طبق بررسیهای گروهی تحقیقاتی مشخص شد که یکی از کاربردهای آلومینیوم در بستهبندی و نگهداری مواد غذای است که امروزه بهوفور در خانهها دیده میشود. آلومینیوم تنها بهصورت فویل مورد استفاده قرار نمیگیرد چراکه شاهد تولید وسایل آشپزخانهای مانند انواع ماهیتابهها و قابلمهها از جنس آلومینیوم هستیم. قبل از آلومینیوم از مس بهعنوان عنصر سازنده ظروف آشپزخانه استفاده میشد اما با مرور زمان آلومینیوم جایگزین آن شد چراکه از مس ارزانتر بوده و بسیار راحت تز از ظروف مسی تمیز میشود.
پختوپز مواد غذایی و تهیه غذاها در ظروف آلومینیومی کاری بسیار رایج بوده و از طرفی خطری برای سلامتی ایجاد نمیکند اما قرار دادن مواد غذایی در فویلهای آلومینیومی و اقدام به پختن آنها در فر یا گاز سبب ایجاد مشکل میشود و این موضوع در مورد غذاهای اسیدی یا پر ادویه که برای آماده شدن نیازمند درجه حرارت بالایی هستند جدیتر میشود.
آلومینیوم و سلامتی
خوشبختانه بدن ما انسانها توانایی دفع مقادیر کمی از آلومینیوم را دارد که این بدان معنی است که مصرف مقدار بسیار کمی از آلومینیوم برای بدن مشکلی ایجاد نمیکند. از اینرو سازمان بهداشت جهانی (WHO) مصرف روزانه 40 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم از وزن شخص را مجاز اعلام کرده است؛ بنابراین بهطور میانگین مقدار مجاز مصرف آلومینیوم برای یک شخص 60 کیلوگرمی برابر با 2400 میلیگرم در روز خواهد بود اما متاسفانه طبق آمارهای جهانی میزان مصرف روزانه آلومینیوم توسط هر شخص بیش از این مقدار است.
عنصر آلومینیوم بهصورت طبیعی در ذرت، پنیر زرد، گیاهان و سبزیها، ادویهها و چای وجود دارد که بیشتر مردم اقدام به پختوپز این مواد در ظروف آلومینیومی میکنند. از مصارف دارویی آلومینیوم میتوان به آنتیاسیدها و داروهای ضد تعریق اشاره نمود. همچنین سولفات آلومینیوم بهعنوان مادهای منعقد کننده در فرایند تصفیه آبهای آشامیدنی مورد استفاده قرار میگیرد.
دانشمندان و محققین در حال برسی خطرات ناشی از مصرف بیش از حد آلومینیوم در بدن هستند که چندی پیش مشخص شد در بافتهای مغزی بیماران مبتلا به آلزایمر، میزان غلظت آلومینیوم بسیار بالا بوده و یکی از عوامل تشدید کننده این بیماری است. دانشمندان با بررسی جامعه بزرگی از افراد مسن و سالمند به این نتیجه رسیدند که آلزایمر یک بیماری مدرن و امروزی بوده که با تغییرات شرایط زندگی افراد و صنعتی شدن جامعه گسترش یافته است. همچنین طبق تحقیقات انجام شده یکی دیگر از عوامل موثر در گسترش این بیماری مصرف زیادی از آلومینیوم در زندگی روزمره شناخته است.
مطالعات نشان داده که مصرف آلومینیوم برای افراد مبتلا به بیماریهای استخوانی و نارسایی کلیه بسیار مضر است. همچنین مصرف زیاد آلومینیوم میزان رشد سلولهای مغزی انسان را بهطور قابل توجهی کاهش میدهد از اینرو متخصصین تصمیم گرفتند تا عنصر آلومینیوم را در دسته عناصر مضر و خطرناک برای سلامتی انسان قرار دهند.
عدم استفاده از فویلهای آلومینیومی برای نگهداری و پختوپز مواد غذایی
با توجه به تمام مشکلاتی که ممکن است آلومینیوم برای سلامتی شما ایجاد کند لازم است تا چند نکته مهم را در مورد استفاده از ظروف آلومینیومی برای پختوپز رعایت کنید. آلومینیوم هنگامیکه در مجاورت هوا و دما بالای شعله گاز قرار میگیرد لایهای از اکسید آلومینیوم را در سطح خارجی خود ایجاد کرده که این لایه مانند محافظ عمل میکند و مانع از نفوذ آلومینیوم به داخل مواد غذایی میشود اما مشکل جایی به وجود میآید که شما اقدام به خراشیدن ظرف با قاشق یا وسایلی از این دست میکنید.
با خراشیده شدن لایه محافظت، آلومینیوم به داخل مواد غذایی موجود در ظرف نفوذ میکند. محققین برای جلوگیری از این مشکل راهحلی بسیار ساده و در عین حال مفید به شرح زیر ارائه میدهند:
هنگام خرید وسایل آلومینیومی جدید برای پختوپز (قابلمه، ماهیتابه، قاشق و چنگال، کتری و…) قبل از استفاده، آنها را چندین بار در آب جوش قرار داده تا رنگ سطح خارجی این ظروف تیره شده و به رنگ مات در آید. با انجام این کار لایهای از اکسید آلومینیوم بهصورت طبیعی بر روی سطح ظروف ایجاد شده که مانع از نفوذ آلومینیوم به داخل مواد غذایی میشود. ممکن است این کار سبب تیره شدن سطح براق آلومینیوم گردد اما یکی از نکات مهم برای حفظ سلامتی شما هنگام استفاده از این ظروف است.
تمام نکات بالا در مورد استفاده از ظروف آلومینیومی صادق است و موضوع در مورد فویلهای تهیه شده از آلومینیوم بسیار متفاوت است چراکه این فویلها یکبار مصرف بوده و از طرفی امکان ایجاد لایهای محافظ از اکسید آلومینیوم بر روی آنها وجود ندارد. استفاده از فویلهای آلومینیومی در بستهبندی، نگهداری و پختوپز مواد غذایی سبب ورود مقادیر بسیار زیادی از آلومینیوم به داخل بدن شده که این میزان از حد مشخص شده توسط سازمان بهداشت جهانی بسیار بالاتر است.
نکته قابل توجه در مورد آلومینیوم این است که میزان نفوذ این عنصر در مواد غذایی حاوی ادویهها و محلولهای اسیدی مانند آب لیمو و آب گوجه فرنگی بسیار بیشتر از مواد غذایی حاوی نمک یا الکل است. قرار دادن مواد غذایی و مواد اسیدی مانند آب لیمو، پرتغال و… در فویلهای آلومینیومی بهشدت سبب جذب مقادیر زیادی از آلومینیوم میشود.
درنهایت باید گفت که هنگام پختوپز مواد غذایی بههیچعنوان از فویلهای آلومینیومی استفاده نکرده و برای داشتن غذایی سالم و مفید بهتر است از ظروف شیشهای یا چینی که بسیار مقاوم و سالم بوده استفاده کنید.
یادآوری این نکته نیز خالی از لطف نیست که نگهداری مواد غذایی سرد در فویلهای آلومینیومی امری رایج و طبیعی است و در عین حال تهدیدی برای سلامتی شما نیست اما نگهداری مواد غذایی سرد طی مدتهای طولانی توصیه نمیشود چراکه مواد غذایی نیز دارای عمر مفیدی بوده و با گذشت زمان دچار تغییر بافت و فساد میشوند. از طرفی آلومینیوم در مدت زمانهای طولانی قابلیت نفوذ به هر ماده غذایی چه سرد و چه گرم را دارد.