در شامگاه دهم بهمن، زمانی که سرمای زمستان به اوج خود می‌رسد، ایرانیان باستان جشنی باستانی و پُرشور به نام " جشن سده " را برگزار می‌کردند. این جشن که قدمتی بیش از 3000 سال دارد، به عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی، نمادی از پیروزی نور بر تاریکی، گرما بر سرما و امید بر ناامیدی است.
ریشه‌ای در اعماق تاریخ:
جشن سده ریشه در اساطیر و فرهنگ ایران باستان دارد. در شاهنامه فردوسی ، داستان پیدایش آتش به هوشنگ شاه پیشدادی نسبت داده می‌شود. گفته می‌شود که هوشنگ، روزی هنگام مارگیری، سنگی به سوی مار پرتاب کرد. برخورد سنگ‌ها جرقه‌ای ایجاد کرد و آتش پدیدار شد. از آن پس، ایرانیان به پاس این اتفاق، جشن سده را برپا می‌کردند.
آتش، عنصری مقدس:
در جشن سده، آتش عنصری محوری و مقدس است. مردم در بلندترین نقطه محل زندگی خود، هیزم جمع‌آوری کرده و آتش بزرگی برمی‌افروختند. شعله‌های زبانه‌کش آتش، نمادی از گرما و روشنایی بود که در قلب زمستان، امید به زندگی و تداوم حیات را به ارمغان می‌آورد.
جشن و پایکوبی:
جشن سده تنها به روشن کردن آتش محدود نمی‌شد. مردم با گردهم آمدن در کنار آتش، به پایکوبی، خواندن آواز و شعرخوانی می‌پرداختند. همچنین، از غذاها و خوراکی‌های مخصوص این جشن نیز لذت می‌بردند.
جشنی ملی، فارغ از مذهب:
برخلاف تصور برخی، جشن سده مختص به دین زرتشت نیست. این جشن، جشنی ملی و باستانی است که ایرانیان با هر دین و مذهبی می‌توانند در آن شرکت کرده و از زیبایی و معنویت آن لذت ببرند.
جشن سده در گذر زمان:
با گذشت زمان و ظهور اسلام، برخی از سنت‌های جشن سده کمرنگ شد. اما این جشن به طور کامل از بین نرفت و در برخی از نقاط ایران، به خصوص در استان یزد، زرتشتیان و دیگر اقوام ایرانی، این سنت دیرینه را زنده نگه داشتند.
احیای جشن سده:
در سال‌های اخیر، شاهد احیای جشن سده در نقاط مختلف ایران هستیم. مردم با برپایی جشن‌های عمومی و خصوصی، تلاش می‌کنند تا این سنت باستانی را به نسل‌های جدید معرفی کنند و از پیام‌های امید و روشنایی آن بهره ببرند.
جشن سده، نمادی از هویت ایرانی
جشن سده، به عنوان یکی از عناصر هویت ایرانی، یادآور فرهنگ غنی و پربار ایران زمین است. این جشن، فرصتی برای تجدید میثاق با گذشته و نیاکانمان و همچنین، بهانه‌ای برای گردهم آمدن و شادمانی در کنار یکدیگر است.
جشن سده، نغمه‌ای از امید و روشنایی در قلب زمستان است. شعله‌های این جشن، یادآور پیروزی نور بر تاریکی و گرمای عشق و همدلی در برابر سرمای زمستان است. گرامی باد این جشن باستانی و پُرشور!
