با فرا رسیدن ماه صفر، برخی افراد فکر میکنند که این ماه دارای نحسی است و هنگامی که وارد این ماه میشوند، هیچ کاری را آغاز نمی کنند تا مبادا فرجامی منحوس داشته باشد. از نظر عقلی نمیتوان دلیلی آورد که فلان زمان نحس است و فلان وقت سعد، چون اجزای زمان مثل هم هستند و ما هم که بر علتها در حوادث احاطه علمی نداریم تا بگوییم فلان زمان نحس یا مبارک است.
در رابطه با نحس بودن ماه صفر مدرک قابل اعتمادی نقل نشده است؛ جز روایت مستدرک سفینة البحار که پیامبر (ص) فرمودند هر کس به من اطلاع بدهد خروج ماه صفر را ، من هم به او وعده بهشت میدهم که از این روایت اجمالاً استفاده میشود که ماه صفر مبغوض پیامبر بوده است.
در همین راستا؛ برای ماه صفر که با ورود اسرای کربلا و خاندان اهل بیت (ع) به شهر شامی که امام زین العابدین (ع) از وقایع آن ناله میکردند، شروع و با رحلت و شهادت حضرت محمد (ص)، امام حسن (ع) و امام رضا (ع) به پایان میرسد، اعمالی وارد و نقل شده است.
اعمال مشترک اول ماه صفر
اعمال مشترک اول هر ماه در ابتدای ماه صفر نیز قابل توجه است از جمله:
دعا
در زمان دیدن هلال خواندن دعای هلال وارد شده است. حداقل آن است که فرد سه مرتبه بگوید: اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا.
بهترین دعای زمان رؤیت هلال، دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه است.
قرآن
خواندن هفت مرتبه سوره «حمد».
روزه
از اموری که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم علامه مجلسی در زادالمعاد میگوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اول از دهه وسط ماه است.
اعمال مستحبی ماه صفر
درباره اعمال مستحبی که در ماه صفر ذکر شده، اهم آنها خواندن دعا، تلاوت قرآن، اقامه نماز و روزه داری است. دعای ویژه ماه صفر نیز از محدث بزرگ مرحوم «فیض کاشانی» نقل شده که مستحب است هر روز ۱۰ مرتبه قرائت شود.
روز سوم
در روز سوم ماه صفر، دو رکعت نماز بخوان که در رکعت اوّل سوره حمد و سوره فتح و در رکعت دوم سوره حمد و سوره توحید قرائت شود و پس از سلام نماز، صد بار صلوات بفرست و صد بار آل ابی سفیان را لعنت کن و صد مرتبه استغفار نما و آنگاه حاجت خویش را از خداوند بخواه.
روزبیستم
در روز اربعین زیارت امام حسین (ع) مستحب است و مورد تأکید قرار گرفته. در روایتی که شیخ طوسی از امام حسن عسکری (ع) نقل کرده، چنین آمده است: نشانههای مؤمن پنج چیز است:
به جای آوردن ۵۱ رکعت نماز (۱۷ رکعت نماز واجب و ۳۴ رکعت نافله)
خواندن زیارت اربعین امام حسین علیه السلام
انگشتر را بر دستِ راست نهادن
پیشانی را به هنگام سجده بر خاک گذاردن
و "بسم الله الرّحمن الرّحیم" را در نماز بلند گفتن.
زیارت اربعین که در این روز مستحب است، در کتابهای دعا آمده است.
پس دو رکعت نماز می خوانی و به آنچه می خواهی دعا می کنی و برمی گردی.
۲۸ ماه صفر مقارن با رحلت حضرت محمد «ص»
اعمال ۲۸ صفر شامل خواندن زیارت حضرت محمد «ص»؛ غسل، روزه، دادن صدقه و دعا در حق خود و دیگران اسـت. در شب و روز رحلت حضرت محمد «ص» قرار داریم کـه مصادف ۲۸ صفر المظفر اسـت. در کتب ادعیه طبق روایات اعمالی برای این شب و روز ذکر شده اسـت:
صدقه دادن
آنچه کـه از گذشتگان و برخی روایات دینی ما رسیده اسـت، ماه صفر بـه ویژه روزهای پایانی این ماه کـه وفات پیامبر گرامی اسلام «ص» و شهادت امام حسن مجتبی «ع» و امام رضا «ع» در آن واقع شده اسـت، بـه نحوست مشهور بوده و در این ماه پیامبر و امامان در مورد صدقه دادن روایات زیادی نقل نموده و سفارش کرده اند.
روزه گرفتن
روزه گرفتن در روزهای ابتدایی، میانی و پایانی هرماه تأکید بسیاری شده کـه برهمین اساس، روزه در ۲۸ ماه صفر نیز کـه از روزهای پایانی این ماه قلمداد می شود، دارای ارزش بسیاری اسـت.
غسل کردن
از انجا کـه یکی از اعمال ۲۸ صفر، خواندن زیارت حضرت رسول «ص» اسـت، مستحب اسـت کـه قبل از خواندن زیارت حتی از راه دور، غسل انجام شود.
خواندن زیارت حضرت محمد «ص» از راه دور
شیخ مفید و شهید و سید بن طاوس رحمهم الله گفته اند کـه، چون در غیر مدینه طیبه خواهى کـه حضرت رسول صلى الله علیه و آله را زیارت کنى غسل بکن و شبیه بـه قبر در پیش روى خود بساز و اسم مبارک آن حضرت را بر آن بنویس و بایست و دل خود را متوجه آن حضرت گردان و زیارت ایشان را بخوان.
نماز زیارت
دو رکعت نماز بخوانید در رکعت اول سوره یس و در رکعت دوم سوره الرحمن را بخوانید و سپس برای خودتان، پدر و مادرتان و همه مومنان دعا کنید.