ماه مبارک رمضان برترین ماه بین ایام سال است. خداوند به‌لحاظ معنویتی که به این ماه بخشیده، مسیر مغفرت و توبه و نیز طهارت روح و جان را هموارتر از گذشته قرار داده و به پیامبر خویش فرموده است؛ هرگاه بندگانم درباره من پرسیدند بگو بسیار نزدیک هستم و دعای دعاکننده را به‌هنگامى که مرا بخواند اجابت می‌‌کنم؛ «وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعان...»، این فراز از آیه 186 سوره بقره در سیاق آیات مربوط به ماه رمضان قرار دارد؛ یعنی هرچند خداوند همواره به بندگان نزدیک است، اما در این ماه شریف، به انسان‌ها طعم حس قرب را بیشتر می‌چشاند، از این جهت حضرت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله این ماه را ضیافة الله نامید تا انسان‌ها نسبت به اعمال خود مراقبت بیشتری داشته باشند.
آن حضرت طی خطبه‌ای مشهور به خطبه شعبانیه که در اواخر ماه شعبان به نکاتی درباره مراقبات ماه مبارک رمضان اشاره کردند، فرمود:
* وَ ارْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَاتِکُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَی عِبَادِهِ؛ در اوقات نماز، دست‌های خود را به دعا بردارید، زیرا که وقت نماز بهترین ساعت‌هاست و در این اوقات، حق‌تعالی با رحمت، به بندگانش می‌نگرد.
* یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یُعْطِیهِمْ إِذَا سَأَلُوهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ؛ و اگر با او مناجات کنند، پاسخ‌شان دهد و چنانچه او را ندا کنند لبیک‌شان گوید و اگر از او بخواهند عطا کند و چون او را بخوانند مستجاب‌شان کند.
در این حدیث در وهله اول درمی‌یابیم به‌دلیل اهمیتی که اقامه نماز در نظام الهی دارد، خداوند برترین ساعات شبانه‌روز را به این امر اختصاص داده است؛ در واقع از دیدگاه آموزه‌های دین، اوقاتی که خداوند آنها را برای نماز برگزیده است، از جهت نورانیت و معنویت در بهترین موقعیت قرار دارند و ملائک در چنین ساعاتی بیشتر در تردد هستند؛ این امر طبق روایات، در نماز صبح و مابین الطلوعین نمود بیشتری دارد.
اما در این فراز از حدیث، چند ویژگی برای اوقات نماز معرفی شده است:
اول اینکه برترین ساعات است. دوم اینکه خداوند در این ساعت با نظر رحمت به بندگانش می‌نگرد. سوم اینکه دعا در این ساعت به اجابت نزدیک‌تر و نیز عطاها و مواهب بیشتر است.
