در اینجا مروری داریم بر چگونگی تأثیرات مایعات بر گوارش و سلامت شما.
اساس گوارش سالم
برای اینکه بفهمیم چرا آب باعث اختلال گوارش میشود، اول باید بدانیم فرایند طبیعی گوارش چگونه است.
گوارش از دهان شروع میشود، به محض این که شروع به جویدن غذا میکنیم. جویدن به غدد بزاقی پیام میدهد که ترشح بزاق را شروع نمایند، که حاوی آنزیمهایی برای کمک به تجزیه غذا میباشد. بزاق به نرم کردن غذا نیز کمک کرده و آن را برای پایین رفتن در مسیر مری و به داخل معده نرم مینماید. در معده، غذا با اسید معده ترکیب شده و بیشتر تجزیه میگردد و مایعی غلیظ به نام کیموس تولید میگردد. کیموس در پایان به سمت اولین بخش روده کوچک میگردد.
در روده کوچک، کیموس با آنزیمهای گوارشی از لوزالمعده و اسید صفراوی کبد ترکیب میگردد. این تجزیهی بیشترِ کیموس، هر ماده مغذی را برای جذب در خون آماده میکند.
بیشتر مواد مغذی با ورود کیموس به روده کوچک جذب میشوند. تنها بخش کوچکی باقی میماند که به محض ورود به روده بزرگ جذب خون میگردد.
مواد مغذی بعد از جذب شدن در خون به نواحی مختلف بدن فرستاده میشوند. گوارش زمانی پایان مییابد که مواد باقی مانده از روده بزرگ توسط مقعد به خارج دفع میشوند. بسته به چیزی که میخورید، این فرایند کلی گوارش میتواند از 24 تا 72 ساعت طول بکشد.
آیا مایعات سبب مشکلات گوارشی میشوند؟
نوشابههای اسیدی تأثیر منفی روی بزاق دارند
روی این موضوع بحث وجود دارد که نوشیدنیهای اسیدی همراه غذا موجب خشک شدن بزاق شده و هضم غذا را برای بدن سختتر میکنند. این موضوع تا حدودی حقیقت دارد. الکل جریان بزاق را 10 تا 15 درصد کاهش میدهد. اما در مورد نوشیدنیهای اسیدی، به نظر میرسد که موجب افزایش ترشح بزاق میشوند. نتیجه این که هنوز پشتوانه علمی دقیقی وجود ندارد که آیا مصرف متعادل نوشابههای اسیدی همراه غذا، تأثیر منفی روی گوارش یا جذب مواد مغذی دارند یا خیر.
آب، اسید معده و آنزیمهای گوارشی
بسیاری عقیده دارند نوشیدن آب همراه با غذا سبب تضعیف اسید معده و آنزیمهای گوارشی میشود و هضم غذا را برای بدن دشوار مینماید. این ادعا دلالت بر این دارد که سیستم گوارش شما قادر به تطبیق ترشحاتش با غلظت و چگالی غذا نیست که ادعای نادرستی میباشد.
مایعات و سرعت گوارش
بحث معروف دیگری که در مورد نوشیدن آب همراه غذا وجود دارد می گوید مایعات موجب افزایش سرعت گوارش شده و در نتیجه غذاهایی جامد و نرم نشده وارد معده میشوند. یعنی زمان تماس غذا با اسید و آنزیمهای معده کاهش یافته و گوارش به طور ناقص انجام میشود.
شاید این ادعا منطقی به نظر برسد اما پشتوانه علمی ندارد. آزمایشهایی که سرعت گوارش معده را تجزیه و تحلیل کرد نشان داد، با این که مایعات سریعتر از جامدات سیستم گوارشی را طی میکنند اما تأثیری روی هضم غذاهای جامد ندارند.
در بعضی موارد مایعات میتوانند به گوارش کمک کنند
مایعات میتوانند به خُرد کردن تکههای بزرگ غذا کمک کنند و پایین رفتنشان را به سمت مری و معده راحتتر نمایند. مایعات همچنین حرکت غذا را نرمتر کرده و از نفخ و ورم معده جلوگیری میکنند.
آب ممکن است اشتها و در نتیجه دریافت کالری را کمتر نماید
نوشیدن آب با غذا میتواند به ایجاد فاصله میان برداشتن لقمهها کمک کند، و به شما فرصت دهد سیگنالهای گرسنگی و سیریتان را چک کنید. در نتیجه دچار پرخوری نمیشوید و وزن کم میکنید. ضمناً یک مطالعه 12 هفتهای نشان داد افرادی که پیش از غذا 500 میلیلیتر آب نوشیده بودند، نسبت به آنهایی که این کار را نکرده بودند، 2 کیلوگرم بیشتر وزن کم کرده بودند. همچنین تحقیقات نشان داد نوشیدن آب می تواند متابولیسم تان را حدود 24 کالری به ازای هر 500 میلی لیتر آبی که مصرف می کنید تسریع کند.
جالب است بدانید وقتی آب نوشیده شده هم دما با بدن بوده است، میزان کالری سوخت شده کاهش پیدا کرده بود. دلیل آن شاید به این خاطر باشد که بدن شما برای هم دما کردن آب سرد با بدن مجبور است انرژی بیشتری صرف کند.
با این وجود، مشاهداتی که درباره تأثیرات آب روی متابولیسم صورت گرفته کلی و تعمیم پذیر نبوده و تأثیرات آن در بهترین حالت فرعی هستند. مهم است که بدانید این موضوعات شامل آب می شوند نه نوشابههایی که حاوی کالری هستند. در تحقیقی، دریافت کالری کلی افرادی که نوشابههای شیرین، شیر یا آب میوه همراه غذا نوشیده بودند، 8 تا 15 درصد بیشتر بوده است.
بعضی از افراد نباید همراه غذا مایعات بنوشند
برای بیشتر اشخاص، نوشیدن مایعات با غذا، مضر است. اگر از مشکل برگشت اسید معده رنج میبرید، نباید همراه غذا مایعات مصرف کنید. زیرا مایعات موجب افزایش حجم معده شده و در نتیجه فشار زیادی به آن وارد میشود، یعنی همان اتفاقی که با مصرف یک وعده غذای حجیم میافتد. این حالت میتواند در مورد کسانی که بیماری ریفلاکس دارند موجب تشدید عوارض شود.
انتخاب خودِ شماست!
در مورد این که همراه غذا مایعات بنوشید یا نه، بر اساس احساسی که دارید تصمیم بگیرید. اگر مصرف مایعات همراه غذا برایتان دردناک بوده و احساس نفخ برایتان به جا گذاشته یا ریفلاکستان را بدتر میکند، پیش از غذا یا بین وعده ها مایعات بنوشید.
در واقع نوشیدن کمی آب به همراه غذا مشکل حادی ایجاد نمی کند اما این که به همراه هر قاشق مقداری آب بنوشید و یا این که از آب بسیار یخ در بین غذا و یا بلافاصله پس از غذا استفاده کنید دچار مشکلاتی خواهید شد.