برخی منابع ایرانی جزئیات تازه‌ای درباره گزارش‌های پیشتر منتشرشده مبنی بر توافق تهران و واشنگتن برای مبادله زندانیان در اختیار خبرگزای فارس قرار داده‌اند.
پیش از این روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داده بود پنج زندانی آمریکایی در ازای آزادی ایرانی‌هایی که به دلیل نقض تحریم‌ها مجرم شناخته شده‌اند از زندان آزاد خواهند شد.
این روزنامه همچنین به نقل از منابعی که اشاره‌ای به نام آنها نشده مدعی شده بود حدود ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های نفتی ایران نیز آزاد خواهند شد.
منابع آگاه به خبرگزاری فارس گفته‌اند منابع ایران در حال انتقال به حساب‌هایی در قطر است و در خصوص تبدیل آن از واحد «وون» (پول کره جنوبی) به یورو توافق صورت گرفته است.
این منابع همچنین تصریح کرده‌اند خروج زندانیان آمریکایی بعد از انتقال قطعی منابع ارزی به حسابی در بانک مرکزی قطر صورت خواهد گرفت. در این توافق همچنین مقرر شده تعدادی از زندانیان ایرانی در آمریکا هم آزاد می‌شوند.
منابع مطلع از این توافق همچنین به خبرگزاری فارس گفته‌اند کل منابع بلوکه شده ایران در کره جنوبی در این فرایند آزاد و صرف واردات کالاهای غیرتحریمی خواهد شد.
بر اساس این گزارش انجام این روند منوط به آن است که اولا، پول‌های بلوکه شده به حساب ایران در قطر واریز شود و ثانیا ایران راستی‌آزمایی کند که وجوه مزبور قابل برداشت است.
یکی از این منابع گفت: فعال شدن همزمان مسیر حقوقی و دیپلماسی عزتمندانه در به ثمر رسیدن این روند موثر بوده است.»
نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد هم این توافق را تأیید کرده است. شبکه خبری سی‌بی‌اس به نقل از نمایندگی ایران گزارش داد: «به عنوان بخشی از توافق همکاری بشردوستانه که با واسطه یک دولت ثالث انجام گرفت، ایران و آمریکا توافق کرده‌اند متقابلاً پنج زندانی را آزاد و عفو کنند.اقدام امروز در انتقال زندانیان یک گام مهم اولیه در اجرای این توافق است.»
حصول این توافق در فاصله حدود یک ماه مانده به سالگرد اغتشاشات معنادار است. این توافق قرار بود سال قبل انجام شود اما اغتشاشات و توهمات متعاقب آن موجب تعلل آمریکایی‌ها شد.
خبرگزاری رویترز نوشته این توافق احتمالاً باعث انتقاد سیاستمداران حزب جمهوری‌خواه از «جو بایدن» خواهد شد که عضو حزب دموکرات است. جمهوری‌خواهان احتمالاً بایدن را بابت احتمال استفاده ایران از وجوه آزادشده برای پیشبرد برنامه هسته‌ای و حمایت از متحدانش در عراق، لبنان و یمن به باد انتقاد خواهند گرفت.
روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارش خود مدعی شده بود ۵ زندانی آمریکایی از زندان اوین به هتلی در تهران منتقل شده و در بازداشت خانگی نگهداری می‌شوند.
سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی سه نفر از این زندانیان هستند. به نام دو زندانی دیگر اشاره‌ای نشده است.
سیامک نمازی سال ۱۳۹۵ در ایران به دلیل همکاری با دولت متخاصم آمریکا به تحمل ۱۰ سال حبس محکوم شد.
خبرگزاری فارس چند ماه پیش در گزارشی درباره «مراد موشه طاهباز» او را یک یهودی با تابعیت سه‌گانه ایرانی-آمریکایی-انگلیسی معرفی کرده و نوشته بود: «او از جاسوسان اصلی و مهم مراکز حساس نظامی ایران در پوشش پروژه زیست‌محیطی بوده است که در سال ۹۶ دستگیر شد. طاهباز، رفت‌وآمد متعددی به سرزمین‌های اشغالی داشت و از مدیران شرکت «اَمریکا پارتنرز» بود.»
طبق این گزارش، طاهباز با شرکای اسرائیلی-آمریکایی خود به نام جوزف و رالف برنشتاین در سرزمین‌های اشغالی، به ساخت مجموعه‌های تفریحی و قمارخانه برای نیروی هوایی ارتش این رژیم، تحت نظارت یک ژنرال اسرائیلی به نام «ژنرال ران رونن پکر»، مشغول بوده است.
طاهباز یک شکارچی قدیمی حیات وحش است و بنیانگذار موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» در ایران بود و پدر او، قاسم طاهباز در دوران رژیم پهلوی، نماینده مجلس و از نزدیکان دربار پهلوی بود که سابقه غصب اراضی، با حمایت شاه پهلوی را داشت.
عماد شرقی، سومین فرد زندانی است که طبق ادعای نیویورک‌تایمز از زندان آزاد خواهد شد. عماد شرقی در ژانویه سال ۲۰۲۱ به اتهام «جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی» به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
شرقی نخستین بار اردیبهشت سال ۹۷ بازداشت شده و تا دی‌ماه همان سال در زندان مانده و با قید وثیقه آزاد می‌شود، ولی قبل از برگزاری دادگاه تجدیدنظر، قصد فرار از ایران را داشته است.
خبرگزاری فارس در گزارشی اردیبهشت‌ماه سال گذشته به توضیح درباره پرونده عماد شرقی پرداخت و نوشت: «عماد ادوارد شرقی، در سال ۲۰۱۶ به هدف فعالیت اقتصادی و در پوشش تاجر وارد ایران شد، اما فعالیت اقتصادی عملاً پوششی برای رفتارهای جاسوسی وی در عرصه نظامی به‌خصوص حوزه ترابری و جنگی هلیکوپتری بوده است؛ درواقع این فرد با کمک همدستانش، اطلاعاتی درباره صنایع هلیکوپتری جمع‌آوری کرده است که هیچ ارتباطی به عرصه اقتصادی نداشته است و اسنادی که از وی کشف‌شده است، حکایت از آن دارد که اقدامات وی در حوزه جاسوسی نظامی بوده است و احتمالاً هدف از این اقدامات، ضربه زدن به زنجیره تأمین قطعات برای تعمیرات هلیکوپتر بوده است.»
در کنار اثبات جاسوسی شرقی، یکی از اقدامات مشکوک عماد بعد از آزادی با قید وثیقه و انتظار برای تشکیل دادگاه تجدیدنظر، قصد وی برای فرار از کشور از طریق مرزهای آذربایجان غربی بوده و احتمالاً مقصد وی، ترکیه بوده است.
کاخ سفید هم در بیانیه‌ای این توافق را تأیید کرده است. در این بیانیه آمده است: «ما تاییدیه‌هایی دریافت کرده‌ایم مبنی بر اینکه ایران پنج نفر از زندانیانی که به صورت ناعادلانه دستگیر شده بودند را از زندان آزاد کرده و آنها را تحت بازداشت خانگی قرار داده است.»
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «ما تا زمانی که آنها به خانه‌شان در ایالات متحده بازگردند آرام و قرار نخواهیم داشت. تا آن زمان، مذاکرات برای آزادی نهایی آنها کماکان ادامه دارد.»
این بیانیه همچنین تأکید می‌کند: «بنابراین ما درباره وضعیت بازداشت خانگی آنها یا درباره تلاش‌هایمان برای اطمینان از آزادی آنها جزئیات ناچیزی برای ارائه دادن در اختیار داریم.»
جمهوری اسلامی ایران پیش از این گفته که به موضوع آزادی زندانیان به عنوان یک مسئله انسانی می‌نگرد و ارتباطی میان با آن سایر موضوعات از جمله برجام وجود ندارد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران قبلا به برخی شبهات درباره ارتباط آزادی زندانیان با برجام پاسخ داده‌بود: «ما هیچ ارتباطی بین موضوع انسانی زندانیان و بازداشت‌شدگان با برجام قائل نیستیم؛ لذا برای تبادل زندانیان به عنوان اقدام انسانی آمادگی داریم و به طرف آمریکایی هم گفته‌ایم. این در حالی است که طرف آمریکایی پاسخ ما را در این موضوع خیلی کُند می‌دهد و نمی‌دانیم چه مشکلاتی دارند.»
آقای امیرعبداللهیان روز سه‌شنبه هم گفته بود که طی ماه‌های گذشته پیام‌هایی از طریق قطر و عمان میان ایران و آمریکا درباره مبادله زندانیان رد و بدل شده است.
