یکی از حوزه هایی که بعد از انقلاب اسلامی مورد توجه جدی مسولان قرار گرفت و اهمیت آن درنزد مردم و مسولان بیش از گذشته آشکار شد، صادرات غیر نفتی است.
بر اساس آمار، صادرات غیر نفتی کشور در سال 57 نیم میلیارد دلار عنوان ومیزان واردات در این سال حدود 20 برابر میزان صادرات غیر نفتی بوده است رقمی که نشان از وابستگی کشور به سیل کالاهای مصرفی را نشان می دهد.
براساس این گزارش طی سالهای پس از انقلاب نگاه ها عوض شد و کاهش اتکا به نفت و درآمدهای نفتی یکی از دغدغه ها شد و در این راستا تلاش های بسیاری صورت گرفت تا درآمدهای حاصل از صادرات غیر نفتی در حوزه های محصولات کشاورزی، صنعتی و خدمات فنی مهندسی جایگزین درآمدهای ناشی از صادرات نفت شود.
***رشد صادرات غیر نفتی پس از پیروزی انقلاب
یک کارشناس اقتصاد بین الملل گفت: اصل مدیریت واردات و قیمت تمام شده کالا، از راهبردهای اصلی برای رسیدن به اهداف صادراتی است.
غلامحسین طاهری در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه رشد صادرات غیرنفتی و حمایت سیاستمداران کشور در سالهای پس از انقلاب نباید مورد غفلت قرار گیرد افزود: بسته حمایتی که شامل تخصیص برنامه از محل درآمدها و توسعه زیرساخت است باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
وی ادامه داد: صادرات غیرنفتی در مقاطع مختلف متفاوت بوده و درحال حاضر شاهدیم که بایستی توازن جدی بین صادرات و واردات بوجود آید.
طاهری در ادامه از بهبود صادرات بازار جهانی گفت: میزان وابستگی ها به نفت از ابتدای انقلاب تاکنون به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
براساس این گزارش تجارت خارجی (مجموع صادرات غیر نفتی و واردات) و یا کسری تجارت خارجی در دهه های گذشته بسیار امیدوار کننده بوده است بطوریکه طی دوره 93-1383 حجم تجارت خارجی کشور دو برابر شده و از 42 میلیارد دلار در سال 1383 به 86.48 میلیارد دلار در سال 1393 رسیده است. علاوه بر این کسری تراز تجارت غیر نفتی (واردات منهای صادرات غیر نفتی) نیز از 28.4 میلیارد دلار در سال 1383 به 15.54 میلیارد دلار در سال 1393 کاهش پیدا کرده است.
لازم به ذکر است که کاهش کسری تجارت خارجی کشور مرهون رشد بیشتر صادرات غیر نفتی نسبت به واردات است بطوریکه طی دهه گذشته متوسط نرخ رشد صادرات غیر نفتی بیش از چهار برابر متوسط نرخ رشد واردات بوده است.
اما نکته قابل توجه این است که نه تنها در سال های رونق اقتصادی صادرات بیش از واردات رشد داشته بلکه در سالهای رکود نیز نزول حجم صادرات کمتر از واردات بوده است به عنوان مثالدر سال 1391 که صادرات و واردات هر دو با افت مواجه شده اند کاهش صادرات 5 درصد و کاهش واردات 10 درصد بوده است در نتیجه این دو روند است که کسری تراز تجارت غیر نفتی کشور طی دهه اخیر به سرعت کاهش یافته و انتظار میرود طی دو سال آینده برای اولین بار در تاریخ معاصر اقتصادی ایران به تراز تجاری مثبت تبدیل شود.
نسبت به صادرات به واردات همچنین نسبت به واردات به صادرات با احتساب میعانات گازی و بدون آن طی 10 سال اخیر بدین شرح است:
نسبت واردات به صادرات غیر نفتی(با میعانات گازی) |
نسبت به واردات به صادرات غیر نفتی( بدون میعانات گازی) |
نسبت به صادرات غیرنفتی به واردات(با میعانات گازی) |
نسبت صادرات غیر نفتی به واردات(بدون میعانات گازی) |
سال |
3.59 |
3.59 |
0.28 |
0.28 |
1384 |
2.50 |
3.21 |
0.40 |
0.31 |
1385 |
2.29 |
3.16 |
0.43 |
0.32 |
1386 |
2.41 |
3.05 |
0.41 |
0.33 |
1387 |
2.16 |
2.59 |
0.46 |
0.39 |
1388 |
2.46 |
3.05 |
0.41 |
0.33 |
جمع کل طی برنامه چهارم |
1.97 |
2.44 |
0.51 |
0.41 |
1389 |
1.41 |
1.83 |
0.71 |
0.55 |
1390 |
1.29 |
1.64 |
0.78 |
0.61 |
1391 |
1.19 |
1.57 |
0.84 |
0.64 |
1392 |
1.05 |
1.46 |
0.95 |
0.68 |
1393 |
دهه های اخیر و روند روبه رشد صادرات غیرنفتی همان اثبات ما می توانیم است.