افراد مبتلا به چربی خون دارای چربی زیادی در خون خود هستند یعنی کلسترول و تری گلیسیرید. کلسترول بالا می‌تواند منجر به تجمع پلاک در دیواره رگ‌های خونی شود که می‌تواند عروق را مسدود کرده و باعث فشار خون بالا، سکته مغزی، بیماری قلبی یا حمله قلبی شود. تری گلیسیریدهای بالا خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می‌دهد که به نوبه خود خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سایر اختلالات از جمله دیابت را افزایش می‌دهد. علائم چربی خون باید توسط پزشک متخصص قلب در کرج بررسی شود.
کلسترول چیست؟
کلسترول یک ماده مومی و شبیه چربی است که در جریان خون یافت میشود. در تمام بافت‌های بدن وجود دارد. توسط کبد تولید میشود و همچنین از غذاهای با منشاء حیوانی مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی استخراج میشود. بدن شما از کلسترول برای تولید مواد ضروری بدن مانند دیواره سلولی، هورمون‌ها و ویتامین D استفاده می‌کند.
چرا باید به کلسترول خود اهمیت بدهم؟
در حالی که کلسترول برای زندگی ضروری است، مقدار زیاد آن در خون شما می‌تواند خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
کلسترول در ذرات پروتئین/چربی (لیپوپروتئین) از طریق جریان خون شما حرکت می‌کند. یک نوع ذره، به نام لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL)، کلسترول را به بدن می‌رساند. LDLها اغلب کلسترول "بد" نامیده می‌شوند.
نوع دیگری از ذرات به نام لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) به حذف کلسترول از جریان خون کمک می‌کند. HDLها اغلب کلسترول "خوب" نامیده می‌شوند. سطح HDL بالا (بیشتر از 60) به عنوان یک عامل محافظ در برابر بیماری‌های قلبی در نظر گرفته میشود.
اگر مقدار زیادی LDL در جریان خون خود دارید، پلاک‌های مومی می‌توانند در امتداد دیواره شریان شما جمع شده و باعث تنگی عروق شوند. با گذشت زمان، عروق ممکن است با این پلاک‌ها آسیب ببینند و مستعد لخته شدن خون شوند. این بیماری قلبی عروقی نامیده میشود. لخته شدن خون در قلب می‌تواند باعث حمله قلبی شود. لخته شدن خون در مغز می‌تواند باعث سکته مغزی شود.
تری گلیسیرید چیست و چرا باید به آن‌ها اهمیت داد؟
تری گلیسیرید نام علمی رایج‌ترین نوع چربی است که هم در بدن و هم در غذاها یافت میشود. تری گلیسیریدها به ذرات لیپوپروتئین موجود در خون متصل می‌شوند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که افزایش تری گلیسیرید یک عامل خطر مستقل برای بیماری عروق کرونر قلب (CHD) است. برخی از لیپوپروتئین‌های غنی از تری گلیسیرید ممکن است باعث تجمع پلاک در عروق شوند.
توصیه‌ها
پزشکان توصیه می‌کنند کلسترول را از 35 سالگی برای مردان و 45 سال برای زنان بررسی کنند. دکتر عسگرپور متخصص قلب در کرج توصیه می‌کند که همه بزرگسالان 20 سال یا بیشتر ازمایش چربی ناشتا را انجام دهند. مشخصات چربی شامل کلسترول تام، کلسترول LDL، کلسترول HDL و تری گلیسیرید است. متخصصان توصیه می‌کنند که ازمایش لیپیدها در صورت طبیعی بودن هر 5 سال تکرار شود.
سطح مطلوب چربی خون
چربی خون نرمال برای سنین و شرایط مختلف تفاوت دارد.
کلسترول کل
کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر = مطلوب
200-239 میلی گرم/دسی لیتر = مرز بالا
240 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر = زیاد
کلسترول LDL
کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر = مطلوب
100-129 میلی گرم در دسی لیتر = نزدیک/بالای مطلوب
130-159 میلی گرم/دسی لیتر = حد مرزی بالا
160-189 میلی گرم/دسی لیتر = زیاد
190 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر = بسیار زیاد
کلسترول HDL
زیر 40 میلی گرم در دسی لیتر = کمتر از حد مطلوب (کم)
60 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر = بهینه (زیاد)
تری گلیسیرید
کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر = طبیعی است
150-199 میلی گرم در دسی لیتر = مرز بالا
200-499 میلی گرم در دسی لیتر = زیاد
500 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر = بسیار زیاد
عوامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی عروقی و کاهش خطر
برخی از عوامل (مانند سابقه خانوادگی بیماری قلبی، سن یا جنسیت) را نمی‌توان تغییر داد، اما می‌توانید با تغییر شیوه زندگی، خطر را کاهش دهید.
- سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
- فشار خون بالا: فشار خون بیش از 140/90 میلی متر جیوه افزایش یافته در نظر گرفته میشود، خطر قلبی عروقی را افزایش می‌دهد و باید کنترل شود.
- دیابت خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
- افزایش LDL (> 190 میلی گرم در دسی لیتر) و تری گلیسیریدها عوامل خطر بیماری عروق کرونر قلب هستند
- عدم فعالیت بدنی: ورزش منظم می‌تواند به کاهش کلسترول کل بدن شما کمک کرده و ممکن است میزان HDL را در بدن ما افزایش دهد. افرادی که به طور منظم ورزش می‌کنند، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند، حتی اگر سطح چربی آن‌ها تغییر نکند.
- وزن اضافی بدن: با هر پوند اضافی، بدن باید حجم خون و تعداد مویرگ‌ها را برای تأمین بافت چربی افزایش دهد. این بدان معناست که قلب باید بیشتر کار کند. کاهش وزن می‌تواند این فشار بر قلب را کاهش دهد. حفظ وزن سالم به طور دائمی مستلزم تغییر عادات غذایی، الگوهای ورزش و نگرش است.
- رژیم غذایی: رژیم غذایی غنی از کلسترول و چربی اشباع شده خطر تجمع پلاک در پوشش داخلی رگ‌های خونی را افزایش می‌دهد. با رعایت این توصیه‌ها رژیم غذایی سالم داشته باشید:
- کاهش مصرف چربی های اشباع شده به 15-20 گرم چربی اشباع در روز (7 or یا کمتر از کالری روزانه
- مصرف کلسترول را به 200 میلی گرم یا کمتر در روز کاهش دهید
- روزانه 20-30 گرم فیبر بخورید. فیبر موجود در غذاهای گیاهی (میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات)
- از محصولات لبنی بدون چربی استفاده کنید
- از گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده کمتر استفاده کنید
- هفته‌ای دو وعده ماهی بخورید که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی قزل آلا، ماهی خال مخالی و ماهی هالیبوت است. اسیدهای چرب امگا 3 باعث کاهش تری گلیسیرید و لخته شدن خون میشود
- غذاهای سرخ شده را محدود کنید
- غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید
- سن: مردان 45 سال به بالا و زنان 55 سال به بالا بیشتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی هستند.
- سابقه خانوادگی بیماری زودرس کرونر قلب، به ویژه در اقوام درجه یک مرد کمتر از 55 سال، یا در بستگان درجه اول زن کمتر از 65 سال، خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. (بستگان درجه یک پدر، مادر و خواهر و برادر هستند.)
رفتار
چه زمانی باید از درمان دارویی استفاده کرد؟ این سوال باید با پزشک معالج که سابقه کامل سلامت شما را می‌داند مورد بحث و تصمیم گیری قرار گیرد. ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی می‌تواند به تعیین مناسب بودن و شدت درمان کمک کند. عوامل خطر متعدد یا شرایط قبلی (حمله قلبی قبلی یا سندرم متابولیک) ممکن است درمان تهاجمی‌تر یا زودتر را برای کاهش سطح کلسترول ضروری کند.
درمان سبک زندگی برای چربی خون بالا
رژیم غذایی سالم و کم چرب و ورزش بیشتر برای کاهش کلسترول و تری گلیسیرید توصیه میشود، فعالیت‌هایی که ممکن است به افزایش کلسترول HDL نیز کمک کند. برای کاهش کلسترول LDL، باید گوشت قرمز و تخم مرغ کمتری بخورید. از محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی مانند شیر بدون چربی برای کاهش چربی اشباع و کلسترول در رژیم غذایی خود استفاده کنید. کمتر غذای سرخ کرده بخورید و با روغن‌های سالم بپزید. فیبر بیشتری از جمله میوه، سبزیجات، لوبیا و غلات کامل بخورید. و وزن سالم داشته باشید یا وزن کم کنید.
برای کاهش تری گلیسیرید، اگر اضافه وزن دارید، باید وزن خود را کاهش دهید. میزان فعالیت بدنی خود را افزایش دهید؛ سیگار و نوشیدن الکل را ترک کنید؛ غذاهایی بخورید که چربی اشباع، چربی ترانس و کلسترول کمی دارند ؛ و کربوهیدرات‌ها و غذاهای شیرین مانند دسر، نوشابه معمولی و آب میوه کمتر بخورید.
