میانبند انتقال داده شد تا در تازیخ 15 خرداد به مناطق ییلاقی کوچ داده می شود
سید محی الدین میر محمدی افزود: نواحی میانبند در شهرستان سوادکوه و اطراف ساری آمل و لاریجان مناطق مستعد برای پرورش زنبورداری قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه 90 درصد زنبورهای مازندران بعد از میانبند به مناطق ییلاقی کوچ داده می شود، گفت: مناطق ییلاقی که کندوها در آنجا اسکان می یابد شامل شهرهای سد لار، چمستان نور، مناطق ییلاقی سمنان و فیروزکوه است.
محمدی یادآور شد: پوشش گیاهی غالب مناطق ییلاقی گون، آویشن، باریجه و انواع گیاهان دارویی که در ارتفاع دوهزار‌متری این مناطق می‌روید.
مدیر‌عامل اتحادیه زنبورداران با اشاره به فرآورده‌های زنبور عسل، گفت: فرآورده‌های زنبور عسل شامل موم، بره موم، ژل رویال، گرده گل، زهر زنبور و خود عسل است در حال حاضر در ایران از 6 فرآورده زنبور پنج فرآیند آن شامل گرده گل و ژل رویال و موم و بره موم و عسل فرآوری می شود و زهر زنبور به دلیل آنکه کاربرد و تقاضای داخلی ندارد متأسفانه زنبوردارها رقبتی برای تولید آن ندارند.
وی با اشاره به اینکه در سال های اخیر تقاضا در زمینه ژل‌رویا و گرده گل در حال افزایش است و زنبوردار ها به مرحله ای رسیدند که از تک محصولی خارج شدند، گفت: تلاش اتحادیه این است که زیرساخت ها را برای تولید چند محصولی فرآوده‌های زنبور آماده کند.
به گزارش قائم آنلاین، عسل ماده شفا بخش در قرآن در آیه 67 و 68 سوره نحل آمده ست که در مورد زنبور و عسل آمده است.
با توجه به اینکه عسل از جایگاه خاصی در همه جوامع برخوردار است و بهره برداری از فرآورده های آن بسیار زیاد است می توان بر روی این ماده غذایی با ارزش سرمایه گذاری برای تولید انجام داد.
