سازوکار عقب‌نشینی نیروهای رزمی آمریکا از عراق

منابع آگاه نظامی عراقی از نزدیک بودن آغاز فعالیت کمیته نظامی فنی مشترک عراقی - آمریکایی برای تدوین سازوکار اجرای دستاوردهای دور اخیر گفت‌وگوی راهبردی میان بغداد و واشنگتن که  ژوئیه گذشته برگزار شد، خبر می‌دهند.

در آخرین دور گفت‌وگوی راهبردی میان بغداد و واشنگتن، بر سر عقب‌نشینی نیروهای رزمی آمریکا در ۳۱ دسامبر و تغییر حضور نظامی آمریکا در عراق به حضور استشاری و آموزشی توافق شد و مقامات نظامی عراقی رسما بار دیگر تاکید کردند که مسئولیت حمایت از پایگاه‌های نظامی که نیروهای خارجی در آن به سر می‌برند، بر گردن نیروهای عراقی است.

یک ژنرال ارشد در فرماندهی عملیات مشترک عراق ، دیروز (جمعه - ۶ آگوست)، در گفت‌وگو با پایگاه خبری «العربی الجدید» تصریح کرد: انتظار می‌رود که به زودی نظامیان آمریکایی به بغداد بیایند تا فعالیت و همکاری با طرف عراقی برای تدوین یک سازوکار برای اجرای توافق در خصوص عقب‌نشینی نیروهای رزمی آمریکا از کشور تا پایان سال میلادی جاری را آغاز کنند. 

این مقام ارشد نظامی که خواست نامش فاش نشود، گفت که توافق شده بود که یک کمیته نظامی و امنیتی مشترک میان دو طرف، فعالسازی مفاد بند‌های نظامی مربوط به گفت‌وگوی راهبردی اخیر میان دو کشور و سازوکار عقب‌نشینی نیروهای رزمی که قرار است طی چند مرحله صورت گیرد و شامل تجهیزات و تسلیحات نظامی است، را برعهده گیرد. به ویژه که واشنگتن در عراق دارای خودروهای زرهی، بالگردهای جنگی و ..است که زمان آن به پیش از تدارک آمریکا برای نبرد آزادسازی موصل باز می‌گردد.

به گفته این مقام مسئول، کشورش به سازوکارهای توافق در تامین امنیت خروج کامل نیروها و تأمین امنیت پایگاه ها و اردوگاه ها پایبند خواهد ماند. نقشه استقرار نظامی نیروهای ائتلاف و نیروهای ناتو تغییر نخواهد کرد، آن‌چنان که برخی از سیاستمداران و کارشناسان امنیتی آن را ترویج می‌کنند. زیرا دو پایگاه عین الاسد و حریر در الانبار و اربیل ، علاوه بر پایگاه ویکتوریا، در غرب بغداد به برنامه‌های حمایت، پشتیبانی و آموزش نیروهای عراقی و دادن اطلاعات هوای و دریافت درخواست‌های پشتیبانی مربوط به حمل و نقل هوایی ائتلاف ادامه خواهند داد.

به گفته این مقام ارشد نظامی، مسئولیت طرف عراقی این کمیته بر عهده ژنرال «عبدالامیر الشمری» فرماندهی عملیات مشترک و «قاسم الاعرجی» مشاور امنیت ملی عراق است. دو نفری که مذاکرات دور چهارم گفت‌وگوی راهبردی میان بغداد و واشنگتن را اداره کردند. از سوی دیگر انتظار می‌رود که به زودی «برت مک گورک» هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا در کاخ سفید، در حاشیه بررسی سازوکار عقب‌نشینی نیروهای رزمی از عراق به این کشور سفر کند.

در همین راستا، سرتیپ «تحسین الخفاجی» سخنگوی رسمی و نظامی عراق گفت که مسئولیت حمایت از جان مستشاران و مربی‌های نظامی آمریکایی بر عهده نیروهای مسلح عراقی است.

خبرگزاری رسمی عراق (واع) به نقل از الخفاجی اعلام کرد: مدت زمانی که مستشاران و مربی‌های نظامی خارجی پس از خروج نیروهای رزمی آمریکایی از خاک عراق، در این کشور باقی می‌مانند، اهمیتی ندارد، بلکه مهم، تداوم آموزش و دریافت اطلاعات از نهادهای نظامی و امنیتی بین‌المللی است.

وی افزود که پایگاه‌های نظامی واماکن اختصاصی و ویژه این نیروهای خارجی وجود ندارد، بلکه این نیروهادر داخل پایگاه‌های نظامی مشترک با عراق حضور دارند. در مرحله پیش نیز نیروهای ائتلاف تجهیزات نظامی به ارزش بالغ بر ۶۰ میلیون دلار  را در اختیار ارتش، سروس مبارزه با تروریسم و نیروهای پیشمرگه قرار دادند.

از سوی دیگر، «مجاهد الطائی» تحلیلگر امور سیاسی و امنیتی عراق می‌گوید که واشنگتن در خصوص سازوکار عقب‌نشینی نیروهایش شرط خواهد گذاشت و شرط آن، عدم هرگونه تعدی از سوی شبه‌نظامیان به این نیروها و الزام دولت به این امر خواهد بود.

وی در گفت‌وگو با پایگاه خبری العربی الجدید گفت: «ورود کمیته آمریکایی برای اجرای سازوکار توافق صورت گرفته، احتمالا به دولت الکاظمی کمک خواهد کرد تا افرادی را که در خصوص دستاوردهای این گفت‌و‌گو تردید دارند، با خود همراه سازد و آن‌ها را متقاعد کند. اما ورودی‌ها و راه‌های بازگشت نیروهای رزمی آمریکا به عراق یکی نیست و ائتلاف بین‌المللی به فرماندهی واشنگتن و ناتو در عراق حضور دارند، علاوه بر آن ، نیروی هوایی آمریکا نیز کاملا کنترل آسمان عراق را در دست دارد و ایالات متحده می تواند در این زمینه مانور بدهد».

الطائی تصریح کرد: «لذا می‌توان گفت که نیروهای رزمی آمریکا از در خارج می‌شوند و از پنجره باز می ‌گردند. این به آن معناست که در حال حاضر تغییری در نقشه حضور آمریکا در عراق حاصل نمی‌شود. زیرا کلیه نیروهای خارجی حاضر در عراق به حضور آمریکا متکی هستند و خروج نیروهای آمریکایی به معنای ضرورت عقب‌نشینی تدریجی باقی نیروها است».

 پارلمان عراق در دی ماه سال ۹۸، در پی اقدام جنایتکارانه آمریکا در ترور سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی فرمانده شهید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و شهید ابومهدی المهندس نائب رئیس شهید سازمان الحشد الشعبی عراق، طرح اخراج نظامیان آمریکایی از خاک این کشور را تصویب کرد؛ با این حال، آمریکا همچنان بر نقض این مصوبه و باقی ماندن در خاک عراق اصرار می‌ورزد.

به‌رغم اظهارات مقامات آمریکایی و عراقی درباره محدود شدن مأموریت نظامیان بیگانه به آموزش و اقدامات مستشاری به نیروهای عراقی، گرو‌ه‌های مقاومت عراق با اشاره به ورود گسترده کاروان‌های لجستیکی آمریکایی به خاک این کشور و مشارکت نیروهای آمریکایی در عملیات‌های نظامی عراق تأکید دارند که این اقدامات نمی‌تواند بیانگر محدود شدن مأموریت نظامیان آمریکایی باشد.

اواخر تیرماه، هیأت عراقی به سرپرستی «فؤاد حسین» وزیر خارجه این کشور به آمریکا رفت تا دور چهارم نشست موسوم به «گفت‌و‌گوهای استراتژیک» را پیش ببرد و «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر عراق نیز راهی آمریکا شد تا  میهمان «جو بایدن» باشد و ادامه گفت‌و‌گوهای استراتژیک را به دست بگیرد.

بایدن و الکاظمی بامداد سه‌شنبه هفته گذشته و در پایان دیدار خود در کاخ سفید، بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن تأکید شده بود: «واشنگتن و بغداد توافق کردند که تا انتهای سال جاری (۲۰۲۱) حضور نیروهای نظامی آمریکا در عراق پایان یابد و آمریکا به حاکمیت و قوانین عراق احترام می‌گذارد».

الکاظمی پس از این سفر مدعی شد که «مهمترین دستاورد گفت‌وگوی راهبردی این بود که مواضع گروههای سیاسی عراق را یکپارچه کرد».

نخست وزیر عراق با بیان اینکه رابط آمریکا و عراق، وارد مرحله جدیدی خواهد شد، تأکید کرد: «نیروهای امنیتی، قادر به حمایت از خاک ما هستند».

با این حال روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت آمریکا قصد ندارد نظامیان خود را از عراق خارج سازد بلکه با عناوین دیگری آن‌ها را در این کشور نگه خواهد داشت. این روزنامه به نقل از مقامات آمریکایی در وزارت دفاع این کشور (پنتاگون) و مقامات دیگر که نامی از آن‌ها نبرده، نوشته است که به نظر می‌رسد آمریکا با درخواست نخست‌وزیر عراق برای تعیین موعد خروج نیروهای رزمی‌اش از آمریکا موافقت کند، اما قرار نیست حتی یکی از ۲۵۰۰ سرباز آمریکایی حاضر در عراق نیز این کشور را ترک کند و صرفا نقش و نوع کارکرد آن‌ها بازتعریف خواهد شد و نیروهای آمریکایی با عناوین دیگری در عراق باقی خواهند ماند.