«آرمان»؛ نامی است که از این پس در سامانه شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور برای مقابله با موشک‌های بالستیک و پرنده‌های مختلف دشمن شنیده می‌شود. صبح شنبه 28 بهمن وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح 2 سامانه موشکی و پدافند هوایی را رونمایی کرد که مهم‌ترین ویژگی آنها تاکتیکی بودن و سرعت عمل است.
متخصصان وزارت دفاع در سازمان‌های صنایع هوافضا و صنایع دفاع، سامانه تاکتیکی پدافند هوایی برد بلند «آرمان» و سامانه پدافند هوایی برد کوتاه «آذرخش» را برای سازمان‌های رزم سپاه و ارتش طراحی و تولید کردند.
۱- سامانه پدافند هوایی برد بلند آرمان یا همان صیاد تاکتیکی، به یاد شهید مظلوم «آرمان علی‌وردی» که در فتنه سال 1401 به طرز فجیعی به شهادت رسید به این نام مزین شده است.
طبق اطلاعات ارائه شده، سامانه پدافندی آرمان در 2 نسخه با رادارهای متفاوت ارائه شده که یک مدل از این سامانه دارای رادار پسیو به سفارش نیروی پدافند هوایی ارتش و مدل دیگر با رادار اکتیو به سفارش نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و تولید شده است.
موشک‌های به کار رفته در سامانه پدافند هوایی آرمان از نوع صیاد3-F با قابلیت درگیری همزمان با ۶ هدف، اهداف را در ۱۸۰ کیلومتری شناسایی و در ۱۲۰ کیلومتری با آن درگیر شده و منهدم می‌کند. یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها برای سامانه‌ها، چابک بودن و سرعت جابه‌جایی و عملیاتی شدن برای مقابله با تهدیدات و اهداف است، در این راستا سامانه راه‌کنشی «آرمان» بسیار چابک است و در کمتر از ۳ دقیقه آماده عملیات می‌شود. به همین دلیل است که گفته می‌شود این سامانه متناسب با جنگ‌های نوین و امروزی طراحی شده و دارای قابلیت خودحفاظتی بوده و برای آماده شدن جهت انجام عملیات، خودگردان است. به همین منظور این سامانه در یکی از سیلوهای خود دارای یک سامانه موشکی کوتاه‌برد است که از این سامانه در مقابل تهدیدات ارتفاع پست محافظت می‌کند.
یکی دیگر از ویژگی‌های سامانه تاکتیکی پدافند هوایی برد بلند آرمان، قابلیت درگیری تا ماکزیمم سقف پروازی پرنده‌های آیرودینامیک است، یعنی هیچ جنگنده و هواپیمای بمب‌افکنی وجود ندارد که بتواند از آتش آرمان در امان بماند؛ همانطور که با پوشش 360 درجه اجازه نزدیک شدن موشک‌های کروز دشمن را نمی‌دهد و کمتر از 20 ثانیه عکس‌العمل نشان می‌دهد.
با توجه به این ویژگی‌ها، آرمان یکی از سامانه‌های به‌روز دنیاست و نیروهای پدافند هوایی کشورمان با بهره‌گیری از آن می‌توانند دفاع محکم‌تری از آسمان کشورمان داشته باشند.
اما همانطور که در بالا گفته شد، آرمان نسخه تاکتیکی سامانه موشکی صیاد است که برای نخستین‌بار در رژه یگان‌های ارتش در 29 فروردین 1401 به نمایش درآمد.
در آن مراسم این سامانه شامل ۳ پرتابگر موشک از خانواده صیاد 2 و 3 بود که نشان می‌داد با قرار دادن رادار و پرتابگرهای موشک روی یک خودرو، در جهت فشرده و چابکسازی حداکثری سامانه گام برداشته شده است. چندی بعد از مراسم رژه ارتش، سامانه صیاد تاکتیکی و ۲ موشک در کنار آن در نمایشگاه دستاوردهای وزارت دفاع در شهریور 1401 به نمایش گذاشته شد که مشخص شد موشک‌های این سامانه عمودپرتاب هستند. پیش از این، سامانه برد بلند باور 373، زوبین و دزفول در برد کوتاه دارای قابلیت پرتاب عمودی موشک‌های پدافندی بودند.
قابلیت پرتاب عمودی موجب می‌شود سرعت واکنش سامانه در مواجهه با تهدیدات به علت زاویه سمتی حمله دشمن افت نکند و سامانه می‌تواند همزمان موشک‌هایی را به چند سمت بدون نیاز به تغییری در سمت پرتابگر شلیک کند که مزیت بسیار خوبی برای یک سامانه پدافندی است.
چندی بعد در نمایشگاه دستاوردهای نظامی روسیه به نام «آرمیا 2023 مسکو» وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح کشورمان ماکتی از سامانه تاکتیکی صیاد را ارائه کرد و نشان داد در کنار اجزای اصلی سامانه، پرتابگرهای متحرک بدون رادار اما حامل 6 موشک عمودپرتاب قابل اتصال به سامانه طراحی و تولید شده‌اند. معاون تحقیقات صنعتی وزارت دفاع در گذشته طی گفت‌وگویی ضمن تصریح برد کشف هدف 180 کیلومتری و قابلیت رهگیری 24 هدف، امکان درگیری این سامانه را 6 تا 12 هدف بسته به نوع برنامه‌ریزی آن اعلام کرد که در این صورت طبعاً نیازمند اتصال دست‌کم 2 پرتابگر 6 تایی به سامانه است و می‌توان گفت توانایی این سامانه ۲ برابر سامانه 15 خرداد و بالاتر از تمام سامانه‌های دیگر مانند سوم خرداد در حوزه حجم درگیری همزمان خواهد بود.
۲- سامانه دیگری که دیروز توسط متخصصان وزارت دفاع از آن رونمایی شد، سامانه «آذرخش» بود که یک سامانه پدافند هوایی برد کوتاه است.
این سامانه همزمان از رادار و سامانه الکترواپتیک برای کشف و رهگیری هدف استفاده می‌کند و یکی دیگر از ستاوردهای بسیار خوب صنایع دفاعی کشورمان برای محافظت از مراکز حساس حیاتی و مهم کشور در برابر تهدیدات پهپادی و ریزپرنده‌هاست.
سامانه پدافندی آذرخش جزو سامانه‌های برد کوتاه به شمار می‌رود و قابلیت نصب روی انواع خودروها را دارد.
اجرای عملیات در شب و روز با بهره‌گیری از سامانه راداری پیشرفته 3 بعدی و سرچ اپتیکی و سیکرهای پیشرفته بسیار چابک از دیگر ویژگی‌های این سامانه است و مانند سامانه شهید مجید، می‌تواند اهداف را در کمترین زمان ممکن منهدم کند.
آذرخش دارای 50 کیلومتر برد عملیاتی در کشف رادار و 25 کیلومتر برد عملیاتی ردیاب اپتیکی است.
هر سامانه آذرخش با 4 فروند موشک قابل نصب روی خودروهای مختلف است و این موضوع سبب می‌شود در شرایط و موقعیت‌های مختلف جغرافیایی امکان بهره‌گیری از این سامانه در حفاظت از یگان‌های رزمی و مناطق حساس موثر باشد.
در گذشته از نسخه هوا به سطح موشک آذرخش با قابلیت نصب روی بالگردهای کبری رونمایی و اعلام شده بود این موشک با وزن 70 کیلوگرم و قطر 127 میلیمتر دارای برد 10 کیلومتری است.
در مجموع باید تاکید کرد سامانه‌ها و دستاوردهای جدید نیروهای مسلح کشورمان به سمت چابکسازی و سرعت عمل بالا می‌روند و آرمان و آذرخش را می‌توان ۲ نمونه از آخرین این دستاوردها دانست که با ورودشان به شبکه پدافندی کشور، توانمندی دفاع هوایی جمهوری اسلامی ایران را به صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهند داد.
محمدمهدی یزدی
