پوشش بیمه ای اجباری که براساس اشتغال فرد صورت میگیرد بیمه پایه و اصلی در نظام تامین اجتماعی است و کسی که چنین پوششی دارد نمیتواند نظام بیمه ای دیگری داشته باشد.
بیمه حرف و مشاغل آزاد شامل کسانی است که به صورت آزاد و به تنهایی و یا با داشتن کارگر مشغول به کارند و مشمول بیمه های اجباری و یا سایر صندوقهای بیمه ای نمیشوند. افرادی که به صورت خویشفرما یا کارفرما فعالیت اقتصادی خصوصی، قانونی و رسمی دارند مانند صاحبان شرکتهای صنعتی، بازرگانی، خدماتی، صاحبان کارگاهها و مغازه ها، رانندگان تاکسی، پزشکان آزاد و... میتوانند تحت پوشــش بیمه حرف و مشاغل آزاد قرار بگیرند.
در حال حاضر گواهی تایید شغل اعلامی با خوداظهاری متقاضی پذیرفته میشود و نیازی به مدرک خاصی ندارد. این اصلاحیه از اقدامات خوبی است که ســازمان تامین اجتماعی در خصوص بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد انجام داده و به اظهارات خود متقاضی اعتماد کرده است.
در این نوع بیمه شرط سنی برای آقایان و خانمها 50 سال است که به ازای هرسال افزایش سن، یک سال سابقه قبلی نیاز است.
درصد حق بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد
متقاضیان بیمه حرف و مشاغل آزاد میتوانند موضوع بیمه خود را از نظر خدمات و مزایا انتخاب کنند، بر این اساس درصد حق بیمه و خدمات مربوط به اینگونه از بیمه شدگان به شرح زیر است: الف) بیمه بازنشستگی با نرخ حق بیمه 12 درصد ب) بیمه بازنشستگی و ازکارافتادگی و فوت با نرخ حق بیمه 14 درصد ج) بیمه بازنشستگی و ازکارافتادگی و فوت با نرخ حق بیمه 18 درصد د) خدمات درمانی با پرداخت ســرانه درمان (سرانه درمان هرساله توسط شورای عالی درمان تعیین و اعالم میشود.)
تامین اعتبار دفترچه درمان بیمه شدگان هرسه ماه یکبار و با ارائه رسید پرداخت حق بیمه مقرره انجام خواهد شد. در خصوص جدول ذیل، مورد اول (بازنشســتگی) حتما باید انتخاب شود.
پرداخت 2 درصد حق بیمه مربوط به حمایتهای بیمه ای و نیز یک درصد بابت بیمه درمان (جمعا 3 درصد) براســاس ماده 28 قانون تامین اجتماعی به عهده دولت است. مبنای پرداخت حق بیمه ماخذ کسر حق بیمه ماهانه مشمولان بیمه حرف و مشاغل آزاد به اختیار متقاضی بین حداقل و حداکثر دستمزد قانونی خواهد بود که توسط سازمان پذیرفته شود.
بیمه شــده میتواند هربار با دارا بودن 2 سال ســابقه پرداخت حق بیمه از تاریخ ثبت درخواست کتبی تا 10 درصد میزان آن را افزایش دهد. چنانچه بیمه شده مدتی پس از انقضای موعد مقرر (دو سال) درخواست افزایش ماخذ حق بیمه را کند، در این حالت نیز نســبت افزایش همان 10 درصد خواهد بود و برای مدت اضافی زائد بر دو سال افزایشی صورت نخواهد گرفت و افزایشهای بعدی نیز موکول به گذشت دو سال پرداخت حق بیمه از تاریخ افزایش خواهد بود.
افزایش 10 درصد حق بیمه آن هم با گذشت دو سال با توجه به وضعیت تورمی کشور رقم بسیار ناچیزی است و هیچ شخصی تمایل نخواهد داشت حقوق بالاتر از حداقل را برای پرداخت حق بیمه انتخاب کند، زیرا درنهایت پس از مدت کوتاهی حقوق پرداخت مبنای حق بیمه وی به حداقل خواهد رسید.
اصلاح لازم در این زمینه به نفع سازمان هم هست. مهلت پرداخت حق بیمه شعب ســازمان پس از دریافت تقاضا حداکثر ظرف دو ماه فرصت دارند پس از بررســی (اخذ نظریه کمیسیون پزشکی و...) مراتب را ضمن تعیین نرخ و میزان حق بیمــه ماهانه کتبا به متقاضی اعلام کنند.
متقاضی نیز مکلف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ اعلام همزمان نسبت به امضای قرارداد و پرداخت حق بیمه متعلقه اقدام کند.
چنانچه ســه ماه مهلت مقرر (دو ماه واحــد اجرایی و یک ماه متقاضی) سپری شود، شروع امر بیمه منوط به درخواست مجدد و رعایت شرایط مقرر است.
چنانچه پرداخت حق بیمه از طرف بیمه شده متوقف شود و بین تاریخ قطع پرداخت حق بیمه و پرداخت مجدد بیش از سه ماه فاصله ایجاد نشده باشد، بیمه شده میتواند حق بیمه معوقه را به سازمان پرداخت کند. در غیر این صورت ارتباط بیمه شده با سازمان قطع و ادامه بیمه وی موکول به تسلیم درخواست مجدد و موافقت سازمان خواهد بود که در این صورت مبنای کسر حق بیمه این قبیل متقاضیان همان مبنای قبلی خواهد بود.
بیمه شدگان حرف و مشاغل آزاد مکلف اند پس از شروع بیمه، حق بیمه کامل هرماه را حداکثر تا آخرین روز ماه بعد پرداخت کنند. چنانچه بیــن آخرین پرداخت (ابتدای ماهی که حق بیمه متعلقه پرداخت نشده است) تا تاریخ پرداخت مجدد بیش از سه ماه فاصله بیفتد، قرارداد از تاریخ قطع پرداخت ملغی محسوب میشود و ادامه امر بیمه موکول به تسلیم درخواست مجدد، موافقت سازمان و عقد قرارداد جدید با رعایت شرایط مقرر (معاینه پزشکی مجدد و...) است.
