تداوم ارسال تسلیحات دوربرد به اوکراین و حملات علیه بخش‌هایی از این کشور که از طریق همه‌پرسی به روسیه الحاق شده‌اند، دور جدیدی از افزایش تنش میان مسکو و متحدان ناتو را رقم زده است.
تلاش غرب برای تشدید درگیری‌ها در اوکراین
اسفند سال گذشته و اندکی پس از شروع جنگ اوکراین، روسیه اعلام کرد زرادخانه اتمی خود را به حالت آماده‌باش کامل درآورده است. با این حال، در آن برهه احتمال استفاده روسیه از تسلیحات اتمی بعید تصور می‌شد.
با ورود این جنگ به هشتمین ماه، «متیو بون» استاد دانشگاه هاروارد کندی آمریکا در این‌باره به نشریه «بوستون گلوب» گفته است: «وضعیت بسیار جدی است. رئیس جمهور [جو] بایدن درست می‌گوید. در خطرناک‌ترین وضعیت در مورد استفاده از سلاح اتمی از زمان بحران موشکی کوبا قرار گرفته‌ایم».
دولت روسیه طی چند ماهی که از این جنگ می‌گذرد، به وضوح خطوط قرمز خود در جنگ اوکراین را اعلام کرده است. ارسال موشک‌های دوربرد به اوکراین یکی از این خطوط قرمز است. آمریکا و متحدانش بدون توجه به این هشدار چندین محموله تسلیحات دوربرد به اوکراینی‌ها تحویل داده و مدعی شده‌اند کی‌یف متعهد شده از این تسلیحات فقط برای مصارف دفاعی استفاده کند.
در جدیدترین مورد از این کمک‌ها کاخ سفید بامداد امروز (شنبه) اعلام کرد کشورش ۷۲۵ میلیون دلار دیگر کمک نظامی به اوکراین اختصاص داده است. بسته نظامی جدید، موشک‌های سامانه هیمارس را شامل می‌شود. هیمارس جزو سامانه‌های موشکی مهمی است که توانایی اوکراین را برای حمله به زرادخانه‌های تسلیحاتی، پل‌ها و دیگر مواضع کلیدی که باعث فرسایش توانایی روسیه برای پشتیبانی نیروهایش می‌شود افزایش داده است.
مقامات مسکو بارها هشدار داده‌اند ارسال کمک‌های تسلیحاتی به اوکراین موجب طولانی‌تر شدن جنگ و افزایش تلفات و خسارات آن خواهد شد. با این حال تداوم ارسال تسلیحات برای اوکراین موجب شده «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور این کشور اعلام کند تا زمان پس گرفتن تمامی مناطق «اشغال شده» توسط روسیه، مذاکره‌ای با مسکو انجام نخواهد شد.
مسکو پس از رأی قاطع مناطق دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا برای پیوستن به خاک روسیه اعلام کرد از این پس، حمله به این نواحی مصداق حمله به روسیه است. مقامات روسیه از جمله «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور این کشور اعلام کرده‌اند «با هر ابزاری که لازم باشد» از این سرزمین‌های الحاقی دفاع خواهد کرد. اما نیروهای اوکراینی با استفاده از کمک‌های تسلیحاتی غرب، تلاش کرده‌اند در بخش‌هایی از شرق و جنوب پیشروی کنند.
توانمندی‌های اتمی روسیه از سه نوع سلاح تشکیل شده است، موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای ثابت و متحرک، موشک‌های زیردریایی و موشک‌های کروز مستقر شده روی بمب‌افکن‌های راهبردی. نیروی دریایی روسیه دارای ۱۰ فروند زیردریایی اتمی است که موشک‌های بالستیک با حداکثر برد ۸۰۰۰ کیلومتر حمل می‌کنند. در مورد نیروی هوایی، حامل‌های اصلی سلاح‌های هسته‌ای پرتابگرهای «توپولوف-۱۶۰» و «توپولوف-۹۵» هستند که قادر به حمل موشک‌های کروز «خا-۵۵» با ظرفیت بارگیری ۲۰۰ تا ۵۰۰ کیلو تن هستند.
حمله اتمی روسیه به اوکراین؛ از جوسازی تا واقعیت
روز شنبه هفته گذشته و در بحبوحه افزایش تنش‌ها میان مسکو و غرب، آتش‌سوزی و فرو ریختن بخشی از پل کریمه به سرزمین اصلی روسیه، خبرساز شد. منابع رسانه‌ای و برخی منابع محلی در روسیه با انتشار فیلم‌ها و تصاویری از پل کریمه گزارش دادند، این پل آتش گرفته و بخشی از سازه آن فرو ریخته است. این حادثه سه روز بعد از آن رخ داد که مقامات پنتاگون گفته بودند اوکراین توانایی حمله به اهداف روسیه در شبه جزیره کریمه را دارد.
در مقابل، ارتش روسیه حملات موشکی گسترده‌ای را علیه چند شهر روسیه از جمله کی‌یف انجام داد. وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای درباره این حملات اعلام کرد که تمامی این حملات به‌طور موفقیت‌آمیزی به اهداف خود شامل سامانه‌های کنترل نظامی و تأسیسات ارتباطات و انرژی اصابت کردند.
در پی بالا گرفتن تنش‌ها درپی حملات اوکراینی‌ها به مناطق تحت کنترل روسیه، زلنسکی از ناتو درخواست کرد قبل از استفاده مسکو از تسلیحات اتمی، حملات پیش‌دستانه‌ای را علیه روسیه انجام دهد. وی در این‌باره اظهار داشت: «ناتو چه باید کند؟ امکان استفاده روسیه از سلاح‌های اتمی را از بین ببرید. حملات پیشگیرانه انجام دهید تا بدانند در صورت استفاده از آنها (تسلیحات اتمی) چه اتفاقی برای آنها (روسیه) می‌افتد».
رئیس جمهور اوکراین درباره عواقب انجام ندادن چنین حمله پیش‌دستانه‌ای هشدار داد: «در غیر این‌صورت باید منتظر حملات اتمی روسیه باشید. در استفاده از اهرم فشار خود تجدید نظر کنید. این کاری است که ناتو باید انجام دهد».
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در واکنش به درخواست زلنسکی از ناتو برای انجام حمله پیش‌دستانه اتمی علیه روسیه، گفت رژیم کی‌یف خطراتی را در ارتباط با استفاده احتمالی از سلاح‌های کشتار جمعی ایجاد می‌کند.
لاوروف همچنین در مصاحبه با یک روزنامه روسی گفت: «کشورهای غربی همه چیز را تحریف می‌کنند تا نشان دهند که روسیه در حال ابراز تهدیدهای اتمی و استفاده از سلاح اتمی در اوکراین است؛ از دروغ‌های مختلف تا دستکاری‌های آشکار در این زمینه استفاده می‌کند که البته ما به آن عادت کرده‌ایم».
روز پنجشنبه «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو در حاشیه نشست محرمانه «گروه برنامه‌ریزی اتمی»، اعلام کرد استفاده روسیه از سلاح اتمی عبور از «خط قرمزی بسیار مهم» خواهد بود. این اظهارات درست چند روز پیش از شروع رزمایش‌های اتمی روسیه و ناتو مطرح شده‌اند.
«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از غافله این جوسازی‌ها عقب نمانده و اعلام کرد، باید مشخص باشد که مردم حامی اوکراین و اتحادیه اروپا و ایالات متحده و ناتو نیز بلوف نمی‌زنند. وی مدعی شد: «هرگونه حمله اتمی علیه اوکراین نه یک پاسخ اتمی، بلکه چنان پاسخ قدرتمند نظامی در پی دارد که ارتش روسیه نابود خواهد شد».
دیمیتری مدودوف معاون شورای امنیت روسیه در واکنشی اعلام کرد اظهارات اخیر جوزپ بورل نشان می‌دهد که کشورهای غربی آمادگی ارائه حمایت همه جانبه از اوکراین را ندارند. او در پاسخ به اظهارات جوزپ بورل مواضع کشورهای غربی را محکوم کرد و هشدار داد که آنها جهان را تا آستانه یک آخرالزمان اتمی می‌برند.
پوتین نیز در جدیدترین موضع‌گیری در این زمینه، روز جمعه در نشستی خبری در قزاقستان اعلام کرد: «در هر صورت، درگیری مستقیم نیروهای ناتو با ارتش روسیه اقدامی بسیار خطرناک بوده می‌تواند به فاجعه‌ای جهانی منجر شود. امیدوارم کسانی که چنین حرف‌هایی می‌زنند، به اندازه‌ای باهوش باشند که چنین قدمی را برندارند».
با این حال نشریه بوستون گلوب درباره احتمال وقوع درگیری اتمی بین روسیه و ناتو می‌نویسد: «احتمال اینکه پوتین از سلاح اتمی بزرگ و فاجعه‌آفرین استفاده کند همچنان بسیار پایین است». این نشریه به نقل از متیو بون نوشته است حتی احتمال استفاده از سلاح اتمی کوچک که به اسم سلاح اتمی تاکتیکی شناخته می‌شود نیز بیشتر از ۱۰ یا ۲۰ درصد نیست. اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد، فشار به آمریکا و متحدانش برای تلافی کردن چنین اقدامی، بسیار شدید خواهد بود.
از سوی دیگر یک مقام ارشد ناتو که نمی‌خواست نامش فاش شود، روز چهارشنبه به خبرگزاری «رویترز» گفته است، حمله اتمی محتمل روسیه به اوکراین مسیر درگیری را تغییر خواهد داد و به طور قطع پاسخ عملی متحدان اوکراین و احتمالا ناتو را به همراه دارد.
این مقام ناتو مدعی شد که حمله اتمی روسیه، پاسخ بی‌سابقه متحدان را به همراه خواهد داشت.وی با این حال گفت که روسیه از تهدیدات اتمی خود بیش از هر چیز برای جلوگیری از ورود مستقیم ناتو و سایر کشورها به جنگ با اوکراین استفاده می‌کند.
