ماجرای بیماری‌دزدی یا بیمارفروشی آمبولانس‌ها اتفاق تازه‌ای نیست اما با انتشار یک مطلب در شبکه اجتماعی ایکس از دیروز دوباره مورد توجه قرار گرفته. تقریبا ۲۰ سال پیش بود که رئیس وقت اورژانس کشور از بیماردزدی خبر داد گفت: «۹۹ درصد تخلفات و بیماری‌دزدی‌ها از سوی آمبولانس بیمارستان‌های خصوصی صورت می‌گیرد.»
علاوه بر این مدت‌هاست که برخی کاربران فضای مجازی از انتقال بیمارانشان به بیمارستان‌هایی گلایه می‌کنند که مورد تاییدشان نیست یا از ثبت یک پزشک در پرونده بیمارشان انتقاد دارند که توسط همین مراکز یا بیمارستان‌های خصوصی در جابجایی بیماران از یک مرکز به مرکز دیگر با این آمبولانس‌های خصوصی صورت می‌گیرد. در نهایت هم ملزم به قبول جراحی از سوی یک پزشک خاص یا بستری شدن در یک بیمارستان خاص، تحت این شرایط تحمیلی می‌شوند.
البته که تخلفات آمبولانس‌های خصوصی به همین موارد ختم نمی‌شود. به عنوان مثال چند سال پیش یک تخلف مهم درباره آنها مطرح و بسیار هم جنجالی شد؛ جابجایی سلبریتی‌ها یا افراد خاص و ثروتمند در ترافیک تهران با آمبولانس! همین چند وقت پیش هم انتقال یک پیشکسوت فوتبال با آمبولانس خصوصی بار دیگر بحث این سوءاستفاده‌ها را داغ کرد.
تنوع تخلفات
محمد اسماعیل توکلی، رئیس مرکز اورژانس تهران هم بروز چنین تخلفاتی از سوی برخی مراکز آمبولانس خصوصی را تایید می‌کند و به همشهری می‌گوید: «شاهد تنوع تخلفات از سوی برخی از این مراکز هستیم اما هیچ مماشاتی وجود ندارد و هرکس دستورالعمل‌ها را نقض کند با برخورد قاطع و قانونی مواجه خواهد شد.»
۴۹ مرکز آمبولانس خصوصی در تهران و ۵۳ مرکز در سایر استان‌های کشور فعال است آنها بر اساس تعرفه وزارت بهداشت یک میلیون تومان هزینه پایه، ۵۰۰ هزار تومان هزینه حمل بیمار، ۲۰۰ هزار تومان برای خدمات داخل آمبولانس و ۲.۷۰۰ میلیون در مجموع در صورت ارائه خدمات بیشتر است. اما پیگیری‌ها از چند مرکز آمبولانس خصوصی نشان می‌دهد که حداقل دریافتی آنها برای هزینه پایه و انتقال بیماران ۲ برابر اعلام می‌شود؛ یعنی ۲ میلیون تومان. در صورت استفاده از سایر خدمات این هزینه به ۳ تا ۵ میلیون تومان هم می‌رسد.
گفته می‌شود که هزینه بیمارفروشی انتقال بیماران بدحال (آی‌سی‌یو) از سوی آمبولانس‌های خصوصی به مراکز درمانی چیزی حدود ۴ تا ۶ میلیون تومان است.
چرا آمبولانس خصوصی؟
آمبولانس‌های خصوصی، سرویس جابجایی بیمارانند و مستقل از خدمات آمبولانس عمومی (۱۱۵) فعالیت می‌کنند. آنها غالبا خدماتی را ارائه می‌کنند که اورژانسی نبوده و از دامنه وظایف آمبولانس‌های دولتی خارج است، از جمله انتقال بیمار بین دو بیمارستان یا انتقال از درمانگاه به بیمارستان، انتقال بیمار از شهرستانی به شهر دیگر، انتقال نوزادان با آمبولانس مخصوص حمل نوزاد یا استقرار آمبولانس در اماکن خاص برای پیشگیری از حوادث احتمالی و...
در حالی که آمبولانس ۱۱۵، خودروهای امدادی حاکمیتی است که تمام اقدامات آن هم رایگان ارائه می‌شود اما آمبولانس‌های خصوصی با دریافت مجوز از وزارت بهداشت، تعرفه‌های مشخص و اعلام شده دارند که بر اساس آن خدمات ارائه و هزینه دریافت می‌کند. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که با وجود نظارت بر عملکرد این مراکز و آمبولانس‌های خصوصی اما تخلفات متعددی از سوی برخی از آنها رخ می‌دهد که بیماران و خانواده‌های آنها را با چالش‌های زیادی مواجه کرده است، از دریافت هزینه‌های بالاتر از تعرفه تا اصرار به دریافت خدمات از یک بیمارستان و پزشک خاص و...
تخلف عجیب در سطح درمانگاه‌ها
توکلی درباره ادعاهای مطرح شده مبنی بر بیماری‌دزدی در سطح آمبولانس‌ها می‌گوید: واقعیت این است که با چنین مسائلی مواجه هستیم و نمی‌توان آن را کتمان کرد. اما به شدت پیگیر چنین تخلفاتی هستیم و چندین مورد هم شناسایی و به دادسرای جرائم پزشکی معرفی شده‌اند. برخوردهای زیادی با این مراکز صورت گرفته اما باز هم ادامه داد.
رئیس مرکز اورژانس تهران بیشترین تخلف بیماردزدی از سوی آمبولانس‌های خصوصی را در سطح درمانگاه‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: ما پیگیر این مساله در درمانگاه‌ها هستیم و در این باره مکاتباتی با سازمان نظام پزشکی که مسئول رسیدگی به این مرکز هستند، انجام داده‌ایم. اما برخی تعلل‌ها باعث شده که روند این تخلفات ادامه داشته باشد. البته ما کار خودمان را انجام می‌دهیم و آمبولانس‌های متخلف مستقیم راهی پارکینگ می‌شوند.
تخلف در ۲ سطح بیشتر است
توکلی در پاسخ به این سوال که مردم با میل خودشان هزینه انتقال با آمبولانس‌های خصوصی را پرداخت می‌کنند و آیا حق آنها نیست که درباره بیمارستان مقصد مدنظرشان نظر دهند، بیان می‌کند: مساله اینجاست که عمده این تخلف (بیماردزدی) بین درمانگاه و بیمارستان‌ها صورت می‌گیرد. یعنی بیمار به درمانگاه مراجعه کرده اما نیاز به دریافت خدمات سطح بالاتر در بیمارستان‌هاست. این انتقال بیمار باید از سوی آمبولانس‌های خصوصی صورت بگیرد و در چنین فرآیندی، تخلف صورت می‌گیرد، یعنی آنها نه بر اساس نظر بیمار یا خانواده که بر اساس تصمیماتی که پشت پرده می‌گیرند و به نوعی دریافت هزینه‌هاست، برای بیماران تصمیم می‌گیرند.
او به یک مساله مهم دیگر هم اشاره می‌کند و می‌گوید: ما با تخلف مستقیم برخی درمانگاه‌ها هم مواجه هستیم. انتقال بیمار در چنین شرایطی باید با آمبولانس خصوصی انجام شود، اما با اورژانس ۱۱۵ تماس می‌گیرند و در حالی که هیچ هزینه‌ای از سوی ما دریافت نمی‌شود، آنها از بیمار یا خانواده او هزینه دریافت می‌کنند که خلاف قانون است.
به گفته توکلی این موارد در سطح درمانگاه‌ها و آمبولانس‌های خصوصی زیاد است و ما به شدت پیگیر آن هستیم.
تخلفات را گزارش کنید
درباره این که مردم چنین تخلفاتی را به کجا باید گزارش دهند، رئیس مرکز اورژانس تهران می‌گوید: سامانه ۱۹۰ برای ثبت این گزارش‌ها در نظر گرفته شده است. اما در کنار آن اگر با ما هم تماس بگیرند و شکایت‌هایشان را مطرح کنند، اداره نظارت بر آمبولانس‌های غیر۱۱۵ را داریم که وظیفه آنها نظارت بر فعالیت این آمبولانس‌هاست. آنها به جد پیگیر این تخلفات هستند. حتی اگر کسی احساس کند که هزینه بیشتر از تعرفه وزارت بهداشت دریافت شده، به ما مراجعه و شکایتش را مطرح کند. با انجام بررسی‌های لازم، مبلغ عودت داده می‌شود. البته آمار دریافت هزینه‌های خارج از تعرفه بسیار بالاست اما تا همین حالا هم مواردی که هزینه اضافه دریافت کرده بودند، عمدتا به مردم بازگشت داده شده است.
این خدمت وظیفه ۱۱۵ نیست
بیمارفروشی یک واقعیت غیرقابل انکار در حوزه آمبولانس‌های خصوصی است و در برخی سایت‌ها هم آن را تبیلغ می‌کنند. این نکته را هم توکلی بیان می‌کند و در توضیح بیشتر می‌گوید: نام این سایت‌ها را اعلام نمی‌کنم اما آنها را مراجع قضایی معرفی کردیم و برخورد هم با برخی از آنها صورت گرفته است.
توکلی در پاسخ به این سوال که آیا خدمات ۱۱۵ برای جابجایی بیماران به گونه‌ای نیست که جوابگوی بیماران باشد و بستر چنین تخلفاتی را حذف کند، می‌گوید: انتقال بیماران بین مراکز درمانی وظیفه اورژانس ۱۱۵ نیست. برخی هم خدمات خاص می‌خواهند که خارج از قاعده و چارچوب اورژانس است. حتی انتقال بیمار از درمانگاه‌ها هم وظیفه ذاتی اورژانس نیست اما شاهدیم که برخی از این مراکز از این مساله سوءاستفاده می‌کنند و تخلفاتی از جمله دریافت هزینه‌های بیشتر، انتقال بیماران به بیمارستان‌های خاص را با مشارکت برخی مراکز آمبولانس خصوصی دارند.
برخورد قانونی با اقدام غیرقانونی
سال ۹۸ بود که علی عبدالعالی، استاد دانشگاه اعلام کرد: عده‌ای از معلمان خصوصی با آمبولانس رفت و آمد می‌کنند که آنها را از خط ویژه از یک کلاس به کلاس بعدی برساند.
عده‌ای دیگر هم اعلام کردند، نه تنها معلمان کنکور که دیگر اقشار از جمله بازاریان یا سلبریتی‌ها هم از آمبولانس خصوصی برای تردد در شهر استفاده می‌کنند. آن زمان یکی از این شرکت‌ها نرخ چنین ترددهایی را هم برای بیماران هم برای افراد ۲۵۰ هزار تومان برای هر سفر و ۶۰ هزار تومان برای هر ساعت توقف اعلام کرد.
توکلی در این باره هم می‌گوید: درباره چنین تخلفاتی، این سازمان با هیچ مرکز آمبولانس خصوصی، شرکت‌های تابعه و هر نهاد غیردولتی که از آمبولانس خصوصی استفاده می‌کند مماشاتی نداشته و هرکس دستورالعمل‌ها را نقض کند با برخورد قاطع و قانونی مواجه خواهد شد. همین چند وقت پیش هم که تصاویر انتقال پیشکسوت فوتبال در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، جهت حفظ اعتماد جامعه به آمبولانس‌ها اقدام قانونی درباره این مرکز و آمبولانس خصوصی صورت گرفت، شرکت پلمب شد و تمام آمبولانس‌های آن به پارکینگ منتقل شدند.
