معرفی کتاب | جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا

در هفته بیست و هفتم کتابخوانی قصد داریم به معرفی کتاب «جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا» نوشته اریک ام فاتور با ترجمه احسان شاه قاسمی که توسط انتشارات زرین اندیشمند منتشر شده است، بپردازیم.

کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا، اثری تحلیلی برای بررسی نقش پیچیده‌ی سرگرمی در سیاست خارجی ایالات متحده‌ی آمریکا است. اریک ام فاتور، نویسنده‌ی کتاب، در این اثر نگاهی انتقادی به نفوذِ صنعت سرگرمی آمریکا در دیگر کشورهای جهان داشته است. پس از مطالعه‌ی کتاب حاضر، با نقش صنعت سرگرمی در گسترش فرهنگ آمریکایی و اعمال نفوذِ نرم این کشور در سرتاسر دنیا آشنا می‌شوید.

درباره‌ی کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا

کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا (American Empire and the Arsenal of Entertainment)، اثری است که خواننده را با تاثیرِ صنعت سرگرمی آمریکا به‌عنوان یک سلاح قدرتمند برای تغییر نگرش‌ها، باورها و رفتارهای مردم در سراسر جهان آشنا می‌کند. اریک ام فاتور (Eric M Fattor)، نویسنده‌ی کتاب، در این اثر توضیح می‌دهد که چگونه فیلم‌ها، موسیقی و سایر محصولات فرهنگی آمریکایی، به‌عنوان ابزاری قدرتمند در دست دولت آمریکا برای پیشبرد اهداف سیاسی و فرهنگیِ این کشور، استفاده می‌شود. با مطالعه‌ی این اثر با مفاهیم کلیدی مانند قدرت نرم و فرهنگ‌سازی آشنا می‌شوید و دیدگاه همه‌جانبه‌ای از تاثیر صنعت فیلم، موسیقی، تلویزیون و سایر محصولات فرهنگی آمریکا در ذهن شما شکل می‌گیرد. نویسنده، با ذکر نمونه‌های متعددی از فیلم‌ها، سریال‌ها و ترانه‌های محبوب، توضیح داده که چگونه این محصولات، ارزش‌ها، باورها و سبک زندگی آمریکایی را به مخاطبان سراسر جهان منتقل می‌کنند.

مطالب کتاب با پیشگفتاری درباره‌ی امپراتوری آمریکا و جنگ‌‌افزارسازیِ سرگرمی، آغاز می‌شود. در فصل نخستِ این اثر، با این مفهوم آشنا می‌شوید که چگونه بریتانیا توانست از راه سرگرمی‌های مردم‌پسند، مشروعیت به‌دست بیاورد. در ادامه‌ی کتاب جنگ‌ افزارهای سرگرمی امپراتوری امریکا مقاله‌ای در‌باره‌ی چاپ و نمایشگاه در دوره‌ی خیزش امپراتوری بریتانیا از سال‌های 1815 تا 1857 را مطالعه می‌کنید. نویسنده در فصل دوم به توضیحاتی درباره‌ی استفاده‌ی‌ آمریکا از صنعت فیلم و رادیو برای پیدایش امپراتوری سرگرمی پرداخته است. صنعت فیلم‌سازی آمریکا با تولید آثاری که ارزش‌ها، سبک زندگی و ایدئولوژی آمریکایی را به تصویر می‌کشد، به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای نفوذ فرهنگی در سراسر جهان عمل کرده است. فیلم‌های آمریکایی با روایت داستان‌هایی جذاب و شخصیت‌هایی محبوب، با شیوه‌ای غیرمستقیم، ارزش‌ها و باورهای آمریکایی را به مخاطبان جهانی القا می‌کنند و اثربخشی چشمگیری در صادرات نرم فرهنگ این کشور دارند.

تبلیغ لیبرالسیم با استفاده از پخش اخبار و نمایش مصرف‌گرایی، روش دیگری است که به گفته‌ی نویسنده‌ی کتاب در توسعه‌ی امپراتوری نرمِ آمریکا تاثیر دارد. نقش استودیوهای فیلم‌سازی در اطلاع‌رسانی همگانی در جنگ اول و سال‌های پس از آن، استفاده‌ی آمریکا از سینمای صدادار در جنگ جهانی دوم و فرستادن امواج رادیویی و تلویزیونیِ همزمان با کمک‌رسانی هوایی، موضوع‌های دیگری است که اریک ام فاتور در این اثر به توضیح آن‌ها پرداخته. مطالب کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری امریکا با مقاله‌هایی درباره‌ی چالش‌های نومحافظه‌کاران، انتخاب رِیگان و سرگرمی‌های فروش و جهانی‌سازی، ارتباطات دیجیتال و سرنوشت امپراتوری آمریکا از 1989 تا اکنون، خاتمه پیدا می‌کند. نویسنده، روند تاریخیِ استفاده‌ی آمریکا از صنعت سرگرمی را در بازه‌های زمانی مختلف در این اثر بررسی کرده است. این روند، خواننده را در جریان تمامی رویکردهای امپراتوری سرگرمی آمریکا از دوران آغاز نفوذِ سرگرمی بوسیله‌ی رادیو و سینما تا روزگار فعلی قرار می‌دهد. در پایان هر کدام از مقاله‌هایی که در این اثر قرار دارد، جمع‌بندی از همان مقاله گنجانده شده تا دیدگاهی کامل درباره‌ی دیدگاه نویسنده در ذهن خواننده شکل بگیرد.

کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا را انتشارات زرین اندیشمند، چاپ و روانه‌ی بازار کرده است. احسان شاه قاسمی، وظیفه‌ی برگردان این اثر به زبان فارسی را بر عهده داشته است.

کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی، فعالان فرهنگی و رسانه‌ای و همچنین علاقه‌مندان به سینما و رسانه‌های تصویری، مخاطب‌های اصلی کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری امریکا به‌حساب می‌آیند. مطالعه‌ی کتاب حاضر برای افرادی که به مسائل فرهنگی، سیاسی و روابط بین‌الملل علاقه دارند نیز خالی از لطف نیست.

در بخشی از کتاب جنگ افزارهای سرگرمی امپراتوری آمریکا می‌خوانیم

مشکل آمریکا این بود که آن کشور ظاهرا آن چیزی را کنار گذاشته بود که دلیل اصلی موفقیتش در اعمال حکومت جهانی با مخالفتی اندک در طول 60 سال گذشته بود. با وجود همه‌ی توجهی که به «نبرد بر سر دل و ذهن» پس از حملات 11 سپتامبر شده بود، این قدرت نظامی آمریکا بود که همچنان نقش محوری در پاسخ به آن حملات را بازی می‌کرد. آمریکا، ابتدا با حمله به افغانستان، و سپس با هجوم بحث‌برانگیز به عراق نشان داد که میل بیشتری به استفاده از ابزار سنتی زور به جای تصاویر و اطلاعات دارد. از این ابزارهای اطلاعاتی بیشتر به عنوان مکملی برای استفاده از خشونت و نیروی نظامی استفاده می‌شد تا با مخابره‌ی تصاویر قدرت و توانایی‌های دستگاه نظامی آمریکا به آن کمک کند. در واقع، در حالی که بودجه‌ی دیپلماسی عمومی پس از حملات 11 سپتامبر به 10 میلیارد دلار رسید، بودجه‌ی نظامی تا سال 2010 به 782 میلیارد دلار رسید که بالاترین میزان آن در طول تاریخ بود. با توجه به این موضوع خیلی ساده می‌توان به این نکته پی برد که چرا تلاش‌های شخصی مثل شارلوت بیرز با شکست مواجه شد: چون کارزار‌های رسانه‌ای که برای جلب احساسات و عواطف گروهی خاص در جهت پذیرش ارزش‌های مشترک طراحی شده‌اند، تاب رقابت در برابر تصاویر بمباران‌ها، تانک‌ها، و قتل‌عام شهروندان را ندارند؛ که این تصاویر آخر اغلب از راه وب‌سایت‌های خارجی منتقل می‌شدند، زیرا چنین تصاویری به ندرت می‌توانستند از فیلترهای رسانه‌های سنتی غربی عبور کنند.

این پیشرفت‌ها به خوبی منعکس‌کننده‌ی گفته‌ی مشهور مارشال مک‌لوهان در کتاب معروفش درک رسانه هستند: «رسانه خود پیام است». ساختارهای شبکه‌ای غیرمتمرکزی که به وسیله رسانه‌های دیجیتال ایجاد شدند به ضبط و پخش فعالیت‌های مشکوک آمریکا در مسیر دستیابیش به جایگاه امپراتوری خود که پس از حملات 11 سپتامبر با تهدید مواجه شده بود پرداختند.