به نقل از نیویورک تایمز؛ "زالمای خلیلزاد،" سفیر سابق آمریکا در عراق، افغانستان و سازمان ملل، به تازگی کتابی منتشر کرده و در آن به بررسی عملکرد دولت "جرج بوش،" رئیس جمهور پیشین آمریکا، پرداخته است. در این کتاب ادعا شده است: مقامات آمریکایی پیش از آنکه تهاجم نظامی به عراق را آغاز کنند، جلساتی با همتایان خود در ایران داشتند و درباره سرنگونی حکومت "صدام،" رئیس جمهور و دیکتاتور عراق، با آنها رایزنی کردند. همچنین طرف آمریکایی از ایران خواست درصورتیکه جنگندههای این کشور به اشتباه وارد حریم هوایی ایران شدند، آنها را هدف قرار ندهد.
نگارنده این کتاب در ادامه مدعی شد: در آن سالها "محمد جواد ظریف،" نماینده ایران در سازمان ملل، بود و دیدارهای یاد شده را با مقامات آمریکایی در ژنو برگزار کرد. این رایزنیها میان ظریف و مقامات آمریکایی حتی تا بعد از آوریل 2003 (فروردین 1382) که نظامیان آمریکایی بغداد را تصرف کردند نیز ادامه داشت.
کتاب خلیلزاد "فرستاده" نام دارد و یک ماه از زمان انتشار آن میگذرد. وی در این کتاب نوشته است: ما قصد داشتیم مطمئن شویم درصورتیکه جنگندههای آمریکایی به شکل تصادفی وارد حریم هوایی ایران شدند، هدف موشکهای ایران قرار نخواهند گرفت. محمد جواد ظریف با این درخواست موافقت کرد. همچنین امیدوار بودیم ایران جمعیت شیعه در عراق را راضی کند با سرنگونی صدام موافقت کرده و از استقرار دولت جدید در این کشور حمایت کنند. برخی از علمای شیعه عراق که با صدام حسین مخالف بودند، از سوی ایران حمایت میشدند. البته مقامات آمریکایی و ایرانی با یکدیگر اختلاف نظرات عمیقی درمورد دولت جدید عراق داشتند. آمریکاییها خواستار دولتی هم راستا با سیاستهای واشینگتن و فرمانبردار کاخ سفید بودند؛ اما ایران از استقرار یک دولت شیعه در همسایگی خود حمایت میکرد. دولت جرج بوش در مه 2003 (اردیبهشت 82) ایران را متهم کرد به سران القاعده که مسئول کشته شدن 8 آمریکایی در حملات تروریستی ریاض بودند، پناه داده است.
خلیلزاد در ادامه مدعی شد: همین موضوع سرآغاز اختلافات ایران و آمریکا شد. معتقد هستم اگر به تعامل دیپلماتیک با ایران ادامه میدادیم، میتوانستیم اعمال این کشور را نیز تحت نظارت و هدایت خود درآوریم.
این کتاب در بحبوحه برخی انتقادات از دولت "باراک اوباما،" منتشر شد که سیاست وی را درباره تعامل با ایران شامل میشود. منتقدان اوباما وی را به دلیل مذاکرات هستهای و توافق حاصل شده با ایران مورد انتقاد قرار میدهند. خلیلزاد که متولد افغانستان؛ اما بزرگ شده آمریکا است، مدرک دکترای خود را از دانشگاه شیکاگو گرفته و به تلاش مقامات آمریکایی- حتی در دوران ریاست جمهوری جرج بوش- برای برقراری تعامل با ایران اشاره میکند. "رایان سی کروکر،" دیگر دیپلمات آمریکایی نیز مدعی شد ایران و آمریکا در دوران آغاز تهاجم نظامی به افغانستان نیز با یکدیگر رایزنی کرده بودند.
خلیلزاد از سوی کاخ سفید ماموریت یافت تا با محمد جواد ظریف دیدار کند. خلیلزاد در این دیدار به نماینده پیشین ایران در سازمان ملل گفت آمریکا قصد دارد در عراق یک دولت دموکراتیک برقرار کند که با همسایگان در صلح کامل باشد. ظریف در این دیدار نگرانی خود را از دوران پس از سرنگونی دولت صدام ابراز داشته و اتنخاب دولت جدید را اصلیترین بخش این تهاجم دانست. محمد جواد ظریف تاکید کرد وجود سران حزب بعث در دولت جدید عراق و یا کسانیکه وابستگیهایی به غرب دارند، نمیتواند دولت دموکراتیکی را در بغداد شکل دهد.
خلیلزاد در پایان مدعی شد: حمایت ایران از نیروهای شیعه، که به ظن آمریکا تروریست بودند، این ارتباط دیپلماتیک را میان ایران و آمریکا قطع کرد.