یکی از اهداف دولت سیزدهم از ابتدای آغاز به کار، تقویت سیاست خارجی کشور، با محوریت برقراری ارتباط نزدیک با کشورهای همسایه و پررنگتر کردن هرچه بیشتر نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه بوده است؛ در همین راستا آیتالله رئیسی در کمتر از یک سال از ابتدای دوره ریاست جمهوری خود، 5 سفر خارجی به تاجیکستان، ترکمنستان، روسیه، قطر و عمان داشته است.
در طرف مقابل نیز در 2 ماه اخیر جمعی از سران کشورهای خارجی همچون روسای جمهور روسیه، ترکیه، سوریه، ونزوئلا، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و امیر قطر به ایران سفر کرده و با مقامات کشورمان دیدار کردند؛ ماحصل این سفرها انجام توافقات و امضای سندهای همکاری برای تقویت روابط دوجانبه این کشورها با جمهوری اسلامی ایران در زمینههای متعدد، به خصوص در مسائل اقتصادی بوده است.
سفر ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه به تهران که اخیرا صورت گرفت از مواردی بود که بیشتر مورد توجه رسانه ها و جریان های سیاسی دنیا قرار گرفت، بر همین اساس با مصطفی مصلحزاده، سفیر سابق ایران در اردن و استاد دانشگاه به گفت وگو پرداختیم.
مصطفی مصلحزاده در ابتدای این گفتگو با بیان اینکه در منطقه ما چالشهایی وجود دارد که ایران، روسیه و ترکیه مشترکاً با آن درگیر هستند، گفت: نمونههایی از این چالشهای مشترک، جنگ آذربایجان و ارمنستان و تروریسم در منطقه است؛ البته بخشی از تروریستهای حاضر در سوریه که ایران و روسیه با آنها درگیرند، کاملاً تحت حمایت ترکیه هستند ولی به هرحال این موضوع، چالشی منطقهای است.
وی افزود: بحث آب نیز چالشی منطقهای است که ایران و ترکیه با آن درگیر هستند. در زمینه فلسطین و معضلات رژیم صهیونیستی نیز هر 3 کشور چالشهایی دارند. موضوع بسیار مهم دیگر بحران سوریه است که ایران، روسیه و ترکیه تا بهحال بارها اجلاسهای 3 جانبهای در این باره داشتهاند تا بتوانند در مورد سوریه تاکتیکهای مشترکی به کار گیرند.
سفیر سابق ایران در اردن با تأکید بر اینکه چالشهای جهانیای نیز وجود دارد که ایران، روسیه و ترکیه با آن درگیر هستند، اظهار کرد: جنگ روسیه و اوکراین یکی از این چالشهای جهانی است؛ در این جنگ علاوه بر طرفهای درگیر، بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران و ترکیه به صورت غیرمستقیم با پیامدهای آن مواجه هستند. مسائل هستهای و تحریمهای آمریکا هم از دیگر مواردی هستند که این کشورها را درگیر کرده است؛ البته تحریمها بیشتر برای ایران و روسیه است و گاهی اوقات آمریکاییها علیه ترکیه از آن استفاده میکنند.
وی با اشاره به اینکه برای تصمیمگیری درباره این چالشها گاهی اوقات لازم است که دولتها با برگزاری نشستهایی به هماهنگی برسند، تصریح کرد: سیاست ایران و روسیه ثابت است و کاملاً در مقابل استراتژی آمریکا قرار دارد ولی ترکیه سیاست ثابتی ندارد و از زمان شکل گیری کودتا علیه اردوغان به صورت سینوسی عمل میکند؛ که در همین راستا برخی میگویند چطور میشود ترکیه با سیاست خارجی متغیر در کنار ایران و روسیهای که در مسیر سیاست خارجی خود ثبات دارند قرار بگیرد؟ در پاسخ باید گفت برخی مواقع می توان از ترکیه به عنوان رابط با آمریکا استفاده کرد.
مصلح زاده در مورد علت سفرهای پرشمار سران کشورهای خارجی پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و پیشگرفتن سیاست مقاومت تصریح کرد: در حال حاضر نه تنها دولتهای منطقه، بلکه سایر کشورهای جهان، حتی دشمنان ما نظیر آمریکا و انگلیس نیز مجبورند با ایران مذاکره و مراوده داشته باشند؛ زیرا میدانند در غیر این صورت ضرر خواهند کرد؛ به عنوان مثال کشورهای غربی به این نتیجه رسیدهاند که در مسائل هستهای و منطقهای، باید با جمهوری اسلامی ایران کنار بیایند زیرا میدانند که کشور ما یک قدرت بزرگ است و بدون نظر ایران اتفاقی در یمن، سوریه، فلسطین و سایر کشورهای منطقه نمیافتد.
وی ادامه داد: گرایش کشورهای جهان برای مراوده با ایران صرفا به دلیل قدرت نظامی نیست؛ اگرچه در ردهبندی سایتهای معتبر جهان، ایران جزو 7 کشور قدرتمند در زمینه نظامی است ولی نفوذ فرانظامی کشورما در منطقه نیز در این موضوع مؤثر است و به همین دلیل دوست و دشمن مجبورند با ایران ارتباط داشته باشند.
سفیر سابق ایران در اردن با تأکید بر هویت مستقل ایران در عرصه جهانی تصریح کرد: در اجلاس اخیر کشورهای جی7 (آمریکا، انگلستان، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و ژاپن) 3 موضوع اصلی تصمیمگیری درباره روابطشان با روسیه، چین و ایران بود؛ یعنی ایران یکی از موضوعات اصلی این کشورها است و این مسئله نشان دهنده قدرت کشورماست.