رنگها نقش بسیار مهمی در زندگی ما دارند، از طریق حس بینایی احساسات و مزاج ما را تحت تاثیر قرار میدهند. در محیطهای آموزشی هم میتوان تاثیر رنگ ها در یادگیری دانشآموزان را مشاهده کرد. رنگ به عنوان یک ابزار در فضای آموزشی تاثیر مثبتی در یادگیری و به خاطر سپردن مطالب در ذهن دانشآموزان دارد.
چرا رنگها در یادگیری مهم هستند؟
حس بینایی اولین حس از بین حواس پنج گانه است که اطلاعات بسیاری را از طریق دیدن به مغز منتقل میکند. مغز اطلاعاتی که به صورت خاص دریافت شده باشد، با رنگ و ویژگی بخصوصی به خاطر میسپارد، بر همین اساس، تاثیر رنگ ها در یادگیری دانش آموزان و استفاده درست از آنها در فضاهای مختلف آموزشی میتواند بر روی یادگیری دانش آموزان تاثیر فوقالعادهای بگذارد.
تاثیر رنگها در قدرت به خاطر سپردن
رنگها این توانایی را دارند که به ما کمک کنند تا بتوانیم مطالب مختلف را به حافظه خود بسپاریم. استفاده از رنگهای متنوع برای مشخص کردن دستهبندی مطالب به ما کمک میکند تا امر یادگیری بهتر صورت گیرد در واقع رنگها این قابلیت را دارند که سطح توجه ما را به موضوع و یا مطلب مورد نظر جلب کنند.
تاثیر رنگها بر خلاقیت
رنگها علاوه بر این که بر روی روحیه و انگیزه فرد اثر مستقیمی دارند بر روی خلاقیت او نیز تاثیرگذارند. هر کدام از رنگها در افراد حس خاصی را ایجاد میکنند و این حس میتواند مقدمه خلاقیت در تمام امور زندگی او باشد. تاثیر رنگ ها در یادگیری و ایجاد احساساتی همچون غرور، اعتماد به نفس، قدرت و تمرکز بر همگان آشکار است و با کمی تأمل میتوان آن را دریافت. در ادامه به چند رنگ و احساساتی که به همراه خواهند داشت اشاره خواهیم کرد.
· رنگ قرمز
قرمز رنگی پرانرژی است که احساس قدرت، شور و شعف را انتقال داده و تمرکز و انگیزش بیشتری را در افراد ایجاد می کند. قرمز حس حرکت و پویایی را در همه زمینهها افزایش میدهد.
· رنگ آبی
رنگ آبی به اندازه رنگ قرمز پر انرژی نیست اما حسی از آرامش را در فرد ایجاد میکند. استفاده از رنگ آبی در دکوراسیونها علاوه بر آرامش ذهن، ضربان قلب را نیز کاهش میدهد.
· رنگ زرد
این رنگ حس شادابی و سرزندگی را در افراد بیدار میکند و با ایجاد حس تمرکز و جذابیت میتواند نظر همگان را به خود جلب کند. اعتماد به نفس بالا، خلق ایدههای جدید احساساتی هستند که رنگ زرد به همراه خود دارد.
· رنگ سبز
سبز رنگی است که حس آرامش، سرزندگی، تازگی و نو شدن و خلاقیت را انتقال میدهد. حس امنیت، صلح، بهبود عملکرد مغز از جمله مواردی است که می توان به رنگ سبز نسبت داد.
تاثیر رنگها بر محیط آموزش
کودکان از طریق حواس خود با جهان ارتباط برقرار می کنند. از آنجایی که هنوز نمی توانند بخوانند یا بنویسند، پس از راههای دیگر میآموزند تا با هم ارتباط برقرار کنند درست مثل زمانی که والدین و معلمان در تلاش اند، به کودکان آموزش دهند.
باید سعی کنیم رنگ هایی را در اطراف کودک قرار دهیم که حس یادگیری، آرامش و انرژی مثبت را در او تقویت کند. اکثر افراد از تاثیر رنگ ها در یادگیری کودکان غافل هستند، باید این را بدانیم که رنگها بسته به این که در چه فضایی کودک را احاطه میکنند بر روی یادگیری او موثرند.
هنگام انتخاب رنگها برای محیطهای آموزشی باید مواردی را در نظر داشته باشیم، سن دانشآموزان، اندازه فضا، تعادل رنگها و موضوعاتی که در آن فضا آموزش داده میشود.
مزایای یک کلاس درس رنگی
رنگ های مختلف میتوانند تاثیرات متفاوتی بر روی افراد بگذارند. این که فضای کلاس با چه رنگی احاطه شده باشد میتواند به شما حس شادی، اعتماد به نفس، امنیت و یا ترس را القاء کند. گاهی اوقات فضای کلاس چنان رنگارنگ و مملو از شادی و آرامش است که هم معلم و هم شاگرد برای قدم گذاردن در آن لحظه شماری میکنند، در چنین فضایی است که دانش آموزان میتوانند احساس لذتی که از کلاس درس نصیبشان میشود را با یادگیری بهتر دروس انتقال دهند.
ساخته شدن یک فضای زیباتر
ایجاد فضای زیبا به لحاظ بصری میتواند قدرت یادگیری افراد را افزایش داده، سطح انرژی آنها را بالا ببرد، همچنین این امکان را فراهم میکند تا افراد ایدههای خلاقانه خود را بروز دهند و فضای آموزشی، پویایی خود را حفظ کند. این نشان دهنده این است که نه تنها تاثیر رنگ ها در یادگیری بلکه در روحیه و سطح انرژی و کارایی افراد و دانش آموزان تاثیرگذار است.
بهبود خلق و خوی دانش آموز و معلم
تاثیر رنگها در فضای آموزشی به اندازهای است که میتواند بر روی خلق و خوی افراد اثر گذاشته و فضا را دل انگیز یا غیرقابل تحمل کند، با انتخاب رنگهای مناسب برای فضاهای مختلف، آموزشی، اداری و... فضایی شاد و پرانرژی ایجاد کنید، هر چه رنگها بر روی خلق و خو تاثیر مثبت بگذارند به همان نسبت قدرت و انگیزه یادگیری دانش آموزان بالا میرود و مطالب بهتر در حافظه آنها میماند و معلمان هم تمایل بیشتری دارند تا انرژی بیشتری برای آموزش و یادگیری دانش آموزان صرف کنند.
افزایش تمرکز و فعالیت
پیش تر به نقش و تاثیر رنگ ها در یادگیری افراد در محیطهای آموزشی اشاره شد، حال نکته ای که بیش از پیش اهمیت دارد و باید آن را مدنظر قرار داد تمرکز است. برای فضاهای آموزشی باید رنگی مناسب انتخاب شود این موضوع میتواند به ایجاد تمرکز و فعالیت بیشتر ذهن کمک کند هر چه همخوانی فضای موردنظر و رنگها بیشتر باشد میتوانید انتظار یادگیری بیشتری از دانشآموزان خود داشته باشید، همین موضوع میتواند بر عملکرد تحصیلی او تاثیر مثبت بگذارد.
تاثیر رنگهای لوازم کمک آموزشی بر دانش آموزان
با گذر زمان و پیشرفت در امر آموزش تغییری در تولید وسایل کمک آموزشی ایجاد شد و محققان بر آن شدند تا تأثیر رنگ وسایل کمک آموزشی و لوازم تحریر از جمله مداد را بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان مورد مطالعه قرار دهند. این تحقیقات در جهت بررسی و استفاده از رنگ در تولید وسایل کمک آموزشی بود تا ثابت شود تاثیر رنگ ها در یادگیری افراد از طرق مختلف نقش بسیار مهمی دارد.
دو موضوع بررسی شده در این تحقیقات عبارتند از تئوری رنگ و تأثیرات روانی و فیزیولوژیکی رنگ بر دانش آموزان. نتایج نشان میدهد که استفاده از رنگها در طراحی وسایل کمک آموزشی نقش مهمی در توانمندسازی و تاثیر رنگ ها در یادگیری دانشآموزان دارد. نتایج این مطالعات به مربیان و معلمان برای ایجاد فضایی مناسب جهت یادگیری و آموزش مطلوب به دانش آموزان و ایجاد فضایی شاد کمک بسیاری خواهد کرد.
تاثیر رنگهای لوازم التحریر بر دانش آموزان
استفاده از لوازم التحریر با تنوع رنگی میتواند برای دانش آموزان ایجاد انگیزه کند و بر روند یادگیری و نحوه مطالعه آنها تاثیر مثبت بگذارد همچنین میتواند اشتیاق آنها را برای پیشرفت و ارتقاء تحصیلی افزایش دهد. تنوع رنگی در لوازم التحریر از جمله دفتر مشق باعث میشود که دانش آموزان بهتر به امر خواندن و نوشتن پرداخته و درک مسائل درسی برای آنها راحتتر شود و عملکرد بهتری در این زمینه نشان دهند.
چه رنگهایی سبب تقویت یادگیری فرد میشوند؟
خیلی از افراد بر این باورند که فضاهایی با رنگ های شاد بهره وری مغز را افزایش داده و استفاده از رنگها در محیط های آموزشی در یادگیری دانش آموزان موثر است و نیروی ذهن آنها را تقویت میکند.
هر کدام از رنگها دارای ویژگی منحصر به فردی میباشند، به اندازهای تاثیر رنگ ها در یادگیری و روحیه دانش آموزان مهم است که نباید با بی دقتی از آنها در محیطهای آموزشی استفاده کرد. زیرا این امر میتواند اثرات ناخوشایندی بر روی روان و خلق و خوی دانشآموزان بگذارد. در ادامه به رنگهایی اشاره خواهیم کرد که سبب تقویت یادگیری افراد میشوند.
سبز
این رنگ جزء دسته رنگ های سرد است و هیجان کمی دارد و در مواقعی که نیاز است حس آرامش به افراد انتقال پیدا کند از این رنگ استفاده میشود. رنگ سبز به دلیل سطح انرژی پایین کمتر جلب توجه میکند و تاثیر زیادی بر روی یادگیری نمی گذارد اما در عوض حس خلاقیت را در افراد ایجاد میکند.
آبی
رنگ آبی هم همانند سبز از آنجایی که جزء دسته رنگهای سرد است حس آرامش و خلاقیت را در افراد بیدار میکند. اگر قصد دارید که در موارد بخصوصی جلب توجه دیگران را برانگیزید، این رنگ خواسته شما را برآورده نمیکند.
قرمز
رنگ قرمز، بسیار پر انرژی است و با توجه به این که یک رنگ گرم است میتواند توجه اطرافیان را به خود معطوف کند. استفاده بیش از اندازه از رنگ قرمز میتواند باعث تحریک سیستم عصبی و پرخاشگری در افراد شود، به خاطر داشته باشید از این رنگ باید در محیطهای آموزشی به اندازه استفاده شود.
نارنجی
نارنجی هم همانند قرمز توانایی این را دارد که توجه افراد را به موضوعات مختلف جلب کند. شما میتوانید از این رنگ برای دیده شدن استفاده کنید، رنگ نارنجی رنگی پر انرژی است و انگیزه را برای مطالعه و یادگیری افزایش میدهد. همچنین میتواند بر روی اشتهای افراد تاثیرگذار باشد. نارنجی رنگی است که میتواند دانش آموزان را به تفکر، خلاقیت و پویایی دعوت کند.
زرد
رنگ زرد نسبت به دیگر رنگ ها بیشتر جلب توجه میکند این رنگ در محیط های آموزشی و حتی مکانهای عمومی تاثیر بیشتری میتواند بر روی افراد بگذارد. رنگ زرد انرژی و حس مثبتی را به دانش آموزان و معلمان انتقال میدهد و آنها میتوانند در چنین فضایی خلاقیت بیشتری از خود بروز دهند.
بنفش
بنفش هم یکی دیگر از رنگهایی است که قدرت یادگیری را بالا میبرد و یک دلیل مهم آن آرامش بخش بودن آن است، این رنگ احساس تفکر را در افراد افزایش میدهد و به تقویت روح و روان آنها کمک به سزایی میکند. رنگ بنفش همانند دیگر رنگ ها هم نکات مثبت دارد و هم منفی، یکی از نکات منفی آن این است که افراد دارای افسرگی و کسانی که به لحاظ روحی و روانی دچار غم و اندوه هستند نباید در مجاورت با این رنگ قرار گیرند.
رنگهای نشاط آور در فضای آموزش
رنگ های گرم رنگ های نشاط آوری هستند که میتوان در فضای آموزشی بیشتر از آن ها استفاده کرد. زرد، نارنجی، قرمز و ... جزء دسته رنگهای گرم هستند. در کنار رنگ های گرم میتوان از رنگ های سرد نیز استفاده کرد مثل سبز، آبی، بنفش. ترکیب رنگ های سرد و گرم میتواند این حس نشاط و خلاقیت را افزایش دهند.
تاثیر رنگ ها در یادگیری را میتوان در تمام محیط های آموزشی دید در چنین فضاهایی است که حس یادگیری، تمرکز و خلاقیت دانش آموزان تقویت میشود و حس شادی هم میتواند به بالا بردن روحیه مثبت در دانش آموزان کمک شایانی کند. پس قدرت رنگها را دست کم نگیریم.