سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه که از روز یکشنبه به منظور شرکت در گفتگوهای کارشناسی نشست سازمان همکاری اسلامی در استانبول به سر می‌برد، در گفت‌وگوی تلفنی با خبر ساعت 21 به تشریح نشست جاری در استانبول پرداخت و گفت:امروز دکتر روحانی سخنرانی بسیار مهمی در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی صورت دادند. با توجه به جو و فضایی که در اجلاس وجود داشت و انعکاس جو و فضای کلی جهان اسلام، دکتر روحانی سعی کردند یک تحلیل جامعی از شرایطی که جهان اسلام در آن قرار دارد، ارائه و راه‌حل‌هایی که برای برون رفت از این اوضاع وجود دارد را ارائه دهند.
وی افزود:رئیس جمهور ابتدا یک اشاره تاریخی داشتند به اینکه مسلمانانی که یک روز بزرگ‌ترین تمدن بشری را رقم زده بودند و در اوج علوم، فنون و هنر و همه مسائلی بودند که غرب بسیاری از پیشرفت‌های امروز خود را وامدار آنهاست، چه شده که الان در این وضعیت سکون و رخوت قرار گرفته‌اند؟ مسلمانانی که یک روز همه انواع نحله‌های فکری و اقوام مختلف همه با آرامش در کنار یکدیگر همزیستی داشتند، چگونه شده که الان فرقه‌گرایی، جنگ فرقه‌ای و کشته شدن مسلمان به دست مسلمان، این طور رایج و زیاد شده است؟
به گزارش فارس، معاون وزیر خارجه ادامه داد:رئیس جمهور همچنین عنوان کرد که چگونه باید در شرایط فعلی با این مشکلات مقابله کرد و راه‌حل‌هایی را ارائه داد به خصوص ایشان به دخالت‌های خارجی، نقش رژیم صهیونیستی و ضعف‌های داخلی در جهان اسلام به صورت برجسته اشاره کرد و جزییاتی را ارائه داد و گفتند که اولویت‌های ما در جهان اسلام باید اول این باشد که هیچگانه گفت‌وگو و حل و فصل مسالمت‌آمیز نباید با اختلافات بین برادران مسلمان و کشورهای اسلامی جایگزین شود. باید به اصل گفت‌وگو، رفتار مسالمت‌آمیز و تلاش برای حل مسالمت‌آمیز اختلافاتمان همت بگذاریم و در واقع وحدت جهان اسلام به هیچ وجه نباید خدشه دار شود.
عراقچی گفت:رئیس جمهور همچنین به امنیت پایدار اشاره کرد و گفت که باید همه تلاش‌ها ما در جهت امنیت جهان اسلام باشد و علاوه بر آن مقابله با رژیم صهیونیستی به عنوان بزرگ‌ترین تهدید جهان اسلام و اینکه هیچگاه نباید ما این تهدید را فراموش کنیم، تأکید کرد. رئیس جمهور همچنین اشاراتی داشت به اینکه اگر میلیاردها دلاری که صرف مسائل نظامی در برخی از کشورهای اسلامی شده صرف آموزش و پیشرفت جوامع اسلامی می‌شد،الان وضعیت به گونه‌ای دیگر بود. به جای اینکه کشورهایی که میلیاردها دلار خرج گروه‌های تروریستی و تکفیری کرده‌اند اگر در مسائل سازندگی جهان اسلام هزینه می‌کردند، الان چگونه می‌شد؟
وی افزود:رئیس جمهور همچنین اشاراتی به نقشی که ما در مقابله با فرقه‌گرایی، تروریسم و نقش ایران در سوریه و عراق، نقش حزب الله در سوریه و در مقابله با رژیم صهیونیستی داشت و توضیحاتی در این جهت ارائه دادند که مفصل است.
* ضعف ساختاری و تشکیلاتی سازمان همکاری اسلامی
عراقچی در خصوص فضای نشست استانبول گفت: واقعا فضای عمومی سازمان همکاری اسلامی در شرایط فعلی نشانگر همکاری بین کشورهای اسلامی و وحدت بین جهان اسلام نیست.
وی افزود: متاسفانه این سازمان چه الان و چه در گذشته همواره از این ضعف ساختاری و تشکیلاتی رنج برده و هیچگاه نتوانسته نسبت کشورهای عضو خود را به یک وحدت ساختاری برساند و هیچگانه نتوانسته نسبت به مسائل داخلی جهان اسلام موضعی بیطرفانه بگیرد و در جهت حل و فصل واقعی آنها تلاش کند. نمونه آن را در زمان جنگ ایران و عراق شاهد بودیم که به تلاش معدودی از کشورهای عضو سازمان همواره موضع یکجانبه‌ای را در حمایت از عراق داشت.
به گزارش فارس، معاون وزیر خارجه اضافه کرد: در جنگ عراق و کویت برعکس آن شد. در شرایط فعلی هم تقریبا به همان شکل است. به حافظه ام که رجوع می‌کند دو سه مورد بیشتر نیست که این سازمان آن هم در مقابله با خطرات و تهدیدات خارجی توانسته موضع متحدی را اتخاذ کند و آن هم عمدتا به تلاش جمهوری اسلامی بوده که نمونه آن موضوع بوسنی،بحث سلمان رشدی است که سازمان مواضع خوبی را داشت.
عراقچی ادامه داد: ولی واقعا زمانی به مسائل داخلی جهان اسلام می‌رسد، به خاطر تسلط چند کشوری که با استفاده از منابع مادی و تهدیدات و تطمیع‌هایی که انجام می‌دهند، سعی می‌کنند منافع خودشان را به اسم سازمان و در قالب سازمان به پیش ببرند و این متاسفانه جو فعلی سازمان همکاری اسلامی هم هست.
معاون ظریف همچنین گفت:این اجلاس در حقیقت سند اصلی که تولید می‌کند، یک بیانیه پایانی است که بیش از 200 بند دارد به اضافه یک بیانیه خاص برای فلسطین. این بیانیه 200 بندی این گونه نیست که در ظرف یکی دو روز اخیر تهیه شده باشد. حدود 2 ماه پیش در جده که اجلاس کارشناسی برگزار شد، متن اولیه سند را آماده کردند که در آن اجلاس دولت عربستان به هیأت جمهوری اسلامی ایران ویزا نداد و ما موفق به شرکت در آنجا نشدیم.
* اسنادی که در غیاب ایران تهیه شد
وی افزود: یک سری اسناد را آنجا در غیاب کارشناسی ما تهیه کردند و در جلسه کارشناسی استانبول آوردند. این بیانیه 200 بندی البته عمدتا به مسائل عمومی جهان اسلام می‌پردازد و البته موضوع فلسطین در آن است. شاید چندین بند درباره فلسطین و تشکیل دولت فلسطین، ضرورت بازگشت آوارگان فلسطینی و تأکیداتی که دارد، به مسائل جهان اسلام و موضوع لبنان، سوریه،یمن و حتی درگیری اخیر بین آذربایجان و ارمنستان می‌پردازد و آذربایجان به دلیل اینکه کشور اسلامی است طبعا حمایت ویژه‌‌تری از آن صورت گرفته، بحث اقلیت‌های مسلمان در سراسر نقاط دنیا در آن مورد توجه قرار گرفته و بعد بحث‌های اقتصادی و فرهنگی در آن آمده است.
عراقچی اضافه کرد: به تلاشی که دولت عربستان صورت داد چهار بند ضد ایرانی نیز در بیانیه وارد شده که این چهار بند در حقیقت در همان اجلاس جده تهیه شد و در غیاب ما وارد بیانیه شد.
معاون ظریف ادامه داد: ریشه این چهار بند هم به اجلاس اضطراری وزرای خارجه برمی‌گردد که بعد از حادثه حمله به سفارت عربستان در تهران و متاسفانه فضای مسمومی که در اثر آن حمله ایجاد شد، دولت عربستان موفق شد که اولا سرپوشی بگذارد بر جنایتی که در اعدام روحانی برجسته شیعه شیخ نمر انجام داده بود و بعد فضا را علیه جمهوری اسلامی تشدید کند.جلسه فوق العاده وزرای خارجه کشورهای اسلامی را تشکیل و در آنجا علیرغم مخالفت تعدادی از کشورهای بزرگ اسلامی، با تهدیدات و تطمیع‌هایی که صورت دادند چند بندی را در آن فضای مسموم علیه ایران تصویب کردند.
عراقچی خاطرنشان کرد: در جلسه حاضر دیگر وارد محتوا نشدند به لحاظ رویه‌ای بحث کردند و تصمیماتی که در آن جلسه گرفته شد، دیگر لزومی ندارد بحث شود و همان‌ها را در جلسه جده در غیاب ما تصویب کرده بودند و در این جلسه مجددا ارائه دادند.
به گزارش فارس، وی ادامه داد: به هر شکل ممکن اجازه اینکه این بحث دوباره در این جلسه باز شود را ندادند. پارگراف دیگری را علیه حزب‌الله تنظیم کردند. ما و تعدادی از کشورهای اسلامی هم مخالف پاراگراف بند مربوط به حزب‌الله بودیم و هم مخالف بندهای علیه ایران بودیم و خیلی هم جدی در این خصوص صحبت کردیم، ولی علیرغم اینکه تصمیمات سازمان همیشه با اجماع همراه بوده و اینجا به طور روشن اجماع وجود نداشت، ولی به طور روشن ریاست جلسه و کشورهایی که به دنبال این قضیه بودند این را به هر نحو مصوب تلقی کردند.
عراقچی اضافه کرد: سازمان همکاری اسلامی همیشه از این ضعف درونی رنج برده و تحت تاثیر چند کشور خاصی که با ابزارهای مادی خودشان اجلاس را به سمت اهداف خودشان هدایت می‌کردند، مواجه بوده و این واقعیتی است که وجود دارد. بهرحال اجماع در خصوص بندهای مربوط به ایران و حزب‌الله وجود نداشت.
*سازمان همکاری اسلامی از مواضعی که علیه ایران و حزب‌الله گرفته پشیمان می‌شود
معاون ظریف گفت: ایران برخورد شدیدی انجام داد. حتما صحبت‌های آقای ظریف را شنیده‌اید. مسلما سازمان از این مواضعی که علیه ایران و حزب‌الله گرفته در آینده پشیمان خواهد شد.
وی گفت: سخنرانی رئیس جمهور نیز امروز در ادامه همین صحبت‌ها بود ولی به هر حال مجموعه بندها فردا به تصویب نهایی خواهد رسید.
* هیچ ملاقاتی بین ما و هیأت سعودی در هیچ سطحی صورت نگرفته
عراقچی درباره اخبار مطرح شده در خصوص دیدار حسن روحانی با ملک سلمان پادشاه سعودی گفت: هیچ ملاقاتی بین ما و هیأت سعودی در هیچ سطحی صورت نگرفته نه در سطح کارشناسی، نه در سطح وزرا و نه در سطح رئیس جمهوری و قراری برای این کار نداشتیم و تمام ملاقات‌های رئیس جمهور اخبارش مطرح شده و هیچ ملاقاتی غیر از اینها وجود نداشته است.
وی گفت: اخبار سی‌ان‌ان و خبرسازی آن جای تعجب دارد. مشکل ما و عربستان ملاقات کردن و نکردن نیست، بحث سیاست‌های غلطی است که باید دولت سعودی آنها را اصلاح کند تا زمینه ارتباط دو کشور ایجاد شود.
