شمخانی در ابتدای این سخنرانی از رئیس جمهور و همتای تاجیکستانی خود براب برگزاری چهارمین نشست گفتگوی امنیت منطقه ای تشکر و قدردانی کرد.
وی در ادامه با تبیین شرایط منطقه به ویژه تحولات افغانستان در ۲۰ سال گذشته و با اشاره به شکست و فرار افتضاح آمیز آمریکا از افغانستان عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان برقراری امنیت و صلح و ثبات در افغانستان بوده و آن را بستر مورد نیاز برای توسعه و رفاه مردم این کشور و نیز مردم منطقه می داند.
وی با اشاره به اینکه ایران در طول سالهای متمادی میزبان نزدیک به پنج میلیون نفر از مردم شریف افغانستان بوده است، گفت: در غیاب کمک های موثر بین المللی و در شرایط تحریم های ظالمانه میزبانی از این تعداد مشکلات فراوانی را بر کشور ما تحمیل کرده است.
شمخانی خاطرنشان کرد: جمعیت اتباع افغانستان که به ایران آمده اند از جمعیت ۱۱۰ کشور در دنیا بیشتر است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان افزود: مقصر اصلی در وقوع دو فاجعه شامل بروز جنگ ۲۰ ساله در افغانستان و جنگ اوکراین سیاست های غلط و توسعه طلبانه آمریکا است.
وی گفت: آمریکا نه تنها باید دارایی های مردم افغانستان را آزاد کند، بلکه باید خسارت های مادی که در افغانستان به بار آورده را جبران کند.
شمخانی در ادامه گفت: ایران، امنیت در منطقه را امری به هم پیوسته می داند و معتقد است، امنیت، صلح و ثبات در افغانستان برای همه کشورهای منطقه ضروری و لازم است.
وی تصریح کرد: کشورهای منطقه باید با تمرکز بر عوامل امنیت آفرین، اقدامات بازدارنده مشترک برای جلوگیری از شکل گیری هسته های ناامنی و بی ثباتی را در دستورکار قرار دهند.
شمخانی، تروریسم و افراط گرایی را از عوامل مهم ناامنی در افغانستان ذکر کرد و گفت: متاسفانه شواهد و قرائن نگران کننده ای از حضور و دخالت برخی کشورهای منطقه و فرامنطقه ای در انتقال و هدایت تروریست ها به افغانستان در دست داریم.
وی افزود: البته برای مقابله با این مشکل باید کشورها، به ویژه هیأت حاکمه افغانستان پاسخگوی مسؤولیت های خود باشند.
شمخانی گفت: احساس تبعیض و محرومیت از حقوق در ابعاد مختلف یکی از اصلی ترین زمینه هایی است که اجازه سوءاستفاده را به گروه های تروریستی می دهد و بایستی بسترهای چنین بلایی را از بین برد.
دبیر شورای عالی امنیت کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه امنیت و ثبات در افغانستان رابطه وثیقی با استقرار حاکمیت فراگیر دارد، تصریح کرد: اگر اقوام و گروه های این کشور خود را شریکی موثر در حاکمیت و اداره آن بدانند، حداقل بخشی از مشکلات این کشور التیام می یابد.
شمخانی با اشاره به تداوم دخالت های آمریکا در افغانستان گفت: اگر بخواهیم زمینه دخالت آمریکا در افغانستان را محدود کنیم باید با همکاری یکدیگر برای حل مشکلات مردم این کشور به ویژه مشکلات اقتصادی راه حل های مناسب را اتخاذ کنیم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان، تلاش همگانی برای مقابله با تروریسم و کمک به ایجاد سازوکاری برای بازگشت مهاجران افغانستانی به کشورشان را از دیگر راه های کمک به ایجاد ثبات در این کشور ذکر کرد.
