از حدود 40 سال پیش کشورهای اروپایی، ارزیابی زیستمحیطی را برای اجرای تمامی طرح‌های توسعه‌ای کشور خود در نظر گرفته و در حال اجرای آن هستند ولی در کشور ما این اهم، از قانون برنامه سوم توسعه مطرح شده و در قانون برنامه پنجم که اکنون اجرای آن برای سال آینده و تا تصویب قانون برنامه ششم توسعه تمدید شده مطرح شده است.
سازمان حفاظت محیط‌زیست از سوی دولت لایحه ارزیابی زیستمحیطی را به مجلس ارائه داده بود تا به شکل یک ماده واحده دائمی تبدیل شود اما اخیرا در صحن علنی مجلس این لایحه به بهانه سنگ‌اندازی و سخت‌گیری توسعه صنایع و اشتغال‌زایی در کشور رد شد.
اما آنچه جای سؤال دارد، پاسخ‌گویی به این پرسش است که آیا کشورهای توسعه یافته اروپایی که ارزیابی زیستمحیطی را در تمامی طرح‌های توسعه‌ای خود اجرا کرده‌اند با اجرای دائمی این مورد از توسعه و اشتغال‌زایی جا مانده‌اند؟
*ارزیابی زیصست‌محیطی، لزوم توسعه کشور است
ارزیابی زیستمحیطی از ساز و کارهای بسیار موثر برای توسعه کشور است واگر کشور نخواهد توسعه پیدا کند باید ارزیابی زیستمحیطی که اصلی‌ترین رکن ساز و کار فنی رایج در دنیا محسوب می‌شود به طور دائم و با جدیت به مرحله اجرا برسد.
زمانیان دهکردی نماینده مردم شهر کرد در مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: ارزیابی محیط‌زیست از راهکارهای مورد لزوم برای توسعه کشور است.
نقوی حسینی نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص معتقد است: لایحه ارزیابی زیستمحیطی بین توسعه صنعت و محیط‌زیست تعادل ایجاد می‌کند نه مانع.
اسماعیلی کهرم کارشناس محیط‌زیست و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: ارزیابی زیستمحیطی که سال‌ها است از سوی کشورهای توسعه یافته در حال اجراست به معنی انتخاب بهترین راه برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای است به‌طوری‌که، حق حیات مردم حداقل آسیب را ببیند.
*از نبود ارزیابی زیستمحیطی تا نابودی حق حیات مردم
با این‌که انسان محور توسعه شناخته شده، ولی توسعه نباید حق حیات این محور ونسل‌های آینده او را د‌چار اختلال کند چرا که محیط، هوا، آب و خاک سالم حق همه انسان‌ها و نسل‌های آینده است و مطمئنا با نبود ارزیابی زیستمحیطی پیکره طبیعت شاهد اختلال و آسیبی بیش از این خواهد بود. چرا که تجربه سدسازی‌ها، جاده‌کشی‌ها و احداث صنایع در کشور ما گویای صادقی بر الزام این ارزیابی است.
کهرم مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در این خصوص معتقد است: سد سفید رود، دز و سدهای 36 گانه ساخته شده روی حوزه‌های آبخیز دریاچه ارومیه هماکنون باعث افول عمر این سدها از 150 به 70 سال شده و وضعیت وخیم این روزهای دریاچه ارومیه را رقم زده، چرا که تمامی این سدها بدون ارزیابی‌های زیستمحیطی بنا شده و در آینده شاهد ضررهای چند برابری ساخت غیرمجاز آن‌ها بر عرصه طبیعت خواهیم بود.
*ارزیابی زیستمحیطی سدی بر راه توسعه صنایع؟!
اگر ارزیابی زیستمحیطی مانع پیشرفت و توسعه محسوب شده بود، هماکنون کشورهای اروپایی به عنوان اولین مجریان ارزیابی محیط‌زیستی در اجرای طرح‌های توسعه خود، نباید نام توسعه یافته را کسب می کردند و اکنون نمایندگی که با این موضوع مخالفت کرده‌اند تنها صنایع و مشکل اشتغال را بهانه کرده‌اند.
مهرداد بائوج لاهوتی یکی از نماینگان مخالف لایحه ارزیابی زیستمحیطی در این باره می‌گوید: توسعه صنایع به شکل غیرکارشناسی دراغلب موارد با مخالفت محیط‌زیست مواجه شده که این موضوع روند توسعه کشور را مختل می‌کند و یکی از دردهای اصلی جامعه ما بی‌توجهی به محیط‌زیست است که تبعات ناخوشایندی در شهرهای مختلف بر جای گذاشته است.
ابوذر ندیمی نماینده مخالف لایحه ارزیابی زیستمحیطی نیز معتقد است: آیا با ادعای حفاظت از محیط‌زیست و کشیدن ترمز توسعه صنایع می‌توان جلوی آلودگی را گرفت؟
