جمعه گذشته افکار عمومی آمریکا شاهد یک حکم قضایی جنجالی و قابل توجه توسط دادگاهی در ایالت ویسکانسین بود. این حکم که باعث تعجب بسیاری از آمریکایی‌ها بویژه فعالان جنبش «جان سیاهان اهمیت دارد» شد، راه را برای بحث‌ها و اعتراضات بعدی در زمینه موضوعاتی نظیر حق حمل سلاح در آمریکا یا برخورد با معترضان و همچنین درگیری‌های مردمی در اعتراضات آمریکا باز کرد. «کایل ریتنهاوس» نوجوان 18 ساله‌ای است که روز جمعه دادگاه ویسکانسین رای به تبرئه او در ماجرای قتل ۲ نفر و مجروح کردن نفر سوم داد. ماجرا از این قرار بود که ماه آگوست سال ۲۰۲۰ در جریان اعتراضات مردمی به کشته شدن یک سیاه‌پوست در شهر کنوشا در ایالت ویسکانسین، رسانه‌ها عکسی از یک نوجوان را منتشر کردند که با اسلحه نظامی در داخل جمعیت معترضان در این شهر حضور دارد. او که از سفیدپوستان مخالف جنبش سیاه‌پوستان در آمریکاست، با اسلحه به داخل جمعیت می‌آید و بعد از مدتی که درگیری بین او و ۲ تن از معترضان شکل می‌گیرد، در نهایت به ۲ معترض دیگر که از قضا آنها نیز سفیدپوست بودند، شلیک می‌کند و نفر سومی را که برای کمک به صحنه آمده بود نیز مورد هدف قرار می‌دهد که او نیز زخمی شده و به بیمارستان منتقل می‌شود. افکار عمومی در آمریکا مدت زمان زیادی در انتظار تشکیل دادگاه ریتنهاوس باقی ماند. مردم معتقد بودند دادگاه باید با دقت بسیاری به این مساله رسیدگی کند، زیرا دادگاه‌های مربوط به سیاه‌پوستانی که به دست پلیس آمریکا کشته می‌شدند معمولا رای به تبرئه افسران پلیس می‌دادند و این مساله باعث اعتراضات شدیدی در جامعه سیاه‌پوستان آمریکا می‌شد.
دادگاه نوجوان 18 ساله آمریکایی اما از این منظر نیز برای افکار عمومی حائز توجه بود که بدانند آیا با اتهام حمل اسلحه برای تهدید مردم مواجه می‌شود یا نه. در واقع این دادگاه برای بسیاری از فعالان مدنی که قصد دارند حمل سلاح در آمریکا را محدود کنند، دادگاهی سرنوشت‌ساز بود. کایل ریتنهاوس به تلاش برای تشویق خشونت نیز متهم شده بود اما در نهایت از تمام این اتهامات تبرئه شد و قاضی اعلام کرد از نظر هیات‌منصفه اقدام او در کشتن ۲ فردی که به او نزدیک شده و نزاع به راه انداخته بودند، دفاع از خود بوده است.
از روز جمعه که نتیجه دادگاه مشخص شده است، فعالان جنبش‌های سیاه‌پوستان و همچنین مقابله با حمل سلاح در آمریکا در خیابان‌های شهرها و ایالت‌های مختلف این کشور دست به اعتراض زدند و خشونت بیشتری در این اعتراضات دیده شده است. اعتراضات به قدری گسترده بود که اعضای دولت بایدن مجبور به موضع‌گیری در این زمینه شدند. شخص بایدن در این باره اعلام کرد باید به رأی دادگاه احترام گذاشت و نمی‌توان در این باره اقدامی انجام داد و همچنین اعلام کرد به سیستم قضایی آمریکا اعتماد کامل دارد. این در شرایطی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا که از حامیان سرسخت گروه‌های سفیدبرتر‌پندار در ایالات متحده است، در سخنانی ضمن حمایت از رأی دادگاه اعلام کرد همه باید از حق حمل سلاح که از طریق قانون اساسی به مردم آمریکا داده شده است، حمایت کنند.
تا اینجای کار با توجه به صحبت‌هایی که توسط مقامات آمریکایی بیان شده است، دادگاه کایل ریتنهاوس را می‌توان شکستی بزرگ و گامی رو به عقب برای جنبش‌های مدنی آمریکا دانست. این دادگاه غیر از اینکه شکستی برای جنبش‌های مدنی سیاه‌پوستان و همچنین حامیان محدود کردن حمل سلاح در آمریکا بود، بر شکاف اجتماعی موجود در جامعه آمریکا نیز افزود و بار دیگر نشان داد سیاستمداران می‌توانند با ایجاد شکاف در جامعه آمریکا به ترویج تندروی‌های خود در این جامعه پرداخته و از این شکاف‌ها سود سیاسی ببرند. نکته جالب در این باره، گزارش روز گذشته «سی‌ان‌ان» درباره مهم‌ترین خطراتی است که جامعه آمریکا را تهدید می‌کند. «سی‌ان‌ان» در تحلیل مفصلی در این باره نوشت: «ترسناک‌ترین و هراس‌انگیزترین تهدید برای جامعه ایالات متحده در شرایط کنونی سفیدپوستان عصبانی هستند».
در این گزارش تاکید شده برخی کلیشه‌ها یا «استریوتایپ»ها برای مدت‌های زیاد ذهن آمریکایی‌ها را به خود مشغول کرده بود؛ به عنوان مثال کلیشه مردان عصبانی سیاه‌پوست که در سیاست و همچنین فرهنگ عمومی آمریکا ریشه دوانده بود، تا سالیان سال باعث می‌شد مردم آمریکا بویژه سفیدپوستان از مردان سیاه‌پوست که شاید ظاهرشان کمی عصبانی به نظر می‌رسید، فاصله گرفته و از آنها بترسند. از نظر تحلیلگر «سی‌ان‌ان» این مساله به صورت عمدی در سیاست به وجود آمده بود تا مردم در جامعه کاری کنند که وحشت از سیاه‌پوستان باعث شود آنها نتوانند در ارکان سیاست آمریکا حضور پیدا کرده و نفوذی داشته باشند. این در واقع یک نوع مالیات ذهنی بود که باید مردان سیاه‌پوست در آمریکا می‌پرداختند تا متوجه شوند قدرت در دست سفیدپوستان است و آنها دشمن شماره یک جامعه آمریکایی و نظم به وجود آمده توسط سفیدپوستان هستند. ظهور ترامپ و پدیده ترامپیسم در آمریکا به نظر می‌رسد در حال تغییر دادن این کلیشه است. بر این اساس نگاهی به دادگاه‌های برگزار شده در آمریکا نشان می‌دهد اکثر کسانی که مورد محاکمه قرار می‌گیرند، مردان سفیدپوست عصبانی هستند؛ کسانی که از روی خشم و نژادپرستی دست به اقدامات خشونت‌آمیز و حتی کشتارهای بزرگ می‌زنند و اکثر آنها را نیز نوجوانان و جوانان تشکیل می‌دهند و این مساله برای آینده آمریکا بشدت خطرناک است. حمایت سیاسی از این افراد اما باعث شده نگرانی‌ها درباره عمیق‌تر شدن شکاف بین جامعه سیاهان و سفیدپوستان در آمریکا موجب ایجاد نگرانی در بین جامعه‌شناسان و سیاستمداران آمریکایی شود. تبرئه بسیاری از این مردان عصبانی سفیدپوست در دادگاه‌های آمریکایی بر وخامت اوضاع می‌افزاید اما تاکنون کسی به این مساله توجهی نکرده است و رقابت‌های سیاسی در این باره ظاهرا بر نگرانی‌ها در این باره غلبه می‌کند.
هم‌اینک دیگر این - به قول ترامپ- «تروریسم اسلام رادیکال» نیست که مردم آمریکا را می‌ترساند و در عین حال اعتراضات سیاه‌پوستان در جنبش «جان سیاهان اهمیت دارد» نیز نمی‌تواند موجب ترس و هراس آمریکایی‌ها شود، زیرا دوران قربانی کردن سیاه‌پوستان برای حفظ جامعه آمریکایی به سر آمده است. نگاهی به دادگاه‌های برگزار شده و همچنین فضای موجود در جامعه آمریکا نشان می‌دهد این روزها دیگر چیزی هراسناک‌تر و ترسناک‌تر از مردان سفیدپوست عصبانی در جامعه آمریکایی وجود ندارد. تصاویر منتشرشده از حمله به ساختمان کنگره در روز ۶ ژانویه نیز نشان می‌دهد این فرضیه باید تقویت شده و برای آن چاره‌ای اندیشیده شود. مردان سفیدپوست از طبقه متوسط با لباس‌ها و نمادهای قرمزرنگ حزب جمهوری‌خواه و شعار «آمریکا را دوباره باعظمت می‌سازیم» این روزها بیشتر از کسانی مانند جورج فلوید، احمد آربری یا سایر سیاه‌پوستانی که در طول چند سال گذشته قربانی سیستم نژادپرستی ساختاری در آمریکا شده‌اند، برای جامعه آمریکایی ترسناک هستند. زمانی‌که این نماد را با اسلحه در کنار هم قرار دهیم با طیف مردان سفیدپوست عصبانی اسلحه به دستی روبه‌رو هستیم که این روزها می‌توانند در هر راهپیمایی اعتراضی حضور پیدا کرده و بدون اینکه با تبعات اقدامات خود روبه‌رو شوند، دست به کشتار بزنند.
زمانی که به بحث سیاست در این زمینه می‌رسیم، داستان جالب‌تر نیز می‌شود. اتفاق جدیدی که در این باره رخ داده، پست توئیتری و اینستاگرامی یکی از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره به نام «پل گسار» است که در آن انیمه‌ای را منتشر کرده که نشان می‌دهد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و «الکساندریا اکازیو کورتز» نماینده دموکرات مجلس نمایندگان را با یک شمشیر به قتل می‌رساند. هفته گذشته مجلس نمایندگان آمریکا رای به تنبیه گسار داده و او را از انجام وظایف خود در کمیته‌های تخصصی مجلس نمایندگان منع کرد. با وجود اینکه این نماینده کنگره مجبور به حذف این ویدئو از صفحه شخصی خود شد، هرگز از جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و اکازیو کورتز، نماینده دموکرات عذرخواهی نکرد. نکته جالب توجه این بود که این اتفاق، یک اتفاق ناگهانی و بدون هماهنگی نبوده است و تعداد زیادی از نمایندگان جمهوری‌خواه از گسار در این باره حمایت می‌کنند.
رسیدن بحث‌های مرتبط با نژادپرستی از کف خیابان‌های آمریکا به مجلس نمایندگان این کشور نشان می‌دهد شکاف اجتماعی به وجود آمده بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات سال 2016، هر روز وضعیت وخیم‌تری پیدا می‌کند و این آتش زیر خاکستر می‌تواند در انتخابات سال 2024 به آتشفشانی عظیم در داخل جامعه آمریکا تبدیل شود؛ بویژه اگر شاهد بازگشت ترامپ به عرصه سیاست و نامزدی او در انتخابات ریاست‌جمهوری باشیم. زمانی که اخبار مرتبط با این موضوعات را در کنار اخبار مرتبط با دیوان عالی آمریکا و حمایت این دیوان از تسهیل حمل اسلحه در آمریکا قرار دهیم، جامعه آمریکایی تکمیل‌تر می‌شود و تصویری از مردان و زنان خشمگینی را به نمایش می‌گذارد که با اسلحه در خیابان‌ها حاضر شده و به دلیل اینکه تصور می‌کنند هر نوع کشتاری می‌تواند با توجیه دفاع از خود همراه شود، دست به قتل‌عام گسترده می‌زنند. در همین حال در دنیای سیاست نیز اتفاق خاصی نمی‌افتد، زیرا همین فضا در داخل کنگره آمریکا و دولت و دیوان عالی این کشور نیز وجود دارد و فضا را به سمت اقدامات تحریک‌آمیز بیشتر هدایت می‌کند.
ثمانه اکوان
