سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای با ایران بعد از جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه مشترکی صادر کردند.
سه کشور اروپایی در این بیانیه با بی‌اعتنایی به نقض عهدشان در برجام از اقدامات ایران در جهت کاهش تعهداتش در این توافق هسته‌ای ابراز نگرانی کرده‌اند.
در این بیانیه آمده است: «ما به عنوان سه کشور اروپایی به برنامه جامع اقدام مشترک پایبندیم. این توافق چنانچه به صورت کامل اجرا شود در راستای منافع امنیتی جمعی همه طرف‌ها است.»
سه کشور اروپایی تصریح کرده‌اند: «عمیقاً از ادامه عدول ایران از تعهدات هسته‌ای خود از جمله اقدامات انجام‌شده توسط این کشور از ژانویه ۲۰۲۱ نگرانیم.»
در بخش دیگری از بیانیه آمده است: «این مسئله از آن جهت تأسف‌آور است که برخی از این اقدامات زمانی انجام شده‌اند که همه طرف‌های برجام و ایالات متحده درگیر رایزنی‌های اساسی با هدف یافتن راه حلی دیپلماتیک جهت احیای برجام هستند.»
نماینده‌های سه کشور اروپایی تصریح می‌کنند: «ما از ایران می‌خواهیم ضمن توفف تمامی اقدامات مغایر با برجام و به عقب برگرداندن آنها فرصت دیپلماتیک گفت‌وگوهای وین را مغتنم شمرده و به پایبندی کامل تعهداتش در برجام بازگردد.»
بند دیگری از بیانیه سه کشور اروپایی به ابراز نگرانی از آنچه «کاهش فعالیت‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران» اختصاص یافته است.
سه کشور اروپایی مدعی شده‌اند در حال انجام تلاش‌هایی فشرده با آمریکا برای احیای کامل توافق هسته‌ای برجام هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش جدید فصلی خود درباره اجرای توافق هسته‌ای ایران مدعی شده بود که این گفت‌وگوها نتیجه‌بخش نبوده و ایران از ارائه توضیحات لازم درباره ذرات اورانیوم کشف‌شده در چند سایت این کشور خودداری کرده است. این گزارش، روز ۳۱ مه (۱۰ خردادماه) در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفت.
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسفندماه سال گذشته به توافقی برای ارائه دسترسی‌های داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس دست یافتند. این توافق هفته پیش به مدت یک ماه دیگر (تا تاریخ ۲۴ ژوئن مصادف با سوم تیرماه) تمدید شد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید پروتکل الحاقی به این نهاد بین‌المللی اجازه دسترسی گسترده‌تر به اطلاعات و اماکن موجود در ایران را می‌دهد.
سال گذشته مجلس شورای اسلامی ایران قانونی را به تصویب رساند که دولت را ملزم می‌کند در صورت عدم رفع تحریم‌ها علیه ایران بازرسی‌های آژانس اتمی در ایران را معلق کند.
