این روز‌ها اپلیکیشن‌های اجتماعی با سرعت نور در حال گسترش در موبایل ایرانی‌ها هستند. سرعتی که شاید تا سه سال پیش کسی حتی لحظه‌ای به آن فکر نمی‌کرد. حالا دیگر اپ‌ها بزرگ‌ترین همدم ایرانیانند. در مهمانی، درمترو در خانه و محل کار، همه در تنهایی خود با اپلیکیشن‌ها غوغا می‌کنند. به اعتراف آمار شرکت‌های صاحب این برنامه‌ها، هر کدام از اپلیکیشن‌هایی که به ایران راه پیدا کرده‌اند، توانسته‌اند کاربران زیادی از بین ایرانی‌ها جذب کنند. نمونه بارز این ماجرا را هم می‌توان در وایبر، واتس اپ و حتی تلگرام مشاهده کرد. اپ‌هایی که به هر صورت ارتباط رایگان را برای ایرانی‌ها فراهم کردند و ایرانی‌ها هم آن‌ها مورد استقبال قرار دادند.
اپلیکیشن‌هایی با قابلیت جستجو و ورود به حریم کاربر
اما در این بین در یکی دوسال اخیر اپلیکیشن‌هایی با قابلیت نیربای(جستجوی کاربر بر اساس فاصله) موبایل ایرانی‌ها را تسخیر کرده، مجرد ومتاهل هم نمی‌شناسد. دیگر دراین برنامه‌ها کاربر تنها با دوستان یا کسانی که شماره‌شان را دارد در ارتباط نیست بلکه این اپلیکیشن‌ها امکان آشنایی افراد را با یکدیگر آن هم تا چند کیلومتر دور‌تر از یک دیگر را فراهم می‌سازند. به طوری که هر فرد می‌تواند به چندین نفر در طول یک روز از طریق این اپلیکیشن‌ها بدون در نظر گرفتن هیچ گونه ماحظه‌ای پیام بدهد و ارتباطش را آغاز کند.
حالا اگر این روز‌ها سری به دادگاه‌ها بزنیم متوجه می‌شویم که خیلی‌ها برای شکایت آمده‌اند. شکایت از رابطه‌ای از طریق این اپلیکیشن‌ها ایجاد شده است. هم درمیان آن‌ها مجرد دیده می‌شود و هم متاهل! به ویژه حالا داستان به گونه‌ای شده که برخی افراد متوجه می‌شوند که همسرشان از طریق این اپ‌ها وارد رابطه‌ای خارج از چهارچوب زندگی مشترک شده‌اند. از آن سو هم رابطه میان دختران و پسرانی که همدیگر را نمی‌شناسند دراین شبکه‌های اجتماعی این روز‌ها به اوج خود رسیده است.
در این باره برخی‌ها با نگاهی بی‌تفاوت به این مسئله براین باورند که نباید نگران نفوذ این اپ‌ها بود. اما در سوی مقابل کار‌شناسان اجتماعی به جد درباره این اپلیکیشن‌ها و کاربردشان در جامعه ایرانی هشدار می‌دهند.
موج رابطه‌های زنجیره‌ای در میان نسل جوان
جامعه‌ای که به شدت جوان است و خیلی زود در این اپلیکیشن‌ها و استفاده از آن‌ها جذب می‌شوند. به ویژه این برنامه‌های نسل جوان را به دریایی از روابط با جنس مخالف متصل می‌کند.
مهدی پازوکی، روان‌شناس و استاد دانشگاه درباره تبعات گام به گام این اپلیکیشن‌ها به «نسیم» می‌گوید: اولین تبعات این مسئله همین عادی سازی روابط زنجیره‌ای است. به این معنی که رابطه داشتن با چندین نفر و به نوعی ول انگاری روحی را برای پسران و دختر‌ها عادی می‌سازد. یعنی فرد در طول یک روز با چندین نفر وارد رابطه‌ای نامعلوم می‌شود که دراین بین ممکن است چند رابطه از آن به مراحل بالاتری یعنی رابطه جنسی برسد. همین مسئله سبب می‌شود تا پسران و دختران جوان به اینکه رابطه‌های عاطفی زنجیره‌ای برقرار سازند، عادت کنند. هر کدام از این روابط به دلیل اینکه به احتمال بالای ۹۰ درصد به هیچ سرانجامی نمی‌رسد یک شکست روحی سنگین برای آن‌ها پدید می‌آورد.
شکست‌های پیاپی تا ایجاد عقده‌های روحی
این استاد دانشگاه می‌افزاید: به این ترتیب این مسئله می‌تواند حتی یک نسل از دختران و پسران ایرانی را تحت تاثیر قرار دهد. موج بی‌اعتمادی را به جنس مخالف به وجود می‌آورد و در نهایت سبب شکل گیری عقده‌های روحی می‌شود که خود را در ازدواج آن‌ها نشان می‌دهد. ضمن اینکه به دلیل اینکه فرد هر روز وارد یک رابطه تازه از طریق این اپلیکیشن‌ها می‌شود هر روز ازدواجش به تاخیر می‌افتد و این یعنی افزایش ریسک روحی! به این ترتیب فرد پس از یک سال متوجه می‌شود که از طریق این اپلیکیشن‌ها با افراد نا‌آشنایی وارد رابطه شده و از هر کدام از این روابط تلخی و شکستی برایش به جامانده و حالا ذهنیت منفی‌اش اصلا اجازه نمی‌دهد که اعتماد کند.
روابط فرازناشویی با یک ریکوئست و اد
در این بین مسئله دیگری که در اپلیکیشن‌ها خیلی‌ها را شوکه کرده ورود به حریم زندگی افراد متاهل است. به طوری که برخی از زنان و مردان متاهل هر روز چندین پیام می‌دهند و دریافت می‌کنند. پیامهایی که خیلی ازآن‌ها در‌‌نهایت به آغاز یک رابطه خارج از رابطه زناشویی می‌انجامد.
مهدی پازوکی روان‌شناس دراین باره به یک فاجعه اشاره می‌کند و می‌افزاید: خیلی از زوجینی که این برنامه‌ها را درگوشی خود دارند می‌دانند که طرف مقابلشان به دنبال چیست؟ حتی گاهی وقتی یک زن متوجه حضور این برنامه در گوشی همسرش می‌شود، به تلافی آن روی گوشی خود نصب می‌کند وبه این ترتیب وارد فضایی می‌شود که خیانت درآن چندان دشوار نیست.
این استاد دانشگاه می‌افزاید: در زندگی زناشویی باید تا می‌توان فضای اطراف را از محیطی که لغزش درآن آسان‌تر است دور نگاه داشت، این اپلیکیشن‌های خاص که کاربردی کاملا متفاوت باتلگرام و واتس آپ دارند بهترین محیط را برای لغزش زنان ومردان متاهل فراهم کرده است. به این ترتیب باید شاهد اتفاقات بسیار ناگواری بود. به ویژه اینکه این روز‌ها در این اپلیکیشن‌ها جوانان مجرد زیادی عضو هستند و همین مسئله سبب می‌شود تا پتانسیل بالایی برای لغزش روانی زنان فراهم باشد.
دروغهای پیاپی برای جلب نظر کاربر دیگر
در این میان، نکته تاسف برانگیزی که در این برنامه‌ها به شدت پررنگ است موج اطلاعات دروغی است که در پروفایل‌های افراد موجود است. به شکلی که در این برنامه‌ها هر فردی برای جلب نظر طرف مقابل خود اطلاعاتی درباره خود در پروفایلش به نمایش می‌گذارد که در بسیاری از مواقع ۱۸۰ درجه با واقعیت‌ها متفاوت است.
مهدی فروزان، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه درباره این اتفاق به «نسیم» می‌گوید: برنامه‌هایی از این جنس در بسیاری از کشورهای منطقه با محدودیت روبه رو هستند. چرا که دقیقا تبعات بدی برای جامعه و روابط میان انسان‌ها وبه ویژه جنس‌های مخالف دارند، چرا که این برنامه‌ها در نهایت نه تنها در محیط اجتماعی انسان‌ها را به یکدیگر نزدیک نمی‌سازند بلکه در نهایت سبب گسترش بی‌اعتمادی آن‌ها به هم می‌شوند. به ویژه این مسئله را می‌توان در مورد نسل جوان بسیار پررنگ‌تر دید.
فروزان، استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی می‌افزاید: از یک سو دختران جامعه دائما در این برنامه‌ها درمعرض درخواستهایی هستند که بدون هیچ‌شناختی و تنها به دلیل برخی مسائل صورت می‌گیرد و از سوی دیگر پسران جامعه در این اپلیکیشن‌ها می‌بینند که زنان دارای همسر چگونه در این محیط به همسرشان خیانت می‌کنند. دقیقا این دو مسئله سبب بی‌اعتقادی و بی‌اعتمادی نسل جوان چه پسر و چه دختر، به جامعه می‌شود. وقتی این اتفاق رخ داد تشکیل بنیادی به نام ازدواج به شکل عجیبی سقوط می‌کند. چرا که به واقع هر دو جنس بار‌ها تجربه‌هایی این چنینی را در فضای این برنامه‌ها تجربه کرده وبه این ترتیب به کسی برای تشکیل زندگی اعتماد دارند. به باور این استاد دانشگاه افزایش سن ازدواح در جامعه ایرانی و همچنین طغیان نیروی جنسی سبب شده تا نسل جوان بیش از گذشته به سوی استفاده از این برنامه‌ها بدون توجه به نتایج آن روی بیاورد.
در این میان حالا به نظر می‌رسد که موج اپلیکیشن‌هایی با این قابلیت‌ها و البته مسائلی گسترده‌تر همچنان در جامعه ایرانی روبه گسترش است وبه این ترتیب باید شاهد اتفاقات تازه‌ای در زیر پوست روابط در میان اعضای جامعه بود.
