کودکی از حساس ترین و سرنوشت ساز ترین دوران زندگی انسان است، شخصیت انسان و اساس خصوصیت های اخلاقی وی در ابتدای کودکی خصوصا در سنین مقدماتی عمر پایه ریزی می شود و کودکانی که با محرک های مناسب و در محیط سالم بار می آیند، یعنی پدر، مادر و اطرافیان برای آنان وقت صرف می کنند، صحبت و بازی می کنند ، آنچه را در اطراف آنان است می بینند و کتاب می خوانند از نظر هوشی و ذهنی بر کودکانی که در محیط محروم و انزوا بار می آیند برتری دارند.
روانشناسان کودک براین باورند که بیشترین یادگیری در سه سال ابتدای زندگی به وسیله بازی صورت می گیرد.بازی در این سنین در شکل گیری شخصیت کودکان نقش موثری دارد تا جایی که امام صادق (ع) در جلد 33 صفحه 114 بحارالانوار می فرمایند: <<فرزند خود را آزاد بگذار تا سن هفت سالگی بازی کند>> .
با تمام این شرایط کودکانی وجود دارند که مجبور هستند بهترین دوران کودکی خود را در زندان در کنار مادرانشان سپری کنند بدون آنکه گناهی کرده باشند و به جرم ناکرده باید حداقل دو سال از زندگی خود را در زندان و محیطی بسته ، با حداقل امکانات سپری کنند.
*تولد در زندان
با وجود اینکه همه افراد تلاش دارند تا کودکان در محیطی آرام و به دور از تشنج بزرگ شوند اما باز هم کودکانی هستند که به جرم والدین شان راهی زندان می شوند و حتی برخی کودکان هستند که در زندان به دنیا می آیند.
اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندان‌های کل کشور در رابطه با تعداد کودکان زندانی می گوید: ما به‌طور کلی در کشور بین 200 تا 250 کودک داریم که با مادران خود در زندان به سر می‌برند و در خصوص نگهداری کودکان در زندان‌ها با سازمان بهزیستی صحبت کرده‌ایم، ضمن اینکه معاونت زنان ریاست جمهوری در این بخش پیش‌قدم شده و با تفاهم‌نامه‌ای که با آن‌ها امضا کرده‌ایم، تلاش می‌کنند تا در برخی از زندان‌ها که آمار کودکان همراه زنان زندانی در حدی است که یک مهدکودک را می‌طلبد، محیط لازم را فراهم کنند.
براساس تبصره 1ماده 65 آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور مصوب سال 1380 رئیس قوه قضاییه که در سال 89 مورد بازنگری قرار گرفت، زندانیان زن می توانند اطفال خود را تا سن دو سالگی در کنار خود به همراه داشته باشند و روسای زندان‌ها می توانند نسبت به تفکیک و جداسازی اطفال 2 تا 6 سال در محل مجزا اقدام کنند و یا آن‌ها را به بهزیستی و موسسات نگهداری اطفال تحویل دهند.
در کشور های مختلف قانون اجازه می دهد که کودکان بین 2 تا 6 سال در کنار مادرانشان در زندان زندگی کنند سنی که بیشترین تاثیر را از محیط اطرافشان دریافت می کنند و نقش به سزایی در شکل گیری آینده کودکان دارد.
رئیس یکی از ندامتگاه های زنان کشور در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با تعداد و شرایط نگهداری کودکان در زندان ها اظهار داشت : به دلیل انتقال کودکان به مراکز بهزیستی تعداد آن‌ها در ندامتگاه متغیر است اما به طور میانگین در این ندامتگاه هر دوره زمانی 14 تا 16 کودک به همراه مادرنشان زندگی می کنند.
وی می گوید:کودکان تا سن دو سالگی می توانند در کنار مادرنشان زندگی کنند و به همین منظور برای آن‌ها قسمتی مجزا در ندامتگاه همراه با مربی آموزشی نظر گرفته شده است و این مادران و کودکان از غذای ویژه و وسایل بازی بهره‌مند می شوند اما بعد از سن دو سالگی در شرایطی که اگر مادر و پدر هر دو در زندان باشند کودک به مراکز بهزیستی سپرده و مادر به بخش عمومی ندامتگاه منتقل می شود.
اما با تمام شرایطی که در زندان‌ها برای کودکان فراهم شده است، نمی‌تواند جوابگوی نیاز کودکان باشد زیرا مادران این کودکان به دلیل اینکه مجبور هستند بهترین سال‌های زندگی خود را در کنار مادران بزهکار در زندان سپری کنند که گاه دارای اختلالات روانی ،اعتیاد و یا بیماری جسمی گوناگون هستند.
آمارهای موجود نشان می دهد که شیوع جرم در بین زنان در بسیاری از کشورها در حال افزایش است و همراه با آن پدیده زنان زندانی رو به توسعه است و متاسفانه کشور ما نیز از رویداد بی نصیب نمانده است و 3.1 درصد کل زندانیان کشور را زنان تشکیل می دهند در نتیجه باید شرایط را ایجاد کرد که کودکان این زنان با کمترین آسیب را در دوران محکومیت مادرانشان رو به رو باشند .
گذشته از محیط نامناسب زندان‌ها به لحاظ تربیتی برای کودکان ، شیوع بیماری در زندان‌ها به دلیل داشتن محیطی بسته بیشتر از دیگر محیط ها است.
اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندان های کل کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ما در این رابطه اظهار داشت: آمار بیماری در زندان بسیار بالا و میزان بیماری در زندان ها پنج برابر محیط خارج از زندان است و به دلیل اینکه محیط زندان یک محیط بسته بوده و جمعیت زندانی های کشور نسبت به فضای موجود بیشتر از استانداردهای جهانی است.
کودکان به دلیل آسیب پذیری بیشتر می توانند در معرض بیماری های جسمی ،روحی و روانی متاثر از محیط زندان‌ها باشند و آن‌ها را به محیط خارج منتقل کنند در نتیجه مسئولان باید برای داشتن جامعه ای سالم توجه زیادی به این کودکان داشته باشند.
