بسیاری از افراد وجود دارند که به دلایل مختلف تنفس خود را به صورت دهانی انجام می‌دهند و این کار برای آنها تبدیل به نوعی عادت شده است.
متاسفانه بیشتر این افراد از عوارض این نوع تنفس مطلع نیستند و آن را پیگیری نمی‌کنند. در واقع تنفس دهانی، معضلی است که اگر زود به درمان آن نپردازیم، می‌تواند طی زمان مشکلات زیاد دیگری را برای ما ایجاد کند.
عادت به بازگذاشتن دهان هنگام خواب نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های اختلال تنفسی افراد باشد که باید به پیگیری عوامل آن پرداخت. وقتی فردی هنگام خواب دهان خود را باز می‌گذارد و از راه دهان تنفس می‌کند، احتمال وجود بیماری‌های مختلف ناشی از اختلال در کار دستگاه تنفسی فوقانی در وی وجود دارد.
بنابراین توصیه متخصصان در این مورد این است که اگر فردی از راه دهان تنفس می‌کند یا هنگام خواب دهان او باز می‌ماند، باید هر چه سریع‌تر برای بررسی دقیق به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند تا بتواند مشکل خود را پیش از بروز عوارض دیگر مرتفع کند.
مردان بیشتر از زنان
احتمال خوابیدن با دهان باز در افراد مبتلا به آسم و آپنه خواب بیشتر است. از سوی دیگر، مردان نسبت به زنان بیشتر احتمال دارد که با دهان باز بخوابند، به طوری که براساس نتایج یک مطالعه، تقریبا یک سوم از مردان در هنگام خواب از طریق دهان نفس می کشند، اما این میزان در زنان تنها پنج درصد است.
پولیپ بینی، متهم ردیف اول
دکتر علیرضا جعفری ، متخصص گوش، گلو و بینی نیز اظهار می کند:
«خوابیدن با دهان باز می‌تواند در اثر بسته بودن بینی به علت حساسیت، پولیپ بینی، انحراف بینی و در بچه‌ها لوزه سوم باشد.
پولیپ بینی معمولاً به علت ایجادشدن نسج اضافه‌ای در داخل بینی تشکیل می‌شود که معمولاً به علت حساسیت، ثانویه است و افرادی که دچار حساسیت شدید بینی هستند و آن را درمان نمی‌کنند به این عارضه مبتلا می‌شوند.
مهم ترین علامت پولیپ بینی گرفتگی بینی است که معمولاً یک طرفه یا دو طرفه است، اما بیشتر اوقات دو طرفه است و گاهی کوچک و گاهی بزرگ می‌شود. لذا هر چه اندازه آن بزرگ تر باشد گرفتگی بینی بیشتر خواهد شد.
مهمترین عارضه‌ای که پولیپ بینی ایجاد می‌کند سینوزیت است، چرا که این عارضه موجب می‌شود راه‌های خروجی سینوس‌ها بسته شود و عفونت در سینوس‌ها ایجاد شود.
اولین راه درمان پولیپ بینی جلوگیری از برخورد با مواد حساسیت‌زا است مثلاً فردی که حساسیت بهاره دارد باید به نوعی از ورود در محیطی که گرده گیاهان وجود دارد خودداری کنند.
درمان پولیپ‌های بینی به دو دسته طبی و جراحی تقسیم می‌شوند که ابتدا درمان طبی خواهد بود و به کمک داروهای آنتی هیستامین و اسپری‌های درمانی حساسیت بیمار کنترل می‌شود. اما اگر فرد به درمان جواب ندهد درمان جراحی که امروزه به کمک آندوسکوپی انجام می‌شود صورت می‌گیرد که به کمک آن پولیپ را بر می‌دارد.
عمل جراحی بینی برای درمان این عارضه آخر راه نیست و نباید مبتلایان فکر کنند که پولیپ آنها درمان شده است زیرا اگر مراقبت‌های پس از عمل را رعایت نکنند در بیش از 50 تا 70 درصد موارد پولیپ عود می‌کند.
لذا برای جلوگیری از عود آن باید درمان‌های ضد حساسیت را پس از عمل ادامه داد و مرتبا شست‌وشوی بینی داشت. همچنین اسپری‌های لازم را مصرف کنند تا رشد پولیپ را متوقف کند.
با وجود همه این درمان‌ها 10 تا 15 درصد بیماران دچار عود پولیپ می‌شوند. بسیاری از بیماران انحراف تیغه بینی را با پولیپ بینی اشتباه می‌گیرند، در حالی که در انحراف بینی تیغه بینی کج شده و یک طرف راه بینی را می‌بندد که به جزء درمان جراحی هم راه دیگری ندارد.
افرادی که انحراف بینی دارند و بینی آنها به سمت مثلاً چپ کج شده است همیشه سمت چپ بینی آنها گرفته است اما کسانی که پولیپ بینی دارند گاهی سمت چپ، گاهی سمت راست و گاهی هر دو طرف بینی‌شان بسته می‌شود.»
دکتر سامیه سجادی ساروی نیز معتقد است:
«اگر در طول روز از طریق بینی نفس می کشید و فقط موقع خواب دهانتان باز می شود و نمی توانید از بینی نفس بکشید، از قطره بینی استفاده کنید. قطره بینی التهاب بینی را از بین می برد، ولی نمی توانید برای همیشه از آن استفاده کنید.
اگر پولیپ بینی داشته باشید مشکلتان برطرف می شود، ولی اگر ادامه داشت، باید حتما معاینه پزشکی شوید.
به اطرافیان بسپارید اگر باز هم با دهان باز خوابیدید، به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا بینی تان را بررسی کنند. احتمالا انحراف شدید بینی دارید.
در مشکل تنفسی موقعی که طاقباز می خوابید ، مشکل بدتر می شود.»
پوسیدگی دندان ها نتیجه ی خوابیدن با دهان باز
محققان می گویند که خوابیدن با دهان باز به اندازه نوشیدن نوشابه های گازدار در زمان قبل از خواب، به دندان ها آسیب می زند.
علت آسیب دیدن دندان ها این است که نفس کشیدن از راه دهان، باعث خشک شدن دهان می شود و اثر محافظتی بزاق را در کشتن باکتری موثر در اسیدی شدن دهان از بین می برد. با توجه به افزایش سطح اسید در شب ها، خوابیدن با دهان باز موجب فرسایش و پوسیدگی دندان می شود.
محققان معتقدند که این یافته به دندانپزشکان در توضیح علت افزایش پوسیدگی دندان افرادی که با دهان باز می خوابند، کمک می کند.
از سوی دیگر، وضعیت پوسیدگی دندان در افرادی که با دهان باز می خوابند، اغلب در دندان های عقبی بدتر است که علت آن خشک تر بودن قسمت انتهایی دهان نسبت به قسمت جلویی آن است.
در شرایط عادی سطح pH دهان که اندازه اسیدی و یا قلیایی دهان را نشان می دهد، در سطح خنثی 7.7 است.
اما بر اساس این مطالعه که در مجله Oral Rehabilitation منتشر شد، خوابیدن با دهان باز، این سطح خنثی را به یک سطح متوسط اسیدی با پ.هاش 6.6 کاهش می دهد.
همچنین در برخی افراد این سطح اسیدی به 3.6 افزایش می یابد که برای فرسایش مینای دندان کافی است و شبیه نوشیدن نوشابه گازدار قبل از خواب است.
'جوآن چوی' محقق دانشگاه اوتاگو در نیوزیلند و همکارانش برای این تحقیق وسیله ای ابداع کردند که به دندان وصل می شود و سطح اسیدی دهان را ثبت و داده ها را به یک رایانه منتقل می کند.
در ادامه تحقیق، از 10 داوطلب خواسته شد که در هنگام خواب به بینی خود گیره بزنند تا مجبور شوند شب را با دهان باز بخوابند.
در شب دوم، داوطلبان که متوسط سنی 25 سال داشتند، به صورت عادی و بدون گیره زدن به بینی خود خوابیدند.
تجزیه و تحلیل داده های این بررسی ها تایید کرد که نفس کشیدن از طریق دهان یکی از عوامل ابتلا به بیماری های دندان مانند فرسایش مینای دندان و پوسیدگی آن است.
به گفته محققان، این اولین مطالعه ای است که تغییرات pH را در عرض چند روز در داخل دهان افراد سالم به طور مداوم بررسی می کند.
