تفریح سالم و یک فعالیت مناسب برای سلامتی جسمی و روحی، از پارامتر های یک زندگی ایده آل است؛ استخر با داشتن سونا و جکوزی، ترکیبی از این دو نیاز بشر را برطرف میکند. یعنی آبتنی در استخر و استفاده از سونا بخار و سونا خشک، علاوه بر یک تفریح سالم و لذت بخش، یک فعالیت بدنی عالی برای تنظیم فشار خون، افزایش ایمنی بدن و کالری سوزی است. دقیقا به همین دلایل، ساخت و راه اندازی سونا در استخر های ورزشی و در بیشتر خانه های مجلل، رواج یافته است.
اما راه اندازی سونا یک فرایند کاملا ساده نیست! شما علاوه بر داشتن یک محیط مناسب، عایق بندی اتاق و نصب نیمکت های چوبی، به تجهیزات و لوازمی برای تولید بخار، گرما و حفظ آن با هزینه مقرون به صرفه در سونا نیاز دارید.
می خواهید برای خود یک سونا طراحی و راه اندازی کنید؟
در صورتی که از دسته افراد مشتاق به راه اندازی سونا برای خود هستید، در مرحله اول باید اطلاعات و فضای کافی برای آن داشته باشید و انواع تجهیزات لازم برای راه اندازی انواع سونا را بشناسید. سونایی که می خواهید راه اندازی کنید یا یک اتاق بخار است که به سونا بخار معروف است و یا سونا خشک. تجهیزات لازم برای راه اندازی هر یک از این دو مدل سونا با هم متفاوت هستند. البته از نظر ظاهری نیز می توانید متوجه اختلافات آنها شوید.
تجهیزات مورد نیاز برای راه اندازی سونا
تاریخچه سونا به کشور فنلاند برمیگردد؛ به نحوی که در فنلاند سونا مرطوب، سونا بخار، سونا خشک، سونا گیاهان معطر و سونای مادون قرمز نیز وجود دارد. در صورتی که صحبت از سونا فنلاندی شد، منظور همان سونا خشک خودمان است.
به هر حال در ایران دو نوع سونا خشک و سونا بخار استفاده می شود و تجهیزاتی که در اینجا معرفی می کنیم، مناسب برای راه اندازی این دو نوع سونا می باشد.
اشتیاق به آشنایی با لوازم سونا و راه اندازی آن، به دلیل مزایای زیاد آن می باشد که شامل موارد زیر می باشد:
- دفع سموم بدن
- کالری سوزی و کمک به تناسب اندام
- افزایش ایمنی بدن در برابر بیماری ها
- کمک به رفع گرفتگی ماهیچه ها
- القای آرامش روحی و رفع خستگی ذهنی و جسمی
تجهیزات اختصاصی برای راه اندازی سونا خشک
سونا خشک یا فنلاندی (Finnish sauna) نوعی سونا است که از قدرت گرمای خشک استفاده می کند و برخلاف اتاق های بخار که به عنوان سونا بخار نیز شناخته می شوند، رطوبت و بخار هیچ نقشی در آن ندارند. رطوبت به طور معمول در حدود 5 تا 20 درصد نگه داشته می شود و دما در حدود 80-100 درجه سانتیگراد تنظیم می شود. برخی از لوازم به صورت اختصاصی برای سونا خشک کاربرد دارد؛ یعنی برای راه اندازی سونا خشک استاندارد، به آنها نیاز دارید. در تهیه لوازم سونا خشک و کیفیت محصولات دقت کنید، چرا که در صورت پایین بودن کیفیت تجهیزات، با وجود دمای بالای سونا خشک، در عرض کمتر از یک سال معیوب می شوند و شما نیاز به پرداخت هزینه های بیشتر خواهید داشت.
هیتر سونا خشک برای تولید گرما
هیتر از لوازم گرمایشی سونا است و سونا با گرما و دما معنی پیدا می کند. هیتر های مارک HELO از محبوب ترین های بازار ایران هستند و در انواع برقی و گازی توزیع میشوند. هیتر های گازی همان دیگ ها با مشعل گازی هستند که برای تجهیز سیستم گرمایشی سونا، استفاده می شوند.
البته در انواع سونا های خانگی و کوچک، پیشنهاد می شود از هیتر های برقی که نصب ساده تری دارند و فضای کمتری اشغال می کنند استفاده کنید. از دیگر انواع هیتر هایی که استفاده می شود، هیتر گازوئیلی و ذغالی هستند.
سنگ مناسب برای دریچه هیتر در سونا خشک
استفاده از سنگ روی درچه انواع هیتر های سونا، علاوه برای توزیع ملایم تر دما، جذابیت خاصی به محیط سونا می دهند. این سنگ ها از جنس گرانیت و مقاوم در برابر دمای بالا هستند و انتقال دما از سطح آنها به فضای سونا، به سادگی انجام می شود. نام دیگر این سنگ ها split-face است که به معنی شکسته یا شکاف خورده می باشد؛ چرا که سطوح ناهموار و زمخت آنها دارای مساحت بیشتری برای انتقال گرما دارد.
تجهیزات اختصاصی برای راه اندازی سونا بخار
یک اتاق بخار (که گاهی اوقات حمام ترکی نامیده می شود) زمانی ایجاد می شود که یک ژنراتور پر از آب، بخار را به یک فضای بسته پمپاژ می کند، بنابراین افرادی که در آن مکان حضور دارند، در معرض هوای مرطوب و گرم قرار می گیرند که دمای داخل اتاق بخار معمولا بین 110 درجه فارنهایت (43 درجه سلسیوس) تا 114 درجه فارنهایت (45 درجه سلسیوس) با سطح رطوبت 100 درصد است. سونا بخار نیز مانند سونا خشک به یک سری تجهیزات اختصاصی نیاز دارد که برای راه اندازی سونا خشک، کاربردی ندارند. در سونا بخار نیز رطوبت بالا می تواند به لوازم سونا بخار آسیب بزند! البته در صورتی که تجهیزات بی کیفیت خریداری کرده باشید.
دیگ بخار
به دلیل این که سونا بخار به بخار آب نیاز دارد، بهترین راه تولید بخار استفاده از دیگ بخار می باشد. دیگ های برقی و گازی برای افزایش دمای المنت ها و پاشیدن آب از طریق پمپ های کوچک دیگ، منجر به تولید بخار در سونا می شود. بهترین برند دیگ بخار که در ایران بیشترین استفاده را دارد، برند HELO می باشد.
مشعل مناسب برای افزایش دمای مبدل ها و المنت های دیگ جهت بخار آب
برای داغ شدن المنت ها از مشعل های گازی نیز استفاده می شود که در یک مجموعه دیگ و مشعل برای سونا خریداری می شوند. عموما این مشعل ها را با نام مشعل اتمسفریک گازسوز و بدون صدای اخگر می شناسند.
پمپ مناسب برای تزریق مداوم حجم مناسب آب به دیگ، جهت ایجاد بخار
پمپ های کوچکی مانند پمپ کولر وجود دارند که به عنوان پمپ بویلر و پمپ دیگ بخار استفاده می شوند که به آنها پمپ تغذیه نیز گفته می شود. بخار آب در سونا از آب تبخیر شده حاصل می شود و این آب را باید یک پمپ به دیگ بخار تزریق کند. البته لوازم پمپ هنگام نصب دیگ بخار در سونا بخار، به همراه دیگ وجود دارد و نیازی به خرید مستقل آن ندارید. البته آشنایی با این قطعه می تواند به شما در عیب یابی دیگ کمک کرده و در صورت نیاز آن را تعویض کنید.
تجهیزات و لوازم جانبی مشترک برای راه اندازی سونا خشک و سونا بخار
ترموستات
برای راه اندازی و خاموش کردن هیتر یا تجهیزات دیگ و مشعل و روشن کردن مجدد آنها جهت مدیریت دما یا بخار سونا، به یک ترموستات مناسب نیاز خواهید داشت. ترموستات های دیجیتال می توانند دمای بین -50 تا +150 درجه سانتیگراد را اندازه گیری کنند؛ یعنی کاملا برای استفاده در سونا خشک و سونا بخار، مناسب هستند. گرچه ترموستات از تجهیزات کوچک سونا می باشد، اما برای راه اندازی و عملکرد صحیح سونا، بسیار کاربردی است.
ساعت های شنی
مطمئنا تا اکنون کسی را ندیده اید که برای رفتن به سونا گوشیو ساعت همراه داشته باشد! از طرف دیگر طبق گفته پزشکان، ماکزیمم زمانی که باید در سونا بمانید 25 تا 30 دقیقه است و از این زمان بیشتر، می تواند به سلامتی شما آسیب وارد کند. در نتیجه بهتر است از ساعت های شنی 15، 20 یا 30 دقیقه ایی برای مدیریت زمان استفاده شود. ساعت های پایه چوبی، محفظه ضد آب شیشه ایی و دارای نشانگر های 5 دقیقه ایی، بهترین پیشنهاد است.
دماسنج برای کنترل و مشاهده میزان دما
دماسنج از لوازم جانبی راه اندازی سونا است و می تواند برای مدیریت و اندازه گیری دمای سونا بسیار کاربردی باشد. انواع پایه چوبی با اعداد مشخص شده و مقاوم در برابر رطوبت و همچنین انواع دیجیتال دماسنج ها در بازار وجود دارند. دماسنج های دیجیتال سونا معمولا یک عدد دیگر برای اندازه گیری رطوبت نیز دارند و می تواند علاوه بر دما، رطوبت سونا را نیز اندازه گیری کند.
دقت داشته باشید که دماسنج استخری با انواع مناسب برای سونا متفاوت است؛ چرا که دماسنج استخری، دما آب را اندازه گیری می کند اما دماسنج سونا، دما هوا را مشخص می کند.
دیگ و ملاقه
از دیگر لوازم جانبی راه اندازی سونا، سطل و ملاقه است که برای پاشیدن آب روی بدن، محل نشیمن، روی بدن و روی سنسور های حرارتی استفاده می شود.
انواع چراغ ها و محافظ آنها
شاید طراحی سونای شما کاملا استاندارد و جذاب باشد، اما به دلیل نورپردازی افتضاح با لامپ های نامناسب، حتی نخواهید 5 دقیقه در سونا بمانید! نورپردازی نامناسب و استفاده از لامپ های بی کیفیت با رنگ های نامناسب، علاوه بر از بین بردن جذابیت و دکوراسیون سونا، ممکن است باعث سردرد شما شود.
لامپ های استاندارد باید 12 تا 24 ول باشند تا خطر برق گرفتگی نداشته باشند و همچنین درجه حفاظت IP68 را داشته باشند.
دریچه های تهویه
دریچه های تهویه مانند پنجره های کوچک روی دیوار سونا نصب می شوند. لازم نیست این دریچه های همیشه باز باشند و مصرف انرژی لوازم گرمایشی سونا بالا ببرند؛ اما وجود آنها برای شرایط لازم، ضروری است. معمولا از دریچه های چوبی که در برابر رطوبت مقاوم بوده و رنگ های عایق روی آن کار شده، استفاده می شود.
بلندگو
بلندگوهای استیل HARVIA، بهترین پیشنهاد برای راه اندازی سیستم صوتی سونا می باشند. این باند های ضد آب را می توان روی سقف سونا نصب کرد. جنس استیل آن می تواند مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ زدگی داشته باشد. از این بلندگو های سونا برای ارسال پیغام ضروری و یا پخش موسیقی استفاده می شود.
راه اندازی سونا در استخر
چنانچه می خواهید یک سونا خشک یا بخار مناسب به استخر خود اضافه کنید، تجهیزات مورد نیاز تفاوتی با موارد فوق الذکر نمی کند! سونا چه در خانه باشد و چه در استخر ویلا، همچنان تجهیزات فوق را برای بهترین عملکرد، لازم دارد. داشتن تجهیزات و لوازم جانبی مناسب استخر، با بهداشتی کردن آب استخر و تنظیم دمای آن، علاوه بر ایجاد فضایی بسیار لذت بخش، می تواند یک وقت ورزش بسیار عالی برای شما باشد؛ یعنی یک تیر و دو نشان. در صورتی که شرایط ساخت استخر را دارید، بدون معطلی، تجهیزات استخر مورد نیاز را سفارش دهید.
از مهمترین تجهیزات استخر که بدون آنها نمیتوان انتظار راه اندازی یک استخر استاندارد را داشت، شامل موارد زیر است:
- پمپ تصفیه
- فیلتر شنی
- کلرزن
- اسکیمر یا استرینر
- مبدل گرمایشی
در انتخاب بهترین مدل های تجهیزات بر اساس اندازه استخر و تعداد دوره های مورد نیاز برای تصفیه، دقت فرمایید و حتما از مشاوره افراد متخصص استفاده کنید.
شرایط اولیه راه اندازی سونا خشک یا سونا بخار
برای راه اندازی سونا، باید مقدمات ساخت و راه اندازی را انجام دهید. لازم است قبل از خرید تجهیزات سونا، مقدمات زیر را انجام دهید تا بتوانید تجهیزات مورد نظر را در محل مناسب، نصب نمایید.
مرحله اول: مکان سونا را مشخص نمایید؛ چنانچه سونا در محل استخر نصب می شود، بهتر است در نقشه کشی سازه، محل سونا طراحی شود. نقشه کشی و طراحی سونا به تخصص مرتبط نیاز دارد، در نتیجه به یک نقشه کش سازه نیاز خواهید داشت، مگر اینکه بخواهید یکی از اتاق خواب های منزل را به سونا تبدیل کنید.
مرحله دوم: مجوز های لازم برای شروع ساخت و ساز را از مراکز ذیربط تهیه کرده و شروع به سفت کاری سونا نمایید. شما می توانید مجوز یا پروانه ساخت استخر و سونا را از شهرداری دریافت کنید. این مجوز تا 2 سال معتبر است و باید در طی این مدت، مدارک کافی برای شروع ساخت و ساز را داشته باشید.
مرحله سوم: پس از انجام سفت کاری ها، نوبت به عایق بندی مناسب سقف و دیوار ها و کف سازی می رسد. حال شما یک مکان مناسب برای راه اندازی سونا را دارید. اما برای صرفه جویی از مصرف سوخت و همچنین بالا بردن کیفیت سونا، باید عایق بندی های لازم انجام شود.
بهترین عایق برای سقف و دیوار سونا، شامل نانوایزوکاور و عایق کریستالی روی کاشی است که عموما با چوب های مخصوص پوشیده می شوند.
از دیگر عایق هایی که در دیوار، سقف و کف سونا استفاده می شود، می توان موارد زیر را نام برد:
- انواع ژل های میکروسیلیس
- انواع ورق های پلیمری آب بند
- انواع عایق های پلیمری رنگی و بی رنگ،
- عایق های دو جزئی
- انواع ملات های الیاف دار
- کریستالر
- استاپر بولت
- ماستیکهای پلی یورتان
- الیاف پلی پروپیلن
- واتر استاپ هیدروفیلی بنتونیتی
- اسپیسر
- افزودنی زودگیر و دیرگیر بتن
- پودر واترپروف
مرحله چهارم:
از چوب های مرغوب و مناسب برای محیط سونا استفاده کنید. چوب در مقابل رطوبت ضعیف است و می تواند بهترین جا برای رشد انواع قارچ ها و میکرئب ها باشد! به همین جهت استفاده از هر چوبی در سونا خشک و بخصوص سونا بخار، مناسب نیست. بهترین چوب برای سونا، ترمووود استه که عایق کاری های لازم روی آن انجام شده است. می توانید با اضافه کردن رنگ های محافظ مانند لاک محافظ ترمووود، بورما واکس یا دیوترول، طول عمر این چوب را افزایش دهید.
از دیگر چوب های مناسب برای سونا می توان موارد زیر را نام برد:
- هملوک
- صنوبر یا پاپولوس (populus) ترمولا
- سرو سرخ یا تویا پلیکاتا (tuiapilicata)
- صنوبر نروژی (Norway Spruce)
- توسکای سیاه (Alnus glutinosa)
- ماگنولیا (Magnolia)
- کاج اسکاتلندی (Pinus sylvestris)
- هاردوود (harwood) مناسب برای کف سونا
مرحله ششم: از درب های مناسب برای سونا استفاده کنید. بهترین درب های چوبی از جنس ترموود می باشند. البته درب های شیشه ایی برای سونا نیز از موارد زیبا و مناسب هستند. از دیگر انواع درب های مناسب سونا، می توان موارد زیر را نام برد:
- چوب ترمووود
- شیشه سکوریت
- نراد
- یولکا
- ساسنا
اکنون شما اطلاعات کافی برای راه اندازی سونا را در استخر و در خانه دارید و میتوانید مستقیم به سراغ دریافت پروانه ساخت و نقشه کشیدی جهت طراحی سونا روید. امیدواریم توانسته باشیم شما را به صورت کامل با راه اندازی سونا خشک یا سونا بخار آشنا کرده باشیم.
