آنکارا قرار است یک پایگاه دائمی نظامی چند منظوره هوایی و دریایی در قطر احداث کند. بر این اساس ترکیه نیز در کنار آمریکا در این کشور کوچک حوزه خلیج فارس صاحب یک پایگاه نظامی خواهد شد. بدین ترتیب ترکیه نیز در شمار کشورهایی قرار می گیرد که مستقیماً وارد ساز و کارهای امنیتی منطقه خلیج فارس می شود.
با این وجود در حال حاضر علاوه بر پایگاه نظامی دائم بریتانیا در بحرین و البته پایگاه نظامی آمریکا در این کشور و پایگاه نظامی فرانسه در امارات متحده عربی، ترکیه نیز در کنار آمریکا در قطر پایگاه نظامی خواهد داشت.
این پایگاه زمینه دسترسی و پشتیبانی نیروهای ترکیه را در عملیاتهای آتی احتمالی این کشور در دریای سرخ، شمال آفریقا و خلیج فارس فراهم خواهد کرد و برای اولین بار بعد از سال 1950 میلادی ناوگان دریایی ترکیه به اقیانوس آرام دسترسی خواهد داشت.
مطمئناً حضور مستقیم نظامی ترکیه در ساز و کارهای امنیتی خلیج فارس با مجوز آمریکا و ناتو صورت گرفته است. اگرچه آمریکا و ناتو حاضر نیستند با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس سطح همکاری نظامی را به پیمان امنیت جمعی ارتقا دهند اما وجود توافقنامه های دو جانبه چه از سوی آمریکا و چه از سوی متحدان این کشور با اعضای شورای همکاری خلیج فارس می تواند منافع آنها را به همراه داشته باشد.
در گفتگو با پروفسور «شیرین هانتر» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا به بررسی آثار امنیتی پایگاه نظامی تریکه در قطر بر امنیت جمهوری اسلامی ایران پرداخته ایم که مشروح آن در ادامه آمده است.
*ترکیه تصمیم دارد پایگاه چند منظوره نظامی خود را در قطر راه اندازی کند. آیا این موضوع به استراتژی ایالات متحده برای چرخش به آسیا(pivot to Asia) مرتبط است. برخی کارشناسان معتقد هستند که ایالات متحده از متحدانش می خواهد که نقش بیشتری در خلیج فارس داشته باشند به اعتقاد شما این نظر درست است یا خیر؟ اگر این ادعا درست است نقش ایران در خاورمیانه در آینده چطور خواهد بود؟
ترکیه تحت حکومت اردوغان، به ویژه در این سالهای اخیر، اشتیاق بیشتری برای نقش آفرینی بیشتر در خاورمیانه و خلیج فارس دارد.
سیاست‌های منطقه‌ای ترکیه بیشتر به سمت طایفه گرایی پیش رفته و این سیاستها ماهیتی ضدشیعی و ضدایرانی بیشتری پیدا کرده است.
ایجاد یک پایگاه در قطر نیز بخشی ازنقشه‌های ترکیه برای تبدیل شدن به قدرت بزرگ خاورمیانه و کنترل ایران و قدرت عراق شیعی است.
این موضوع ارتباط کمی با سیاست چرخش آمریکا به آسیا دارد. هرچند فعالیت های ترکیه به عنوان عضوی از ناتو در خلیج فارس ایالات متحده را قادر می سازد تا مشغولیت مستقیم خود را در منطقه کاهش دهد.
*همانطور که می‌دانید چندی است نواز شریف نخست وزیر پاکستان ملاقاتی با مقامات ایرانی به منظور میانجیگری بین تهران و ریاض صورت داده است بنابراین در مقایسه کشورهایی مثل ترکیه و عمان آیا می‌توان اینگونه بیان کرد که پاکستان تأثیر بیشتری در حل این مسئله داشته است؟
پاکستان ارتباطات نزدیک و بلند مدتی با عربستان سعودی دارد. همچنین این کشور خود را برای دفاع از عربستان سعودی در برابر هر حمله به این کشور متعهد کرده است. به خاطر این روابط، حداقل در عرصه نظر، پاکستان باید نفوذ بیشتری بر عربستان سعودی داشته باشد. برای مثال پاکستان ممکن است دلائلی برای خود داشته باشد مبنی بر اینکه ممکن است تنش بین ایران و پاکستان دچار مشکل شود درصورتی که پاکستان کاملا بخواهد طرف عربستان سعودی را داشته باشد چرا که این امر به کاهش کمک پاکستان به عربستانی می انجامد که پادشاهی اش دچار تهدیدات امنیتی شده است.
در مقابل، روابط ترکیه و عربستان سعودی اخیرا زیاد شده است. همچنین عمان و عربستان سعودی هرگز روابط نزدیکی با هم نداشتند. در نتیجه، توانایی این دو کشور برای متقاعد کردن عربستان به منظور کاهش تنش‌ها با ایران بسیار کمتر از پاکستان است. سرانجام، با این حال کاهش تنش بین ایران و عربستان سعودی بستگی به خود این دو کشور دارد و دیگران نمی توانند مثل خودشان کاری از پیش ببرند.
*دلائل اصلی عربستان سعودی برای افزایش تنش‌ها با ایران چیست؟ آیا تصور نمی‌کنید که علتش افزایش موازنه قوا به نفع ایران در مقایسه با ریاض در سطح منطقه است؟
عربستان سعودی تلاش دارد تا از هر بهبود روابطی بین ایران و ایالات متحده آمریکا، ایران و اروپا جلوگیری کند. بنابراین برای دستیابی به این هدف ایران را برای انجام اقداماتی علیه سیاست های غرب تحریک کرده و حتی منجر به نوعی مواجهه نظامی بین ایران و آمریکا شود.
