کولیت روده یا روده تحریک پذیر بیماری است که روده بزرگ را دچار التهاب و زخم می‌کند. درد شکم، اسهال ، نفخ و یبوست از علائم بروز این بیماری هستند.
درگیری التهابی روده، زمانی رخ می‌دهد که در داخل روده زخم‌هایی ایجاد شود که می‌توانند بزرگ شده و با علائمی از جمله درد شکم، خونریزی و کاهش وزن همراه باشند.
طیف های وسیع کولیت
بیماری کولیت روده سیر مداوم و مزمنی دارد و مبتلایان به این بیماری باید تحت نظر پزشک باشند و دوره درمان را تکمیل کنند. با کاهش و یا قطع علائم، درمان نباید قطع شود، زیرا ممکن است بیماری به مدت طولانی خاموش باشد. بعضی از بیماران امکان دارد در دراز مدت، علائم بدخیمی از خود نشان دهند و نیاز به کولونوسکوپی پیدا کنند و پس از نمونه برداری و تشخیص پزشک، نیاز به اقدامات درمان بیشتری داشته باشند. کولیت‌های التهابی طیف وسیعی دارند و با خونریزی مختصر شروع شده و می‌توانند منجر به بروز یک بیماری بسیار بدخیم و خطرناک شوند که با دارو، درمان نمی‌شوند و نیاز به جراحی دارند. مراجعه سریع به پزشک، انجام کولونوسکوپی و نمونه برداری، مصرف دارو و پیگیری توصیه اکید به مبتلایان است.
در کولیت روده التهاب در بدن از راست روده شروع شده و بعد از مدتی روده بزرگ را درگیر می‌کند. زمانی که فرد به این بیماری مبتلا می‌شود منطقه سالمی در بین بخش‌های درگیر وجود ندارد و معمولا کولیت، داخلی‌ترین لایه را در بر می‌گیرد و باعث التهاب روده می‌شود که این التهاب، زخم‌های کوچکی بر روی روده بزرگ به وجود می‌آورد.
محمود اسحاق حسینی متخصص گوارش و کبد در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: بیماری کولیت روده دو نوع بوده که کولیت عصبی یکی از آن‌ها است و ۲۵ درصد جامعه گرفتار آن هستند؛ نوع دوم بیماری کولیت روده مختص به کسانی است که اسهال و یبوست دائم دارند که در دهه دوم و سوم عمر فرد بیمار بروز می‌کند و تا پایان عمر با او همراه خواهد بود.
اسحاق حسینی گفت: معمولا برخی از بیماران که به کولیت روده مبتلا می‌شوند بدون دفع خون هستند. در بیشتر افرادی که در خانواده با کوچکترین استرسی رو به رو می‌شوند این بیماری شدت پیدا می‌کند که در این مواقع بیمار را به روانپزشک معرفی می‌کنیم.
او بیان کرد: تشخیص کولیت روده نوع عصبی، زمانی ممکن است که تمام بیماری‌های دیگری که در بدن بیمار است را درمان کنیم. همچنین درمان نوع عصبی این بیماری به نوع علائم آن بستگی دارد.
این متخصص گوارش و کبد ادامه داد: دسته دوم بیماری کولیت روده کولیت زخمی است که این بیماران با اعلائم اسهال خونی و دفع خون به پزشک مراجعه می‌کنند. این نوع کولیت در سنین پایین بروز می‌کند و این افراد باید تحت نظر باشند، زیرا درمان این بیماری زمان بر است.
او افزود: بیماری‌های کولیت روده از طریق تغذیه نامناسب، استرس و اختلال عروقی به وجود می آید و تا به امروز درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده است. شروع این بیماری از رده‌های سنی اول تا پنجم است که در سال‌های پیش این بیماری در خانم‌ها بیشتر بوده که امروزه آمار ابتلای آقایان هم به اندازه خانم‌ها افزایش یافته است.
اسحاق حسینی با اشاره به عواقب درمان نشدن این بیماری اظهار کرد: در صورتیکه این بیماری درمان نشود فرد ۲۰ الی ۳۰ مرتبه در روز خونریزی خواهد داشت و اگر کودکی به این بیماری مبتلا شود رشد او متوقف خواهد شد. همچنین کولیت روده یکی از علل اصلی سرطان روده است.
از هر ۱۰۰ هزار نفر ۴۵ نفر به کولیت روده مبتلا هستند
سیدمحمدصادق غفوری عضو انجمن گوارش و کبد ایران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: بیماری‌های التهابی روده شامل کولیت اولسروز و کرون است و در ایران از هر ۱۰۰ هزار نفر ۴۵ نفر به بیماری‌های التهابی روده مبتلا هستند. استعمال سیگار، مصرف تریاک، چاقی، کم تحرکی، سزارین، شیر ندادن به نوزاد، مصرف آنتی بیوتیک‌ها در کودکان زیر دو سال و کمبود ویتامین D از جمله عواملی هستند که شدت بیماری التهاب روده را می‌توانند افزایش دهند و یا افراد را در معرض این بیماری قرار دهند.
عضو انجمن گوارش و کبد ایران گفت: ابتلا به بیماری التهابی روده خطر آلوده شدن به کرونا را افزایش نمی‌دهد، اما افرادی که بیماری التهابی روده دارند و به کووید نیز مبتلا شده‌اند، باید پس از مشورت با پزشک معالج خود، اقدامات زیر را انجام دهند: مصرف داروهای thiopurine، methotrexate و tofacitinib را متوقف کنند، مصرف داروهای بیولوژیکی (مانند داروهای TNF، ustekinumab و vedolizumab ) را متوقف کنند و پس از بهبودی از کرونا دوره درمانی خود را مجددا آغاز کنند.
او بیان کرد: رژیم غذایی عامل بروز کولیت اولسروز نیست واستفاده از رژیم خاص تاثیری بر درمان این اختلال ندارد، اما نکته ای که وجود دارد این است که دوری از مصرف مواد غذایی خاص که بدن نسبت به آن ها واکنش نشان می دهد و یا باعث تحریک روده می شوند، ممکن است کمک کننده باشد.
غفوری ادامه داد: برای بهبود کولیت برخی متخصصان تغذیه مصرف پنج تا شش وعده غذایی کوچک در طول روز را بجای یک یا دو وعده حجیم توصیه می کنند. نوشیدن مایعات به ویژه آب نیز ممکن است کمک کننده باشد. این نکته را در نظر داشته باشید که این بیماری در هر فرد متفاوت است. ممکن است غذایی که یک فرد را اذیت می کند، در فرد دیگر مشکلی ایجاد نکند.
او افزود: پزشکان از بیماران می‌خواهند که به مدت چند هفته ارتباط مواد غذایی مصرفی و علائمی را که فرد بیمار با آن مواجه می شود را در نظر داشته باشند. با این کار، می توان مشخص کرد که مصرف کدام مواد غذایی باعث تشدید علائم خواهد شد. این نکته را در نظر داشته باشید که هدف باید مصرف تمامی مواد غذایی مورد نیاز و اطمینان از رژیم غذایی متعادل باشد.
ملتهب شدن روده بزرگ با عود کولیت
غفوری اظهار کرد: هنگام عود کولیت اولسروز، روده بزرگ ملتهب شده و منجر به بروز اسهال و ناراحتی می شود. برخی پزشکان توصیه می کنند مواد غذایی دیر هضم و یا غذاهایی که حاوی فیبر غیر قابل هضم هستند از رژیم غذایی بیمار حذف شوند که این به معنای محدود کردن مصرف میوه و سبزیجات، حبوبات و آجیل است. همچنین در برخی موارد، هنگام تشدید علائم و یا عود بیماری، رژیم غذایی مایعات توصیه می شود. عدم عبور مواد غذایی از روده بزرگ، فرصت کافی برای بهبود روده ایجاد می کند.
عضو انجمن گوارش و کبد ایران در پایان تصریح کرد: واکنش ها نسبت به رژیم غذایی در افراد مختلف، متفاوت است. برخی افراد نسبت به رژیم غذایی کم فیبر بهتر واکنش نشان می دهند، در حالیکه در برخی دیگر بیماران این رژیم غذایی تاثیری بر درمان بیماری نمی گذارد.
