اهمیت رمضان در آیینه دعا و احادیث

فضیلت ماه مبارک رمضان

الف) لحظه های ارزشمند و با فضیلت

۱- قالَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم فی خُطْبَتِهِ اَیهَا النّاسُ قَدْ اَقْبَلَ اِلَیکمْ شَهْرُ اللّهِ بِالْبَرَکهِ وَالرَّحْمَهِ وَالْمَغْفِرَهِ شَهْرٌ هُوَ عنْدَ اللّه اَفضَلُ الشُّهُورِ وَ اَیامُهُ اَفْضَلُ الْاَیامِ وَ لَیالیه اَفضَلُ اللَّیالی وَ ساعات ُهُ اَفْضَلُ السّاعاتِ. هُوَ شَهْرٌ دُعیتُمْ فیهِ إلی ضِیافَهِ اللّهِ وَ جُعِلْتُمْ فیهِ مِنْ اَهْلِ کرامَهِ اللّهِ (وسائل، ج ۷، ص ۲۲۶.) ای مردم، به درستی ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما روی آورده است؛ ماهی که پیش خدا بهترین ماه هاست و روزهایش بهترین روزها و شب هایش بهترین شب ها و ساعاتش بهترین ساعات. ماهی است که در آن ماه به میهمانی خدا فراخوانده شدید و از اهل کرامت الهی قرار گرفتید.

۲- وَ عَنْهُ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ:…وَارْفَعُوا اِلَیهِ اَیدِیکمْ بِالدُّعاءِ فی اَوْقاتِ صَلاتِکمْ فَاِنَّها اَفْضَلُ السّاعاتِ، فَینْظُرُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ فیها بِالرَّحْمَهِ اِلی عِبادِهِ، وَ یجیبُهُمْ اِذا سَأَلُوهُ وَ ناجُوهُ وَ یلَبّیهِمْ اِذا نادُوهُ وَ یسْتَجیبُ لَهمْ اِذا دَعوْهُ (همان، ص ۲۲۷.)

(در ماه رمضان ) دست های تان را در هنگام نمازتان که بهترین ساعت هاست به سوی خدا بالا ببرید؛ و در آن هنگام خداوند نظر رحمت می کند به بندگان خود و اجابت می کند آنان را اگر سؤال کنند و با وی مناجات نمایند و آنان را جواب می دهد هرگاه او را بخوانند و دعایشان را مستجاب می گرداند اگر دعا کنند.

۳- قالَ النَّبِی صلَّی اللّه علَیهِ وَ آلِهِ: اُعْطِیتْ اُمَّتی فی شَهْرِ رَمَضانَ خَمْساً لَمْ یعْطَها اُمَّهُ نَبِی قَبْلی. اِذا کانَ اَوَّلُ یوْم منْهُ نظَرَ اللّهُ اِلَیهِمْ. فَاِذا نَظَرَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اِلی شَی ءٍ لَمْ یعَذِّبْهُ بَعْدَها. وَ خَلُوفُ اَفْواهِهِمْ حینَ یمسُونَ اَطیبُ عِنْدَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ مِنْ ریحِ الْمِسْک، تَسْتَغْفِرُ لَهُمُ الْمَلائِکهُ فی کلِّ یوْمٍ وَلَیلَهٍ مِنْهُ، وَ یأْمرُ اللّه عزَّوَجَلَّ جَنَّتَهُ فَیقُولُ تَزَینی لِعِبادِی الْمُؤْمِنینَ یوشَک اَنْ یسْتَریحُوا مِنْ نَصَبِ الدُّنْیا وَ أَذاها اِلی جَنَّتی وَ کرامتی، فاِذا کانَ آخِرُ لَیلَهٍ مِنْهُ غَفَرَ اللّهُ لَهُمْ عَزَّوَجَلَّ جَمیعاً. (همان، ص ۲۳۰.)

به امت من در ماه مبارک رمضان پنج چیز داده شده است که به هیچ امّتی قبل از امّت من داده نشده است:

۱. نخستین روز از ماه رمضان خداوند نظر می کند به آنان، و به هر چه خداوند نظر کند دیگر آن را عذاب نمی کند. ۲. بوی دهان آنان هنگامی که روز را به شب می رسانند، نزد خداوند از مشک خوش بوتر است.

۳.  فرشتگان برای آنان هر شب و روز طلب مغفرت می کنند.

۴. خداوند دستور می دهد به بهشت و می فرماید: خود را زینت ده برای بندگان مؤمن من؛ زود باشد از سختی و آزارهای دنیا، راحت شده و در بهشت من و کرامت من جای گیرند.

۵. و چون آخرین شب ماه رمضان شود، خداوند همگان را مورد عفو و بخشش قرار می دهد.

ب) فضیلت روزه ماه مبارک رمضان

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:

لَوْ یَعْلَمُ الْعَبْدُ ما فِی رَمَضانِ لَوَدَّ اَنْ یَکُونَ رَمَضانُ السَّنَه. اگر بندگان از برکت ها و حقایق ماه رمضان آگاهی می یافتند، آرزو می کردند که رمضان یک سال باشد. اِنَّ اَبْوابَ السَّماءِ تُفْتَحُ فی اَوَّلِ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضانِ وَ لا تُغْلَقُ اِلی آخِرِ لَیْلَهٍ مِنْهُ.

امام صادق علیه السلام:

غُرَّهُ الشُّهُورِ شَهْرُ رَمَضان و قَلْبُ شَهرِ رَمَضان لَیْلَهُ الْقَدْرِ. برجسته ترین ماه ها، ماه رمضان است و قلب ماه رمضان، شب قدر است. نِعْمَ الشَّهْرُ رَمَضانُ کانَ یُسَمّی عَلی عَهْدِ رَسُولِ اللّه ِ الْمَرْزُوقُ. چه خوب ماهی است ماه رمضان؛ ماهی که در زمان پیامبر ماه «پر برکت» نامیده شد.

– عَنِ الْحَسَنِ بنِ علِی علَیهِ السَّلامُ عَنِ النَّبِی صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ الِه قالَ: ما مِنْ مُؤْمِنٍ یصُومُ شَهْرَ رَمَضانَ احْتِساباً اِلاّ اَوْجَبَ اللّهُ تَبارَک وَ تَعالی لَهُ سبْعَ خصالٍ. اَوَّلَها یذُوبُ الْحَرامُ فی جسَدِهِ وَالثانِیهُ یقْرُبُ منْ رَحمَهِ اللّه وَالثّالِثَهُ قَدْ کفَّرَ خَطیئَهَ آدَمَ اَبیهِ وَالرّابعَهُ یهَوِّنَ اللّهَ عَلَیهِ سَکراتِ الْمَوْتِ وَالْخامِسَهُ اَمانٌ مِنَ الْجُوعِ وَالْعَطَشِ. وَالسّادِسَهَ یعطیهِ اللّه بَراءَهً مِنَ النّارِ وَالسّابِعَهُ یطْعِمَهُ اللّه مِنْ طَیباتِ الْجَنَّهِ. (همان، ص ۱۷۲) هر که برای خدا، روزه بگیرد، خداوند به طور حتم هفت چیز را به وی می دهد:

۱. حرام در بدن او ذوب می شود؛

۲. تقرب به رحمت الهی پیدا می کند؛

۳. کفاره گناهان پدرش حضرت آدم می باشد؛

۴. سکرات مرگ بر او آسان می گردد؛

۵. در روز قیامت، از گرسنگی و تشنگی در امان است؛

۶. خداوند به وی برائتی از آتش می دهد؛

۷. از غذاهای لذیذ و گوارای بهشت به او روزی می دهد.

روزه سبب ترک گناه

۲- قالَ الصّادِقُ…عَنْ رَسُولِ اللّهِ اَنَّهُ قالَ: منْ صامَ شَهْرَ رَمَضانَ وَ حَفِظَ فَرْجَهُ وَ لِسانَهُ وَ کف اذاه عَنِ الناسِ غفَرَ اللّه لَهُ ذُنُوبَهُ ما تقَدَّمَ مَنْها وَ ما تَأَخَّرَ وَاعْتَقَهُ مِنَ النّارِ وَاَحَلَّهُ دارَ الْقَرارِ وَ قَبِلَ شَفاعَتَهُ بِعَدَدِ رَمْلِ عالِج مِنْ مذْنِبی اَهلِ التَّوْحیدِ. (همان، ص ۱۷۴) هر کس ماه رمضان را روزه بدارد، (مشروط بر اینکه) دامن خود را آلوده نگرداند و زبان خود را حفظ کند و آزارش به کسی نرسد، خداوند گناهان گذشته و آینده او را می بخشد؛ او را از جهنم آزاد نموده در دارالقرار (بهشت جاودان) جای می دهد و شفاعت او را در گناهکاران اهل توحید، هر چند به تعداد شمارش شن های بیابان عالج باشد می پذیرد.

۳- عَنْ قَیسِ الْجَهْنِی قالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ یقُولُ: ما مِنْ یوْمٍ یصُومُ الْعَبْدُ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، اِلاّ جاءَ یوْمَ الْقِیامَهِ فی غَمامَهٍ مِنْ نورٍ، فی تِلْک الْغَمامَهُ قَصْرٌ مِنْ دُرٍّ لَهُ سَبْعُونَ باباً کلُّ بابٍ مِنْ یاقُوتَهٍ حَمْراه. (مستدرک الوسائل، ج ۷، ص ۳۹۶) بنده، روزی از ماه رمضان را روزه نمی دارد مگر آن که روز قیامت در (هاله) ابری از نور می آید که در آن کاخی است از دُرّ و برای آن کاخ هفتاد در و هر دری از یاقوت قرمز است.