در حالی‌که نظام آموزشی کشور همچنان بر پایه روش‌های سنتی و غیرمنعطف پیش می‌رود، نشانه‌های افت انگیزه در میان دانش‌آموزان، به‌ویژه پسران، روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شود. به‌طوری که آمار داوطلبان پسر کنکور در سال‌های اخیر کاهش معناداری داشته و بسیاری از نوجوانان به جای ادامه تحصیل، ترجیح می‌دهند مستقیماً وارد بازار کار شوند.
کارشناسان معتقدند یکی از مهم‌ترین دلایل این بی‌انگیزگی، ارائه محتوای غیرکاربردی، عدم ارتباط میان درس‌های مدرسه با نیازهای واقعی زندگی و ضعف در روش‌های تدریس نوین است. دانش‌آموز امروز، نسلی متفاوت از نسل‌های قبل است که دیگر با تکرار، حفظ‌کردن و نشستن‌های طولانی در کلاس همراهی نمی‌کند. در همین راستا، فاطمه آگاهی؛ عضو شورای عالی آموزش و پرورش و نماینده مدیران مقطع ابتدایی به واکاوی ابعاد این بحران پرداخت.
نسلی متفاوت با نیازهایی متفاوت
آگاهی با تأکید بر ضرورت شناخت نسل جدید گفت: نسل امروز با نسل‌های قبل کاملاً متفاوت است. توقعات آن‌ها نیز تفاوت دارد و ما باید آن‌ها را برای فردای خودشان تربیت کنیم، نه با معیارهای دیروز. همان‌طور که حضرت علی (ع) فرموده‌اند، «هر نسل را برای زمان خودش تربیت کنید.»
وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین اقدامات، تربیت نیروی انسانی توانمند در آموزش و پرورش است؛ معلمی که بتواند نسل امروز را بفهمد و با زبان آن‌ها صحبت کند. متأسفانه بسیاری از معلمان ما آموزش ندیده‌اند که چگونه با نوجوان امروزی ارتباط بگیرند؛ نسلی که به دنبال دیده‌شدن و شنیده‌شدن است.
مهاجرت از دوران دانش‌آموزی
عضو شورای عالی آموزش و پرورش نسبت به کاهش تاب‌آوری در دانش‌آموزان هشدار داد و گفت: سن مهاجرت، که پیش‌تر مختص دانشجویان بود، حالا به دانش‌آموزان رسیده است. بسیاری از نوجوانان دیگر مدرسه را فضای مناسبی برای رشد نمی‌دانند و ترجیح می‌دهند از این فضا خارج شوند.
وی این پدیده را ناشی از ضعف در مهارت‌های ارتباطی و آموزشی دانست و افزود: باید اول معلمان را توانمند کنیم، بعد انتظار تعامل موفق با دانش‌آموزان را داشته باشیم. هوش مصنوعی، دنیای دیجیتال، مهارت‌های نوین زندگی... این‌ها همه مؤلفه‌هایی هستند که دیگر نمی‌توان در طراحی برنامه درسی نادیده گرفت.
آموزش به زبان نسل جدید
آگاهی با استناد به آیه‌ای از قرآن گفت: «ما پیامبران را به زبان قومشان فرستادیم.» ما هم باید به زبان این نسل صحبت کنیم. حتی اگر محتوای فعلی ایراد دارد، اگر با روش‌های نوین تدریس شود، می‌تواند گیراتر باشد. ما فاصله را بیشتر کرده‌ایم چون زبان نسل امروز را نمی‌فهمیم.
در ادامه این گفت‌وگو، آگاهی به یکی دیگر از چالش‌های آموزش و پرورش اشاره کرد: ورود برخی افراد به آموزش و پرورش صرفاً به‌خاطر شغل است، نه علاقه. کسی که تا 24 سالگی تصمیم نگرفته وارد آموزش و پرورش شود، احتمالاً علاقه‌ای ندارد. ما به معلم علاقه‌مند نیاز داریم؛ کسی که از ابتدا این مسیر را انتخاب کرده باشد.
وی همچنین نسبت به برخی برچسب‌ها علیه معلمان ماده 28 واکنش نشان داد و گفت: من این دسته‌بندی‌ها را قبول ندارم. ما معلمان ماده 28 بسیار توانمندی داریم که با هزینه شخصی آموزش می‌بینند و دنبال یادگیری‌اند. معلم خوب می‌تواند از هر مسیری آمده باشد.
به گفته آگاهی، نخستین و فوری‌ترین اقدام، توانمندسازی معلمان است. ما باید ابتدا معلمانی تربیت کنیم که زبان نسل امروز را بفهمند، روش تدریس نو بلد باشند و از ابزارهای روز استفاده کنند. اگر این اتفاق بیفتد، آموزش هم برای دانش‌آموز جذاب می‌شود و هم کاربردی.
وی در پایان تأکید کرد که نگاه صرفاً استخدام‌محور باید از آموزش و پرورش حذف شود و گفت: ما برای آموزش نسل آینده، به نیروی انسانی آموزش‌پذیر، علاقمند و توانمند نیاز داریم، نه فقط نیروی شاغل.
