محمد‌رضا اشرفی‌زاده درباره بانک‌های ژن اظهار کرد: آنچه در زمینه بانک‌های ژن در دنیا اتفاق می‌افتد، مثالی از کشتی نوح است. حضرت نوح (ع) نمونه‌هایی از حیوانات را در یک کشتی جمع‌آوری و برای آیندگان ذخیره کردند. در بانک ژن نیز هدف اصلی، ذخیره گونه‌های جانوری برای نسل‌های آینده است. او افزود: با افزایش جمعیت، توسعه و صنعتی‌شدن جهان به سمت کوچک‌تر‌شدن جامعه جانوری، تخریب زیستگاه‌ها و... حرکت کردیم. تخریب زیستگاه‌ها فشار مضاعفی را به جمعیت‌ها وارد کرد.
براساس‌این هدف اصلی بانک‌های ژن این است که از نمونه‌های ذخایر ژنتیکی به‌ویژه گونه‌های در خطر انقراض حفاظت کند. مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه بانک ژن قدمت زیادی دارد، اظهار کرد: سال ۱۳۸۴ سازمان حفاظت محیط زیست احداث بانک ژن را آغاز کرد. در این بانک صرفا نمونه‌های در خطر انقراض نگهداری نمی‌شود؛ بلکه نمونه‌های تمام گونه‌های جانوری و گیاهی در آن نگهداری و برای نسل‌های آینده حفظ می‌شوند. او افزود: بانک‌های ژن انواع و اقسام متفاوتی دارند و از‌جمله آنها بانک‌های دی‌ان‌ای و بانک‌های سلولی هستند که در بانک‌های ژن دنیا نیز وجود دارد.
در سازمان حفاظت محیط زیست بانک بافت نیز وجود دارد، به این معنا که از تلفاتی که در سطح کشور اتفاق می‌افتد، نمونه‌برداری و به شرایط نگهداری خاصی منتقل می‌شود. به گفته اشرفی‌زاده بانک ژن فرایندی دارد. کنترل کیفی روی نمونه‌ها انجام می‌شود و آن نمونه‌هایی که استانداردهای سازمان را داشته باشند، جمع‌آوری می‌شوند و در مخازن قرار می‌گیرند؛ اما آنچه در دستور کار قرار گرفته تا پیگیری شود، ایجاد بانک سلولی در سازمان حفاظت محیط زیست است.
او افزود: هدف اصلی از تشکیل بانک سلولی حفاظت از سلول‌های زنده گونه‌های جانوری است و در تلاشیم تا زمینه را برای ذخیره ژن گونه‌های در خطر انقراضی مانند یوزپلنگ، میش‌مرغ، گوزن زرد ایرانی، گور ایرانی و... فراهم کنیم. مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی در پاسخ به ایسنا درباره اینکه آیا انتقال نمونه گونه‌ها به دیگر نقاط جهان انجام می‌شود یا خیر؟ گفت: در تمام دنیا پژوهش‌ها و مطالعاتی در زمینه وضعیت ژنتیک گونه‌ها انجام می‌شود. ما در ایران نیز نیاز داریم که گونه‌های کشورهای مختلف را مطالعه کنیم؛ به‌همین‌دلیل در کشورمان نمونه‌هایی هستند که در شرایط خاصی نگهداری می‌شوند.
همان‌طور که از ایران نیز نمونه‌هایی به دیگر نقاط منتقل و حفاظت می‌شوند. او با اشاره به قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی کشور اظهار کرد: این قانون هم برای خروج ذخایر ژنتیکی از کشور و هم برای ورود منابع ژنتیکی از خارج به کشور مقررات و شرایطی را در نظر گرفته است و پایش و نظارت‌ها در زمینه حیات وحش و صدور مجوزها با کمک سازمان حفاظت محیط زیست انجام می‌شود.
اشرفی‌زاده افزود: اگر محققی بخواهد نمونه‌ای را از کشور به قصد مطالعات و پژوهش خارج کند، باید هماهنگی‌های لازم را با سازمان حفاظت محیط زیست انجام دهد. از‌جمله اقداماتی که در دستور کار قرار دارد، طراحی سامانه جامع منابع ژنتیکی حیات وحش کشور است که برخی فرایندهای آن انجام شده است و در تلاشیم تا به‌زودی به بهره‌برداری برسد.
