اختلال در خواب طیف وسیعی از مشکلات مانند بی‌خوابی، کم خوابی، مشکلات تنفسی در خواب، خر و پف و ... را دربر می‌گیرد؛ اما به نظر می‌رسد کم‌خوابی یا بی‌خوابی بیشتر از اختلالات دیگر مشهود هستند و اکثر افراد به دنبال راهکاری برای رفع آن می گردند.
از دیدگاه طب ایرانی مهمترین اقدام در این رابطه، ارزیابی علت بی‌خوابی و برطرف کردن آن است؛ اما اقدامات زیر نقش کمک کننده ای دارند:
پرهیز از خوابیدن در طول روز
پرهیز از مصرف موادی که مانع خوابیدن می‌شوند؛ از قبیل چای٬ به خصوص چای پررنگ و نیز چای سبز
قهوه، کاکائو، نسکافه، شکلات، غذا‌های سنگین و سرخ کرده
گوشت شتر، گاو و گوساله
آب یخ
مواد غذایی محرک و پر ادویه
عدس و حبوبات نفاخ
مواد غذایی ترش، تند و شور
غذا‌های آماده کارخانه‌ای و فریزری
مواردی که ذکر شدند٬ از توصیه‌های تغذیه‌ای مهم برای بهبود اختلالات خواب هستند.
همچنین پرهیز از سر و صدای زیاد، پرهیز از نگاه کردن به اشیای براق و نورانی، پرهیز از فعالیت‌های شدید ذهنی یا جسمی از قبیل بازی‌های رایانه‌ای، حضور مداوم و طولانی در فضا‌های مجازی اینترنتی، پرهیز از مشاجره و عصبانیت نیز توصیه شده اند.
برای بهبود شرایط خواب می‌توانید اقدامات زیر را نیز انجام دهید:
ورزش ملایم روزانه به مدت ۱۵دقیقه انجام شود.
عرق بیدمشک، گلاب، عرق ریحان و عرق نیلوفر را مخلوط کرده و در ظرفی دهان گشاد ریخته و کنار میز کار خود بگذارید و مکرر ببویید. شب‌ها ظرف مذکور را کنار تخت خود قرار دهید تا بوی آن به مشام شما برسد.
اتاق خواب شما باید کاملا تاریک و بی‌صدا باشد؛ از چراغ خواب استفاده نکنید، رخت‌خواب نرم و راحت داشته باشید، دمای اتاق خیلی گرم یا خیلی سرد نباشد، سر بالاتر از پا‌ها قرار گیرد و سر در جای خنکتر و پا‌ها در جای گرمتر باشند.
برخی خوراکی‌های توصیه شده برای کاهش بی‌خوابی:
حریره بادام با شیر بز
مربای سیب و مربای کدو با نان برشته
زرده تخم مرغ عسلی
مویز به تعداد ۲۱ یا ۳۰ عدد روزانه
فالوده یک عدد سیب شیرین پوست کنده و رنده شده با کمی گلاب
سوپ جو با اسفناج و شوید تازه و گشنیز تازه
فرنی با شیر بز و عسل
به جای آب، مخلوط آب کاهو (یک سوم لیوان)، آب سیب (دو سوم لیوان) و یک قاشق مرباخوری آبلیمو ترش تازه را روزی ۳ لیوان میل کنید.
ماءالشعیر طبی، آب انار شیرین با گلاب، شربت گلاب و شیرگردو نیز مفید هستند.
در صورتی که فرد نیم ساعت پس از رفتن به بستر به خواب نرود، بهتر است برخیزد و مشغول به کاری شود که منجر به خستگی و خواب‌آلودگی شود. اگر با رعایت تمام این توصیه‌ها باز هم مشکل بی‌خوابی وجود داشت، حتما به پزشک متخصص مراجعه و درمان دارویی دریافت کند.
