علی نوری اسکویی تهیه‌کننده فیلم سینمایی « درخت خاموش » به کارگردانی فایسال سویسال که به‌عنوان تولید مشترک سینمای ایران و ترکیه حضور موفقی را در جشنواره‌های جهانی تجربه کرده است، درباره ظرفیت سینمای ایران برای توسعه تولیدات مشترک گفت: در حال حاضر در سینمای بسیاری از کشورها، فیلم‌ها به صورت مشترک ساخته می‌شوند. این تولید مشترک فیلم، از جنبه‌های مختلفی برای تولیدکنندگان صنعت سینما جذاب است. یکی از این جنبه‌ها، حوزه پخش فیلم است. زمانی که چند کشور در ساخت یک فیلم با هم مشارکت دارند، پخش این فیلم در چند کشور تضمین می‌شود و به درآمدزایی آن کمک می‌کند.
وی افزود: ضمن اینکه با رد شدن یک فیلم از فیلتر چند نگاه بین‌المللی، به تعبیری محتوا و ساختار آن چکش کاری می‌شود و نتیجه کار برای مخاطبان بیشتری قابل استفاده خواهد بود. مواردی از این دست باعث شده تا حوزه تولید مشترک دسته‌بندی جدایی در جشنواره‌ها و مراکزی که بودجه به ساخت فیلم اختصاص می‌دهند، پیدا کند.
قراردادها در سینمای ایران استاندارد نیست
این تهیه‌کننده جوان سینمای ایران توضیح داد: در صندوق‌های مالی ساخت فیلم، تولید مشترک یک امتیاز است. سینمای ایران در این زمینه قابلیت بسیاری دارد، ولی متاسفانه بنا به دلایلی که بخشی از آن صنفی است. یعنی ما در حوزه تهیه و تولید فیلم بیش از حد بومی شدیم و با مختصات غیراستانداردی فیلم‌ها را تولید و پخش می‌کنیم. ما فیلم‌هایی برای سازمان‌ها می‌سازیم که اصلا برایشان مهم نیست که آن فیلم دیده شود یا پخش شود. قراردادهای ما شکل استاندارد و درستی ندارند.
وی افزود: بسیاری از تهیه‌کنندگان ما در ساخت فیلم افق بین‌المللی ندارند. به همین دلیل زمانی که می‌خواهیم این ساختار بومی را به یک ساختار جهانی و استاندارد وصل کنیم با کلی چالش مواجه می‌شویم. چون یک فیلم بین‌المللی باید زبان بین‌المللی داشته باشد و برای هر مخاطبی از هر کجای کره زمین قابل درک و فهم باشد. از طرف دیگر مدیران سینمایی ما هم افق بلندی برای سینمای ایران نمی‌بینند و عملاً نمی‌توانند از تمام ظرفیت و پتانسیل سینمای ایران استفاده کنند.
تهیه‌کننده «درخت خاموش» درباره مقایسه سینمای ایران و ترکیه، از نظر عوامل فنی هم گفت: حقیقت این است که مقایسه کردن سینمای ایران و ترکیه سخت است. به این دلیل که هر ۲ سینما، سینمای ویژه‌ای هستند و رویکرد آوانگاردی به سینما در دهه‌های اخیر داشته‌اند. اما می‌توانم بگویم که سینمای کشور ایران در دنیا بیشتر مطرح شده است. چون حتی بهترین سینماگران ترک در آثارشان نگاهی به آثار سینمای ایران داشته‌اند و در بسیاری مواقع سینمای خودشان را وام‌دار سینمای ایران می‌دانند.فیلم «درخت خاموش» یکی از موفق‌ترین فیلم‌های سینمای ترکیه در طول ۲ سال اخیر است؛ هم از نظر حضور در جشنواره‌های متعدد فیلم و هم کسب جایزه. فیلم در جشنواره‌های سینمایی خود کشور ترکیه جوایز بسیاری کسب کرد و جالب است بدانید که بیشتر این جوایز را عوامل ایرانی کار گرفتند
نوری‌اسکویی افزود: من با تک‌تک فیلمسازان مشهور ترک از نزدیک همکلام بوده‌ام که نمی‌خواهم نام بیاورم ولی از مشهورترین این فیلمسازان چه از نسل قبل و چه از نسل جدید، همگی از خاطراتشان و تاثیری که از سینمای ایران گرفته‌اند، صحبت می‌کنند. این تأثیرپذیری را هم با افتخار عنوان می‌کنند یعنی بسیاری از فیلمسازان ما را دوست دارند و ستایش می‌کنند. سینمای ایران برایشان بسیار جذاب است. در این مورد هیچ شکی ندارم که سینمای ایران توانسته است نقشه راهی برای سینمای ترکیه باشد. به شدت هم طبق تجربه‌ام دوست دارند که با ایرانی‌ها کار کنند.
وی درباره تمایل خود برای تکرار تجربه تولید مشترک با دیگر کشورها گفت: من در حال حاضر با کشورهای چین، ترکیه، کره‌جنوبی، امارات متحده عربی و بسیاری از کشورهای دیگر که با ایران ارتباط دارند، در حوزه سینما همکاری می‌کنم. آن چیزی که در تجربه‌هایم متوجه شده‌ام این است که کار کردن با عوامل سینمای ایران برای فیلمسازان بین‌المللی جذاب است ولی کار کردن با بخش‌های دولتی سینمای ایران برای فیلمسازان بین‌المللی سخت است و نمی‌توانند با این بخش‌ها کار کنند. من به زودی ۲ فیلم یکی با کشور ترکیه و دیگری با کشور چین خواهم ساخت.
نوری اسکویی با اشاره به ۲۷ جایزه بین‌المللی که تا به امروز فیلم «درخت خاموش» موفق به کسب آن‌ها شده است، توضیح داد: فیلم «درخت خاموش» یکی از موفق‌ترین فیلم‌های سینمای ترکیه در طول ۲ سال اخیر است؛ هم از نظر حضور در جشنواره‌های متعدد فیلم و هم کسب جایزه. فیلم در جشنواره‌های سینمایی خود کشور ترکیه جوایز بسیاری کسب کرد و جالب است بدانید که بیشتر این جوایز را عوامل ایرانی کار گرفتند. مثلا جایزه‌ای که در بخش موسیقی گرفتیم بسیار قابل توجه است. چون خود ترک‌ها در موسیقی صاحب‌نام هستند.
این تهیه‌کننده افزود: حتی بازیگران فیلم هم با اینکه بازیگران بسیار خوب و حرفه‌ای هستند، در رقابت با فیلم‌ها و بازیگران دیگر انتظار نداشتند جایزه بگیرند. این هم اتفاق با ارزشی است و البته کارگردان فیلم هم با فیلم اولش که در ترکیه ساخته بود، نتوانسته بود این تعداد جایزه کسب کند. به همین دلیل است که او می‌خواهد فیلم سومش را هم با عوامل ایرانی بسازد، ما هم در حال کمک به او هستیم. شکی نیست پتانسیلی که در سینمای ایران وجود دارد، در ترکیب با هر فیلمی در منطقه می‌تواند کیفیت ساخت آن فیلم را بهتر کند.
کارگردان ترکیه‌ای در فکر همکاری با بازیگران ایرانی
اسکویی درباره تمایل فایسال سویسال کارگردان ترک «درخت خاموش» برای همکاری با عوامل ایرانی در پروژه‌های بعدی خود هم تأکید کرد: حتی او در این فکر است که از بازیگران ایرانی استفاده کند. واقعیت این است که ایران و ترکیه نقاط فرهنگی مشترک بسیاری دارند و این نقاط فرهنگی مشترک، باعث شده تا دغدغه‌های فرهنگی مشترک هم داشته باشیم. از آن طرف، نگاه، ادبیات و زبان مشترک باعث می‌شود، بازهم به این اشتراکات افزوده شود. البته منظورم زبان کلامی ترکی و فارسی نیست بلکه منظورم آن زبانی است که هر ۲ کشور در توسعه پیدا کردن، دارند، در یک نقطه جغرافیایی واقع شدند، محل ارتباط شرق و غرب قرار گرفتند و نگاه مذهبی مشترک دارند.
وی افزود: این شباهت‌ها باعث می‌شود که به زبان مشترکی برای صحبت کردن درباره زندگی، انسانیت و نسبت مفاهیم فلسفی و انسانی با جهان پیرامونمان برسیم. ضمن اینکه ما، یعنی ایران و ترکیه تنها کشورهایی در منطقه هستیم که صنعت سینمای قوی داریم.
فیلم سینمایی «درخت خاموش» محصول مشترک ایران و ترکیه است که با حضور عوامل فنی سینمای ایران در مرحله پس از تولید توانست در جشنواره‌های بین‌المللی فیلم دیده شود و جوایز بسیاری کسب کند. این فیلم به تازگی موفق به کسب ۲ جایزه دیگر از فرانسه (جایزه ویژه هیات داوران جشنواره فیلم بریژن فرانسه برای فیلمنامه) و بریتانی (جایزه بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم بریتانی) شده است.
