خواب از نیازهای فیزیولوژیک اساسی بشر بوده و حالت منظم تکرار شونده و به آسانی برگشتپذیر ارگانیسم است که با بیحرکتی نسبی و بالا رفتن قابل توجه آستانه واکنش به محرکهای خارجی در مقایسه با حالت بیداری مشخص است. خواب بهعنوان یک عامل مهم در وضعیت سلامتی انسانها از دیرباز مورد توجه بوده است. مختل شدن چرخه خواب و بیداری بر مختل شدن سایر اعمال فیزیولوژیک بدن مثل کاهش اشتها، احساس خستگی، فقدان تمرکز حواس، تشدید بیماریها و مشکلات جسمی تاثیر میگذارد.
بر اساس یافتههای مقاله «بررسی کیفیت خواب و عوامل موثر بر آن در بیماران بستری در بخشهای زنان و جراحی عمومی»، تجربه رایج است که مشکلی که در شب پیچیده است، صبح بعد از یک خواب موثر، حل میشود. بسیاری دیگر ادعا کردهاند که پیشرفتها و نوآوریهایی را در رویاها ایجاد کردهاند. مطالعات اخیر در مورد علم خواب نشان میدهد که این ادعاها توسط علم مدرن پشتیبانی میشود.
نتایج تحقیقی در سال ۲۰۲۴ نشان داد که خواب میتواند به ما کمک کند تصمیمهای منطقیتر و آگاهانهتری بگیریم و تحت تاثیر اولین تصور گمراهکننده قرار نگیریم. برای نشان دادن این موضوع، محققان از شرکتکنندگان خواستند در یک بازی شرکت کنند. در این آزمایش، شرکتکنندگان جعبههای مجازی کالاهای ناخواسته را جستجو کردند. بیشتر اقلام داخل جعبه ارزش چندانی نداشتند، اما چند چیز خاص ارزش بیشتری داشتند. پس از جستجو در چندین جعبه، از شرکتکنندگان خواسته شد تا جعبه مورد علاقه خود را انتخاب کنند و پاداش نقدی معادل ارزش اقلام موجود در جعبه دریافت کنند.
هنگامی که شرکتکنندگان مجبور بودند که فوری در مورد یک جعبه تصمیم بگریند، آنان تمایل داشتند که جعبهها را نه بر اساس کل محتوای آنها، بلکه بر اساس چند مورد اول قضاوت کنند. بهعبارت دیگر، این شرکتکنندگان بهطور ناخواسته تحت تاثیر اولین اطلاعاتی بودند که با آنها مواجه شدند و اطلاعات بعدی را در تصمیم خود لحاظ نکردند. هنگامی که شرکتکنندگان میخوابیدند و روز بعد تصمیم میگرفتند، انتخابهای منطقیتری انجام میدادند و بهنظر نمیرسید که موقعیت اقلام ارزشمند در جعبه بر تصمیم آنها تأثیری داشته باشد.
حل مسئله در مغز خواب
ساینس گزارش کرد، وقتی در یک مشکل پیچیده گیر کردهایم، ممکن است احساس کنیم که به بنبست رسیدهایم. نتایج تحقیقی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که وقتی دانشمندان به مغز در حال خواب نشانههایی به شکل صداهایی مرتبط با یک مشکل حلنشده میدهند، به نظر میرسد به شرکتکنندگان کمک میکنند تا آن مشکل را روز بعد حل کنند.
در این آزمایش به شرکتکنندگان مجموعهای از معماها داده شد تا حل کنند. در حین حل معما، صدای منحصر بهفردی در پس زمینه پخش میشد. در پایان جلسه آزمایش، محققان تمام معماهایی را که شرکتکنندگان قادر به حل آنها نبودند، جمعآوری کردند. در حالی که شرکتکنندگان خواب بودند، محققان صداهای مرتبط با برخی از معماهای حل نشده را پخش کردند.
صبح روز بعد، شرکتکنندگان به آزمایشگاه برگشتند و سعی کردند معماهایی که شب قبل نتوانستند کامل کنند را انجام دهند. میزان حل مساله برای معماهایی که در طول شب مطرح میشدند بالاتر بود که نشان میدهد نشانههای صوتی مغز در حال خواب را تحریک میکند تا روی راهحلی برای آن معما کار کند.